Бухар жырау не утешил его словами,,не умрешь,,.Увидев в его острых глазах погасающие лучи ,он подумал что нужно хотя бы поговорить.с ним.Он сел поближе к постели Абылая. --Да ,Абылай начал он немного подумав более 50 лет ,ты был верхом на лошади,был и батыром, в конечном итоге сел на кресло хана Но что из этого стало?Абылай словно ждал этого вопроса.Немного задумавшись ,искоса посмотрел на Бухара. --Сын-дочь ?--говоришь . А разве есть сын-дочь которые идут по моим советам,Но все таки я скажу 2 совета.Первое-казахского народа мало и чтобы они не пришли в истощение ,сохраните единство между ними ,если сможете.Править народом где есть единство,легко.Второе -что хочу сказать ,более 50 лет я вел войны . В свои 70лет пусть я и с копьем выходил на поле битвы ,но я не отдал Китаю ,что шли с юга ни клочка казахской земли.А русскому государству ,что шли с запада не мог возразить в укреплении города. Почему я это сделал?Я хотел с ними договориться .Правда и с их стороны не мало было обмана..Абылай, --сказал Бухар жырау В жизни у тебя были трудности и много интересного ,но какое есть сожаление? --Сожаление ,спросил Абылай вздохнув.Это мое личное сожаление Я не смог сплотить три рода ./племени/в одно целое ,был ханом маленького государства.Хотя казахский народ хорошо знал скотоводство,но не научился земледельческому ремеслу,Когда я жил в Кокчетаве то по совету своего советчика Тимофея Егоровича привез русских мужиков ,чтобы они научили сеять пшеницу.Но казахский народ державший в руках копье не не смог быстро усвоить все это.Земля ведь.золотое богатство.Узбек имеющий не большой влажный участок земли богаче казаха имеющего 2 табуна лошадей.Он не боится массового падежа скота.А я защищая казахские земли от врагов и не заметил как жизнь пролетела.Абылай лежал, немного открыл закрывшиеся глаза еще раз .посмотрел на дворец хана ,,словно ему не хотелось покидать этот мир.
Абайдың "Жетінші сөзінде" ұшырасатын "жанның тамағы" деген күрделі философиялық ұғым бар. Оны Абай біздің санамыздан тыс өмір сүретін объективті дүниенің санада сәулеленуі нәтижесіңде пайда болатын ғылым, білімнің жинақталған қоры ретінде қарайды.
Осы себептен де Абай: "... құмарланып, жиған қазынамызды көбейтсек керек, бұл жанның тамағы еді",— деп қайыра түсінік беріп отыр...
Абай Құнанбаев қара сөз кітабының авторы
Абайдай ұстаз ақынның бұл "Жетінші сөзде" көздеген мақсаты адамның бойыңда туа пайда болатын жан құмары арқылы өз ұрпағының санасына тек қана жанның пайдалы тамақтарын сіңдіру еді. Міне, Абайдың ағартушылық көзқарасының тамыр алған бір саласының қайнар көзі осы жақта жатыр.
Абай бұл бағыттағы ойларын өзге сөзбен "Ғылым таппай мақтанба" т.б. өлеңдерінде айтқан. Мұнда ол "жанның тамағы туралы" ұғымды өз заманынын тұрғысынан келіп, "адам болу" үшін қажет көп керектермен ауыстырады. Ақын толық адамболу туралы өзінің жүйелі де қалыптасқан көзқарасының тезисін ұсынады. Онысы:
Адам болам десеңіз...
Бес нәрседен қашық бол...,—
Бес нәрсеге асық бол, - деген жолдарда жатыр.
Ақынның бүкіл шығармаларындағы негізгі бір тұтас тақырыпта өзекті идея болған. Абайдың пікірінше, ішкі рухани казынамыздың молығуы тікелей өзіміздің қолымыздағы іс. Осы реуішті пікір Абайдың "Он тоғызыншы сөзінде" де қайталанады.Абайдың дүние танымы бойынша сананың, ақылдың пайда болуы күнделікті өмір тәжірибесінің нәтижесінен ғана туындайтын табиғи құбылыс. Соңдықтан да Абай "Он тоғызыншы сөзінде":
"Адам ата-анадан туғаңда есті болмайды: есітіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы, жаманды таниды-дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады... Сол естілерден есітіп білген жақсы нәрселерді ескерсе, жаман дегеннен сақтанса, соңда іске жарайды, сонда адам десе болады", — деп жоғарыдағы өлең үзіндісендегі ойын осы сөзіңде одан ары кеңіте отырып дамытатынын көруге болады.
--Да ,Абылай начал он немного подумав более 50 лет ,ты был верхом на лошади,был и батыром, в конечном итоге сел на кресло хана Но что из этого стало?Абылай словно ждал этого вопроса.Немного задумавшись ,искоса посмотрел на Бухара.
--Сын-дочь ?--говоришь . А разве есть сын-дочь которые идут по моим советам,Но все таки я скажу 2 совета.Первое-казахского народа мало и чтобы они не пришли в истощение ,сохраните единство между ними ,если сможете.Править народом где есть единство,легко.Второе -что хочу сказать ,более 50 лет я вел войны . В свои 70лет пусть я и с копьем выходил на поле битвы ,но я не отдал Китаю ,что шли с юга ни клочка казахской земли.А русскому государству ,что шли с запада не мог возразить в укреплении города.
Почему я это сделал?Я хотел с ними договориться .Правда и с их стороны не мало было обмана..Абылай, --сказал Бухар жырау В жизни у тебя были трудности и много интересного ,но какое есть сожаление?
--Сожаление ,спросил Абылай вздохнув.Это мое личное сожаление Я не смог сплотить три рода ./племени/в одно целое ,был ханом маленького государства.Хотя казахский народ хорошо знал скотоводство,но не научился земледельческому ремеслу,Когда я жил в Кокчетаве то по совету своего советчика Тимофея Егоровича привез русских мужиков ,чтобы они научили сеять пшеницу.Но казахский народ державший в руках копье не не смог быстро усвоить все это.Земля ведь.золотое богатство.Узбек имеющий не большой влажный участок земли богаче казаха имеющего 2 табуна лошадей.Он не боится массового падежа скота.А я защищая казахские земли от врагов и не заметил как жизнь пролетела.Абылай лежал, немного открыл закрывшиеся глаза еще раз .посмотрел на дворец хана ,,словно ему не хотелось покидать этот мир.
Абайдың "Жетінші сөзінде" ұшырасатын "жанның тамағы" деген күрделі философиялық ұғым бар. Оны Абай біздің санамыздан тыс өмір сүретін объективті дүниенің санада сәулеленуі нәтижесіңде пайда болатын ғылым, білімнің жинақталған қоры ретінде қарайды.
Осы себептен де Абай: "... құмарланып, жиған қазынамызды көбейтсек керек, бұл жанның тамағы еді",— деп қайыра түсінік беріп отыр...
Абай Құнанбаев қара сөз кітабының авторы
Абайдай ұстаз ақынның бұл "Жетінші сөзде" көздеген мақсаты адамның бойыңда туа пайда болатын жан құмары арқылы өз ұрпағының санасына тек қана жанның пайдалы тамақтарын сіңдіру еді. Міне, Абайдың ағартушылық көзқарасының тамыр алған бір саласының қайнар көзі осы жақта жатыр.
Абай бұл бағыттағы ойларын өзге сөзбен "Ғылым таппай мақтанба" т.б. өлеңдерінде айтқан. Мұнда ол "жанның тамағы туралы" ұғымды өз заманынын тұрғысынан келіп, "адам болу" үшін қажет көп керектермен ауыстырады. Ақын толық адамболу туралы өзінің жүйелі де қалыптасқан көзқарасының тезисін ұсынады. Онысы:
Адам болам десеңіз...
Бес нәрседен қашық бол...,—
Бес нәрсеге асық бол, - деген жолдарда жатыр.
Ақынның бүкіл шығармаларындағы негізгі бір тұтас тақырыпта өзекті идея болған. Абайдың пікірінше, ішкі рухани казынамыздың молығуы тікелей өзіміздің қолымыздағы іс. Осы реуішті пікір Абайдың "Он тоғызыншы сөзінде" де қайталанады.Абайдың дүние танымы бойынша сананың, ақылдың пайда болуы күнделікті өмір тәжірибесінің нәтижесінен ғана туындайтын табиғи құбылыс. Соңдықтан да Абай "Он тоғызыншы сөзінде":
"Адам ата-анадан туғаңда есті болмайды: есітіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы, жаманды таниды-дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады... Сол естілерден есітіп білген жақсы нәрселерді ескерсе, жаман дегеннен сақтанса, соңда іске жарайды, сонда адам десе болады", — деп жоғарыдағы өлең үзіндісендегі ойын осы сөзіңде одан ары кеңіте отырып дамытатынын көруге болады.