Андронов мәдениеті-қола дәуіріне жататын археологиялық мәдениеттердің бүкіл тобы, ол біздің дәуірімізге дейінгі 17-19 ғасырларда болған. Бұл мәдениет Қазақстанды, Батыс Сібірді, Орта Азияны, Оңтүстік Оралды қамтыды.
Беғазы-Дәндібай мәдениеті – қола дәуірінің соңғы кезеңінде, яғни біздің дәуірімізге дейінгі 13-9 ғасырларда өмір сүрген Орталық Қазақстан тайпаларына жататын мәдениет.
Түсініктеме:
Андронов мәдениеті Андроново ауылынан шыққан, өйткені алғашқы жерлеу орындары табылған. Бұл зерттеуші Тугаринов болды және 1914 жылы табылған. Археолог Теплоухов бұл мәдениетті 1927 жылы бөліп алды. Андронов мәдениеті Синташта-Петровка-Арқайымға ұқсас (Оңтүстік Оралда және Солтүстік Қазақстанда – біздің дәуірімізге дейінгі 2200 – 1600 жылдарға жатады), Алакөл (Амурдария мен Сырдария өзендері аралығы, Қызылқұм шөлінде – біздің дәуірімізге дейінгі 2100 – 1400 жылдар). Бұл мәдениет Орал мен Еділге біркелкі таралмады. Мұндай мәдениет отырықшы, жартылай далада өмір сүрген, жайылымдар мен құнарлы жерлерге ие, тіпті мыс және қалайы кеніштері бар малшылар мен фермерлерге тән ерекше өмір түрімен сипатталады.
Беғазы-Дәндібай мәдениеті 1934 жылы табылған Дандыбай кесенесінің арқасында осылай аталады. Бұл терминді Академик Марғұлан ойлап тапқан. Бұл мәдениет жартастардан салынған ақсүйектердің биік, дөңгелек / тікбұрышты кесенелерімен танымал. Бұл мәдениет Ұлытау мен Шыңғыстау таулары арасында, Жетікоңыр өзенінен Нұра, Сарысу, Кеңгір өзендеріне дейін Ертіс бойымен, Баянауыл мен бұғыға дейін таралған.
Дос адам жанының айнасы тәрізді. Себебі адам өзі қандай болса, дәл сондай жанына жақын жанды іздейді. Ойы, арман-тілегі, мақсат, ең бастысы өмірдегі құндылығы бір адамдардың шынайы дос болып, өмір бойы араларынан қыл өтпейді. Ал достық дегеніміз - адамды ерекше қанаттандыра білетін, қуанышты үдетіп, кайғыны азайтатын қарым-қатынас түрі. Өмірде адал дос табу, достық қарым-қатынастарды сайқтай білу өте маңызды. Себебі әрқайсымыз достыққа мұқтажбыз, ол ешқашан көптік етпейді. Еліміздің асқақ ақыны, патриоты, ұлт жанашыры Мұхтар Шахановтың:
«Достық деген ізгіліктің алаңы,
Оған куә ғасырлар мен замандар.
Отанын да сатып кете алады
Қиын шақта досын сатқан адамдар!»
деген жолдарынан достықты қандай дәрежеде бағалағаны сезіледі.
Нағыз, адал дос өмірде орын алатын түрлі сәтсіздіктерге мойымай, басқа түскен ауыртпалықтарды бірге көтеруге жәрдемдесіп, қуаныш пен шаттық күндерді бөліседі. Дос адамдардың мінездері әр түрлі болуы мүмкін, дегенмен құндылықтары мен арман – мақсаттары бірдей болады, бірақ бұл жағдай достыққа еш кедергі бола алмайды. Халықымыз достық қарым – қатынасты ерекше бағалаған, бұған дәлел ретінде бірнеше мақал – мәтел де келтіруге болады. Мысалы, “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “Досы жақсының, өзі де жақсы”, “Дүниеде адамның жалғыз қалғаны өлгені, қайғының бәрі соның басында”.
Андронов мәдениеті-қола дәуіріне жататын археологиялық мәдениеттердің бүкіл тобы, ол біздің дәуірімізге дейінгі 17-19 ғасырларда болған. Бұл мәдениет Қазақстанды, Батыс Сібірді, Орта Азияны, Оңтүстік Оралды қамтыды.
Беғазы-Дәндібай мәдениеті – қола дәуірінің соңғы кезеңінде, яғни біздің дәуірімізге дейінгі 13-9 ғасырларда өмір сүрген Орталық Қазақстан тайпаларына жататын мәдениет.
Түсініктеме:
Андронов мәдениеті Андроново ауылынан шыққан, өйткені алғашқы жерлеу орындары табылған. Бұл зерттеуші Тугаринов болды және 1914 жылы табылған. Археолог Теплоухов бұл мәдениетті 1927 жылы бөліп алды. Андронов мәдениеті Синташта-Петровка-Арқайымға ұқсас (Оңтүстік Оралда және Солтүстік Қазақстанда – біздің дәуірімізге дейінгі 2200 – 1600 жылдарға жатады), Алакөл (Амурдария мен Сырдария өзендері аралығы, Қызылқұм шөлінде – біздің дәуірімізге дейінгі 2100 – 1400 жылдар). Бұл мәдениет Орал мен Еділге біркелкі таралмады. Мұндай мәдениет отырықшы, жартылай далада өмір сүрген, жайылымдар мен құнарлы жерлерге ие, тіпті мыс және қалайы кеніштері бар малшылар мен фермерлерге тән ерекше өмір түрімен сипатталады.
Беғазы-Дәндібай мәдениеті 1934 жылы табылған Дандыбай кесенесінің арқасында осылай аталады. Бұл терминді Академик Марғұлан ойлап тапқан. Бұл мәдениет жартастардан салынған ақсүйектердің биік, дөңгелек / тікбұрышты кесенелерімен танымал. Бұл мәдениет Ұлытау мен Шыңғыстау таулары арасында, Жетікоңыр өзенінен Нұра, Сарысу, Кеңгір өзендеріне дейін Ертіс бойымен, Баянауыл мен бұғыға дейін таралған.
Шынайы достық туралы
Дос адам жанының айнасы тәрізді. Себебі адам өзі қандай болса, дәл сондай жанына жақын жанды іздейді. Ойы, арман-тілегі, мақсат, ең бастысы өмірдегі құндылығы бір адамдардың шынайы дос болып, өмір бойы араларынан қыл өтпейді. Ал достық дегеніміз - адамды ерекше қанаттандыра білетін, қуанышты үдетіп, кайғыны азайтатын қарым-қатынас түрі. Өмірде адал дос табу, достық қарым-қатынастарды сайқтай білу өте маңызды. Себебі әрқайсымыз достыққа мұқтажбыз, ол ешқашан көптік етпейді. Еліміздің асқақ ақыны, патриоты, ұлт жанашыры Мұхтар Шахановтың:
«Достық деген ізгіліктің алаңы,
Оған куә ғасырлар мен замандар.
Отанын да сатып кете алады
Қиын шақта досын сатқан адамдар!»
деген жолдарынан достықты қандай дәрежеде бағалағаны сезіледі.
Нағыз, адал дос өмірде орын алатын түрлі сәтсіздіктерге мойымай, басқа түскен ауыртпалықтарды бірге көтеруге жәрдемдесіп, қуаныш пен шаттық күндерді бөліседі. Дос адамдардың мінездері әр түрлі болуы мүмкін, дегенмен құндылықтары мен арман – мақсаттары бірдей болады, бірақ бұл жағдай достыққа еш кедергі бола алмайды. Халықымыз достық қарым – қатынасты ерекше бағалаған, бұған дәлел ретінде бірнеше мақал – мәтел де келтіруге болады. Мысалы, “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “Досы жақсының, өзі де жақсы”, “Дүниеде адамның жалғыз қалғаны өлгені, қайғының бәрі соның басында”.
Объяснение: