ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Оқылым. Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз.
Прочитайте внимательно текст и выполните следующие задания.
Әр ұлттың өзіне тән салт-дәстүрлері болады. Салт-дәстүр халықтың мінез-құлқын, қасиеттерін, ерекшеліктерін көрсетеді. Қазақ - салт-дәстүрге бай халық. Қазақ халқына бауырмалдық, адамгершілік, қонақжайлылық, мейірімділік сияқты қасиеттер тән. Қазақ отбасындағы ең үлкен қуаныш – нәрестенің дүниеге келуі. Әсіресе, қазақ халқы ұл баланың өмірге келуін ерекше күткен. Себебі, қазақтар өздерінің ұрпағын ер балалардан таратады. Баланың шілдехана, бесік тойы, тұсаукесер, сүндет тойын барлық ауыл-аймақ, туған-туыс болып тойлаған. Қазақ халқының ең бір қадірлі салты – үлкенді сыйлау. Барлық қазақ отбасында ата-анасына, үлкендерге ерекше құрмет көрсеткен. Олардың ұрпақтары ата-аналарын қартайғанда қамқорлыққа алуға міндетті болған. Қазіргі кезде ата-аналар мен балаларының арасындағы қарым-қатынастары еліміздің Ата заңымен қорғалады. Ата-ана балаларының тәрбиесіне жауапты болады. Балалар да атааналары қартайғанда, қамқорлық жасауға міндетті. (112 сөз)
Мәтінде қазақ халқы не үшін ерекше шаттанған? Чему особенно радовался казахский народ?
A. бауырмалдық үшін B. қонақжайлық үшін
C. ұрпақ жалғастығы үшін D. сәбидің дүниеге келгені үшін [ ]
2. Мәтіннің негізгі ойын анықтаңыз. Определите основную идею текста
A. үлкенді сыйлау B. баланың өмірге келуі
C. қазақтың салт-дәстүрі D. қазақтың қонақжайлылығы [ ]
3. Қазақ халқының ең бір қадірлі дәстүрін көрсетіңіз.
Выберите самый уважаемую традицию казахского народа
A. кішіге ізет B. үлкенді сыйлау C. қыз балаға құрмет D. мәдениетін құрметтеу [ ]
4. Бағдарсызық арқылы мәтіндегі ақпараттарды мағынасымен сәйкестендіріңіз (әр сұраққа бір жауапты белгілеңіз). Соотнесите верные ответы
1. үлкенге құрмет
А.ұрпақ жалғастырушы, шаңырақ иесі.
2. ер бала
В. сыйлау, қамқорлық көрсету, бағу.
[ ]
5. Берілген сөздерді жұптастырыңыз. Соотнесите словосочетания
1. қазақ
а. қуаныш
1
2. туған
ә. халқы
2
3. үлкен
б. құрмет
3
4. ерекше
в. туыс
4
[ ]
Жазылым. Письмо.
Басқа қалада тұратын досыңызға өзіңіздің мектебіңізді, оның бөлмелерін, жабдықталуын сипаттап, хат жазыңыз. Хат мазмұнында хабарлы, сұраулы, лепті сөйлемдерді қолданып, хат стилін сақтаңыз (60-70 сөз). Напиши письмо другу о своей школе, о кабинетах используя вопросительные, восклицательные и повествовательные предложения (объем 60- 70 слов)
[ ]
I жақ — Мен жауап бердім, тыңдадым, сұрадым, қыдырдым.
ІІ жақ — Сен жауап бердің, тыңдадың, сұрадың, қыдырдың.
Сіз жауап бердіңіз, тыңдадыңыз, сұрадыңыз, қыдырдыңыз.
ІІІ жақ — Ол жауап берді, тыңдады, сұрады, қыдырды.
Көпше:І жақ — Біз жауап бердік, тыңдадық, сұрадық, қыдырдық.
ІІ жақ — Сендер жауап бердіңдер, тыңдадыңдар, сұрадыңдар, қыдырдыңдар.
Сіздер жауап бердіңіздер, тыңдадыңыздар, сұрадыңыздар, қыдырдыңыздар.
ІІІ жақ — Олар жауап берді, тыңдады, сұрады, қыдырды.
Объяснение:
Жедел өткен шақ жұрнақтары — ты, ті ды, ді.
Мысалы: Жүр — жүрді.
Бұл жердегі Батыраш- Ілияс Жансүгіровтың "Құлагер"поэмасындағы Батыраш туралы.Батыраш кім?Батыраш қаныпезер ,зұлым адам.Автор Батырашты:
Батыраш бала жастан атқа құмар,
Айқайшыл ат әперген баққа құмар.
Арам ой,ата-намыс ұр-шоқпары,
Кір көңіл,сарайының батпағы бар.-деп суреттеген.Құлагер поэмасындағы жағымды кейіпкер- Ақан серіге қарама -қайшы кейіпкер.
Құлагердің өліміне себепкер зұлым адам.Батыраш сол заманның зұлым күші.Ол арам ниетін ашық жүргізбейді себебі Ақанды жақтайтын бүкіл елден қорқады.Сондықтанда арам ісін бұқпантайлап,елге білдірмей жүріп бітіреді.Поэмада Батыраштың зұлымдығы оқиғаның шиелінескен тұсында және шешуші тұсында көрінеді.Заманында бір келер тұлпарға зұлымдық жасайды.Құлагер-Ақанның сұлулық идеалы болған.Тұлпармен бірге Ақанның әсемдігі,көркемдігі қоса кетті.Осының бәріне кінәлі Батыраштың қалай бағы жанған?Қай заман болмасын зұлымдық,зұлым күші бақ болмаған.Батыраш Құлагерді өлтіріп дүйім елге жағымсыз кейіпкер ретінде танылған адам.Ілияс Жансүгіровтың "Құлагер" поэмасы сол замандағы күллі жағдайды көркемдеп суреттей білген,тартымды шығармалардың бірі.