Туризм кеш өркендеген сала болғанымен, оның қазіргі даму аяқ алысы өте тез. Өткен ғасырдың 60 жылдарынан бастап туризм әлемдегі жаңадан гүлденген салаға айналды. 90 жылдарға жеткенде туризмнен кіретін кірістің халықаралық экспорт кірісіндегі үлесі 8 пайыздан асып, одан түскен табыс мұнай өнімдері мен автомобиль экспорты табысынан кейінгі маңызды кіріс қайнары болды. Халықтың тұрмысы жақсарып, мәдениет өресі өскен сайын туризм де ішкі жақтан түрленіп, мазмұны жақтан байып барады. Атап айтқанда, бұрын сыртқы және ішкі туризм деп бөлінсе, қазір бұрынғыдай көркем жер, әдемі аумақтарды саяхаттаудай дәстүрлі туризм тәсілі таңсық болудан қалып, демалыс туризмі, ойын-сауық туризмі, жиналыс туризмі, жастар туризмі сияқты жиырмаға жуық түрлері пайда болды.
Сонымен қатар, туризмнің даму бағытында да мынадай тың беталыс байқалды. Біріншіден, экономиканың дамуына ілесе, адамдардың рухани мәдениетке деген қажеті артып, саяхаттау жұртшылықтың негізгі тұрмыс тәсіліне айналды. Екіншіден, жаңадан дамыған елдердің туристік орындары көбейіп, Азия елдеріне саяхаттап келетін туристер жыл сайын молайды. Үшіншіден, қатынас қолайлылығы артқан сайын сауда сипатындағы туризм жандана түсті.
Қазақстан 1993 жылы Дүниежүзі туристік ұйымының мүшелігіне енді. Дәл осы жылы туризмді дамыту бағдарламасы дайындалып, содан бері туризм сан салалы шаруашылықты шалқытып, экономиканы нығайтудың маңызды саласы ретінде қаралып келеді.
Биылғы Жастар жылының салтанатты ашылу рәсімінде Нұрсұлтан Назарбаев жастар туризмін дамытуды айрықша ауызға алып, Қазақстанда туризмді дамытудың мәні мен маңызына тоқталды. Бірінші президенттің бұл сөзін отандастарымыз елімізде туризмді дамытудың жаңа беташары ретінде қабылдады десек артық емес.

1. Мәтіннің жанры қандай?
A. әңгіме
B. эссе
C. хат
D. баяндама тезисі
[1]
2. Мәтін неше бөліктен тұрады?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 5
[1]

3. Мәтіннің құрылымына талдау жасаңыз (кіріспе, негізгі, қорытынды).

[3]

4. Мәтіннің жанрлық ерекшелігін талдаңыз, дәлелдеңіз.

[2]

5. Мәтінге қатысты ой-тұжырымыңызды 3-4 сөйлеммен жазыңыз.

Заң дегеніміз, құқықта – кең мағынада: мемлекет белгілеген құқықтық актілер, жалпыға бірдей міндетті ережелер. Заңдар Конституциялық және Қарапайым заңдар болып бөлінеді.

Әлемде 1979 жылы Халықаралық балалар жиынын өткізу кезінде «Балалар құқығы туралы халықаралық конвенцияны» дайындау жөнінде топ құрылды. 1989 жылы 20 қарашада конвенцияны БҰҰ бірауыздан қабылдады. Конвенция – әлем балаларының құқығын қорғау туралы және оларға тәрбие беру жөніндегі 2 бөлім 54 баптан тұратын маңызды құжат. Онда: «Қатысушы мемлекеттер әрбір баланың өсіп – жетілуі қажетті тұрмыс дәрежесін қамтамасыз етеді және оның құқығын мойындайды» делінген.

Біз тәуелсіз, егеменді елміз. Өзімізге тән елтаңба, әнұран, туымыз бар. Соның маңыздыларының бірі – 1995 жылдың 30 тамызында Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы қабылданған. Конституция 98 бапты біріктіріп 9 бөлімнен тұрады. Адамның құқықтары, бостандықтары мен міндеттері осы бөлімдерде жазылған. Бүгінде Қазақстан Республикасында демократияға бағытталған құқықтық мемлекет құру идеясы жүзеге асырылып, ондағы әрбір азаматтар өз құқықтарын жете біліп, соған сай сана-сезімдерін қалыптастыруда.

Азаматтың міндеті – заң талаптарын бұзбау, екінші жағынан, өзіне жүктелген міндетін орындау. Өйткені заң дегеніміз – өмірдің нәрі. Заңның мықтылығы – атында емес, адалдығы мен әділдігінде. Заңның ең басты мақсаттарының бірі – қоғамдағы алуан мінезді адамдарды салауатты өмір салтына тәрбиелеу.

Сыбызғы - қазақтың үрлемелі музыкалық аспабы, ол құбыр түрінде немесе дәлірек айтқанда, қуыс жақтары бар жіппен бекітілген, қамыс, ағаш немесе күмістен жасалған. Шикізаттың ұзындығы 60/65 сантиметр. Қазақстан аумағында сыбызгияның екі орындаушылық дәстүрімен байланысты екі түрі бар. Шығыс сыбызғы, батыстықтан айырмашылығы, конус тәрізді, ұзындығы қысқа және диаметрі кішкентай.

Сыбызғы - XVIII ғасырға дейін Қазақстан территориясында кең таралған аспаптардың бірі, көптеген аңыздар мен дәстүрлер байланыстырылған. Алыстағы замандарда батырлар, аңшылар мен жауынгерлердің арасында сыбызғыға ие болу міндетті болып саналды.  Қазіргі уақытта Қазақстанда сыбызғы ойнау дәстүрі қайта жаңғыруда. Сыбызгы - музыкалық және этнографиялық топтардың мүшесі.

Сыбызғыда орындалған әнді мына жерден тыңдауға болады.

Перевод на русский:

Сыбызгы - казахский духовой музыкальный инструмент в виде свирели или точнее двух желобков, скрепляемых нитью полыми сторонами, изготавливаемый из тростника, дерева или серебра. Длина сыбызгы 60/65 сантиметров. На территории Казахстана существует две разновидности сыбызгы, связанные с двумя исполнительскими традициями. Восточный сыбызгы, в отличие от западного, имеет конусообразную, более короткую по длине и малую по диаметру форму.  Сыбызгы был одним из самых распространенным инструментом на территории Казахстана до XVIII века, с которым связано множество легенд и преданий. В далеком в среде батыров, охотников и воинов владение сыбызгы считалось обязательным.  В настоящее время традиция игры на сыбызгы в Казахстане возрождается. Сыбызгы входит в состав музыкально-этнографических коллективов.

Прослушать композицию исполняемую на сыбызгы можно здесь

Жетіген - қазақтың ежелгі көп ішекті (әдетте жеті ішекті) тартылған аспабы , ол арфаға немесе жат арфаға ұқсайды. Жетигеннің ең ежелгі түрі - ағаштан жасалған қуыс қорап. Мұндай Жетігенде бірде-бір палуба болған жоқ, бірақ асықтардан бөліну болды. Жіптерді (ат арбасынан) қолмен аспаптың сыртынан тартып шығарды. Кейін жетігеннің жоғарғы бөлігі ағаш палубамен қапталған.

Ол 19 ғасырға дейін кеңінен қолданылды. И.Лепехин, П.Паллас, И. Георгий және П.Рычковтың этнографиялық еңбектерінде аталған. 1966 жылы шебер О.Бейсенбекұлы «Сібір жаршысы» журналындағы темірдің сипаттамасына сәйкес (1817 ж.) Темірді ерекше етіп жасаған. Музыкалық жүйені ғалым-зерттеуші Б.Сарыбаев құрды.  Қазіргі уақытта Жетіген халықтық оркестрлер мен ансамбльдерде (Сазген, Мұрагер, Адырна, Отырар Сазы т.б.) жеке және сүйемелдеу құралы ретінде қолданылады. Бұл түркітілдес халықтар арасында кең таралған (татарлар арасында - итиган, тувалықтар - Жатыган, хакасылар арасында - Чатхан)

Перевод на русский:

Жетыге́н — казахский древний многострунный (обычно семиструнный) щипковый инструмент, напоминающий по форме гусли или лежачую арфу. Наиболее древний тип жетыгена представлял собой продолговатый ящик, выдолбленный из куска древесины. На таком жетыгене не было верхней деки, но имелись колки из асыков. Струны (из конского волоса) натягивались рукой с наружной стороны инструмента. Позднее верхняя часть жетыгена была накрыта деревянной декой.

Широко применялся до 19 века. Упоминается в этнографических трудах И.Лепехина, П.Палласа, И.Георги и П.Рычкова. В 1966 году мастер О.Бейсенбекулы по описанию жетыгена в журнале «Сибирский вестник» (1817) изготовил оригинал жетыгена. Нотную систему установил учёный-исследователь Б.Сарыбаев.  В настоящее время жетыген используется как солирующий и аккомпанирующий инструмент в народных оркестрах и ансамблях («Сазген», «Мурагер», «Адырна», «Отырар сазы» и др.). Распространён у тюркоязычных народов (у татар — етиган, тувинцев — джатыган, у хакасов — чатхан)