ТЫҢДАЛЫМ ОҚЫЛЫМ МӘТІНМЕН ЖҰМЫС 3 -тапсырма. Мәтінді тыңда. Оқы. line Ежелгі көшпелілердің өнері мен мәдениетінде алтыннан түйін түю, қола құйма әдістері ең жоғарғы жетістікке жетті. Оған археологиялық қазбалардан табылған асыл заттар куә. Соның бірі — украин археологтары тапқан Скиф қорғанының әртүрлі алтын әшекей заттары. Заттар Толстая могила қорғанынан шыққан. Оның ішіндегі ең құндысы пектораль алқа. Пекто- раль өте нақышты, нәзік соғылған әшекей. Ол скифтердің ғарыштық ой жүйесін бейнелей- ді. Алтын әшекейдің төменгі бөлігінде о дүние, өлім табиғаты, бедерленген, ал жоғарғы жағы адамдар өмірінен сыр шертеді. Екінші бір айта кетерлік дүние Қырымдағы Күл-Оба қорғанынан табылған алтын құмыра. Саф алтыннан, күмістен құтылар жасалған. Құмырада скиф жауынгерлерінің бейнесі бедерленіп, өрнектелген.
Қазақ халқы:"ит - жеті қазынаның бірі" деп бекерге айтпаған.Итті көптеген елдер қастерлеген.Әсіресе,қазақ халқы итті досымыз деп білген.
Ең алғаш қолға үйретілген аң ит екен.Ит адамға аң аулап,азық табуға,қорғануға көмектескен.
"Ел жатпай - ит тынбас" демекші,ит - отбасының,үйдің сақшысы.Олар тіпті адамдар жасай алмаған ерліктерді де жасай білген.Мысалы,ғарышқа алғаш Белка мен Стрелка деген иттер ұшқан еді.
Иттердің өз иелеріне деген адалдығын көрсететін көптеген шығармалар мен фильмдер бар.Хатико атты иттің өз иесін көптеген уақыт бойы күтуі,"Меган Ливи" атты фильмдегі Рекс деген иттің иесін бірнеше рет қорғап қалуы деген секілді туындылар көп-ақ.
"Жақсы ит - иесінің көзі, құлағы" деген екен дана халқымыз.Шынымен де,иттер адам көрмеген нәрсені көріп,сезінеді.Сондықтан да,жеті қазынамыздың бірін қастерлей білейік.
Туған жер-а ң кіндік қаны тамған,жанына,журегіне жақын,қимас сезімге бөлейтін алтын ұясы.Оның топырағы да, тауы мен тасы да ыстық болады.Әркімге өз ауылы,туған жері мақтан.Дегенмен, менің кіндік қаным тамған өлкемді атағанда елең етіп,мойын бұрмайтын адам кемде-кем.Ол –асқар тауының шыңына жеткенше құстың қанаты талатын, айдынды көліне шомылуға ай да құмар , Алакөл жері. Ақши атты жұмыртқадай ғана сүттей ұйып отырған,береке-бірлігі мықты осы бір ауыл –менің ткған өлкем.Адамдары да бір-біріне ағайын-туыс,құда-жекжат, қойы-қоралас,қазаны аралас болып кеткен. Көлдің жағасында тіз қатар тұрған қонақ үйлер мен демалыс орындары ауылға өзінше көрік беріп тұр. Мұнда демалу үшін демалу үшін тек қазақстандықтар ғана емес, тіпті шет ел азаматтары да ағылып келеді. Мен үшін туған жерімнің әр тасы, бір тамшы суы да қымбат.Оның самал желі,таза ауасы, жұпар исі аңқыған даласы кез келгеннің жанын жаулар алады.
Бүгінге дейін туған жерге қаншама әдемі сөздер арналды.Мен де төмендегі жыр шумақтарын алтын бесігіме деген махаббатымның белгісі ретінде арнаймын:
Шығарма
Ит – адамның досы.
Қазақ халқы:"ит - жеті қазынаның бірі" деп бекерге айтпаған.Итті көптеген елдер қастерлеген.Әсіресе,қазақ халқы итті досымыз деп білген.
Ең алғаш қолға үйретілген аң ит екен.Ит адамға аң аулап,азық табуға,қорғануға көмектескен.
"Ел жатпай - ит тынбас" демекші,ит - отбасының,үйдің сақшысы.Олар тіпті адамдар жасай алмаған ерліктерді де жасай білген.Мысалы,ғарышқа алғаш Белка мен Стрелка деген иттер ұшқан еді.
Иттердің өз иелеріне деген адалдығын көрсететін көптеген шығармалар мен фильмдер бар.Хатико атты иттің өз иесін көптеген уақыт бойы күтуі,"Меган Ливи" атты фильмдегі Рекс деген иттің иесін бірнеше рет қорғап қалуы деген секілді туындылар көп-ақ.
"Жақсы ит - иесінің көзі, құлағы" деген екен дана халқымыз.Шынымен де,иттер адам көрмеген нәрсені көріп,сезінеді.Сондықтан да,жеті қазынамыздың бірін қастерлей білейік.
Туған жер-а ң кіндік қаны тамған,жанына,журегіне жақын,қимас сезімге бөлейтін алтын ұясы.Оның топырағы да, тауы мен тасы да ыстық болады.Әркімге өз ауылы,туған жері мақтан.Дегенмен, менің кіндік қаным тамған өлкемді атағанда елең етіп,мойын бұрмайтын адам кемде-кем.Ол –асқар тауының шыңына жеткенше құстың қанаты талатын, айдынды көліне шомылуға ай да құмар , Алакөл жері. Ақши атты жұмыртқадай ғана сүттей ұйып отырған,береке-бірлігі мықты осы бір ауыл –менің ткған өлкем.Адамдары да бір-біріне ағайын-туыс,құда-жекжат, қойы-қоралас,қазаны аралас болып кеткен. Көлдің жағасында тіз қатар тұрған қонақ үйлер мен демалыс орындары ауылға өзінше көрік беріп тұр. Мұнда демалу үшін демалу үшін тек қазақстандықтар ғана емес, тіпті шет ел азаматтары да ағылып келеді. Мен үшін туған жерімнің әр тасы, бір тамшы суы да қымбат.Оның самал желі,таза ауасы, жұпар исі аңқыған даласы кез келгеннің жанын жаулар алады.
Бүгінге дейін туған жерге қаншама әдемі сөздер арналды.Мен де төмендегі жыр шумақтарын алтын бесігіме деген махаббатымның белгісі ретінде арнаймын:
Туған жер жете ме ғаламда?
Туған жерім аман болсын әмеәндә!
Табиғатты таңғалатын әдемі,
Емге шипа беретұғын адамға.