УМОЛЯЮ ПОМГИТЕ УЖЕ КТО НИБУДЬ ПОЖЛУЙСТА 1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі - қазақ тілін оқып-үйренеміз.
Үштілді білу – үлкен өнер
Уақыт – ұлы күш
Жердегі климаттық өзгерістер
Оқылым. Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз.
2-нұсқа
Болашақтағы климат
Климаттың ғаламдық жылынуы фантастика ретінде қабылданатын. Бүгінгі күні
ғаламдық денгейде болып жатқан климаттың өзгеруіне көптеген дәлелдер бар.
Қазақстанда ауаның орташа жылдық температурасы 1936 жылдан бастап 2005
жылдар арасында әрбір 10 жыл сайын 0,31 С градусқа жоғарылап отырған. Соңғы 50
жылда Іле Алатауының солтүстік бөктеріндегі мұздықтардың ауданы 41 пайызға
қысқарған. Үкіметаралық сарапшылар тобының (КӨҮСТ) болжамдары бойынша егер
климаттың өзгеруі мен күннің жылынуы осы қарқында өрбитін болса, XXI ғасырдың
ортасында орташа температура 6 градусқа жоғарылауы мүмкін.
Бұл өз кезегінде 2 градусқа жылынудың өзі кері салдарға әкеп соғатын күрт
континенталды Қазақстан үшін орасан зор апат болып табылады. Бүгінгі күннің өзінде
еліміздің территориясының 75% экологиялық тұрақсыздық тәуекеліне ұшырап отыр.
Алапат ыстық, құрғақшылық. Тіршіліксіз шөл даланың аумағы солтүстікке қарай 300-
400 шақырымға жылжиды. Су ресурстарының жетіспеушілігі мал жайылымдарының
азаюына әкеліп соғады және ауыл шаруашылығына ауыр соққы болып табылады.
«Қазақстанда климаттық тәуекелдерді басқару» БҰҰЖЖ жобасы мамандарының
пайымдауынша табиғаттағы процестердің белгілі бір циклға бағынатынына
қарамастан температураның жаһандық жоғарылауы нақты дәйек болып табылады.
Қазақстанда температураның жоғарылауы жауын-шашын мөлшерінің артуымен өтеліп
отырған жоқ, бұл белгілі бір тәуекелдерге алып келеді. Бізді алда өзендердің ағысының
өзгеруі күтіп тұр, экстрималды табиғи құбылыстары көбейеді, жаңа табиғи аномалды
құбылыстар пайда болады.
Инна Колтаевская
(186 сөз)
Тапсырма. 1 Сұрақтарға жауап беріңіз. Жауабын дәлелдеңіз.
1 Сұрақ: Қазақстандағы болуы мүмкін апаттың басты белгісі не?
Жауап:
[1]
неге? Себебі,
2 Мәтінде қандай мәселе көтеріледі? Себебін жазыңыз. [1]
3.«Болашақта экстрималды табиғи құбылыстары көбейеді, жаңа табиғи аномалды құбылыстар
пайда болады» деген автор пікірімен келісесіз бе? Ойыңызды дәлелдеңіз. [1]
4.Төмендегі сұраққа бір сөйлеммен жауап беріңіз. [1]
Мәтінде климат өзгеруінің қандай себептері көрсетілген?
2 Мәтінге қорытынды жасаңыз.
[1]
Жазылым. Ұсынылған тақырыптардың бірін таңдаңыз. Эссе құрылымы мен
дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын
көрсетіп жазыңыз.
Эссе
Басы : 10 сөйлем
Ортасы: 30 сөйлем
Соңы: 10 сөйлем
Ұсынылған тақырыптар.
"Тіл білу - заман талабы" деген оймен келісемін\ келіспеймін
"Уақыт – ең қымбат байлық" деген оймен келісемін\ келіспеймін
Қазіргі жастар бос уақытын телефонда өткізеді" деген оймен келісемін\
келіспеймін
"Ауа райының өзгеруі денсаулыққа әсер етеді" деген оймен келісемін\
келіспеймін
біздің күнделікті өмірімізге байланысты ақпараттарды алудағы маңызды құрал ол – ғаламтор. ң интелектуальдық өмірі үшін ол аз мағына бермейді. ғаламтордың ақпараттық қуатты мүмкіншілігін біз әлі тереңірек ұғына қойған жоқпыз. ал ғаламторды қолдану барысында барлық ң өмір сүру аймағында қазір күдік тудырмайды.
ғаламтор-интернет қазақ қоғамына енгелі көп болған жоқ. әлем торласып үлгерді аз уақытта. кешегі жаңалық жаңалық болмай қалды. бүгінгі жаңалық та ескіріп үлгереді сол заматта. дәл қазіргі жаңалығыңыз әлдекімдердің әлдекімдерден естіген әңгімесі болуы мүмкін.
ғаламтортұтасқан әлем. өрмекшінің торы дерсіз. енді шынайы сүйіспеншіліктің орнын, жылтыры мол виртуальды махаббат, шынайы аралас-құралас достықтың орнын виртуалды сыйластық басып келеді. тек көгілдір сағымды ғаламторлардың ішінде сан мен цифрлардың, әлдебір атаулар мен өзіңе үш қайнаса сорпасы қосылмайтын есімдердің жақынысыз…
ғаламтор ескі мен жаңаның, өткен мен болашақтың, қатігездік пен мейірімнің, бар мен жоқтың мидай араласқан ортасы. өз қасыңдағы оқиғаға, іске, түрлі тағдырға назар салмауыңыз мүмкін, бірақ өзге қиырдағы қилы тағдырға көз моншағыңызды үзесіз. ең бастысы қандай ақпарат оқысаңыз да, соған сай жауап қалдыруыңызға, пікір білдіруге құқыңыз бар.
ғаламтор желісінің пайдасы өте көп. себебі өмірдің кез-келген саласына қажетті ақпаратты алуға, басқа қолданушылармен ақпарат алмасу мүмкіндігіне ие боласың. ақпаратты алу немесе беруде белгілі уақытқа тәуелді болмайсың, керек уақытыңда қарауға, жіберуге болады. ғаламторда көп уақыт отыру т.б зияны туралы айтсақ ол ң өзіне байланысты, ол өзіне-өзі кесте қою керек, белгілі бір уақыт мөлшерінде отыру, қажетсіз ақпараттарды қарамау сияқты өзіне шектеу қойған жағдайда ға зияны аз болады. әрине кез-келген дүниені шектеусіз пайдаланса оның зияны болады.
ғаламтор ــ сіз бен біз үшін айтқанда не қажеттің бәрі табылатын қазыналы қамба. оның бізге үйретер өнегесі, берер берешегі санап тауысқысыз. қазіргі ған дәуірге дұрыс сәйкескісі келген ға бұл технология ауадай қажет. оның қызмет айасы төтенше шексіз. онда не керектің бәрі бар. тек тілін толық меңгеріп, ұңғыл-шұңғылын тінтуірмен дұрыс мақсатта ойдағыдай тінте білсеңіз болғаны. қысқасы әлемді уысына алған ғаламтор біз үшін ақыл парасатының телегей теңізінен емін-еркін сусындайтын бүкілдей жаңа жүие қалыптастырып берді. егер сіз ғаламторға шықсаңыз төрткіл дүние ашсаңыз ــ алақаныңызда, жұмсаңыз ــ жұдырығыңызда тұрғандай әлемнің қай қиырында, нендей уақиға болып жатқанынан дер кезінде хабардар болып отырасыз.