«Қырықтың бірі - Қыдыр» деп санаған қазақтар үйіне келген бейтаныс жолаушыға ықылас, құрмет танытып, қонақ етіп күтсе, байлық пен ырыздық келеді. Ал жолаушыны сыйламаса, несіп-ырыздығына кесірі тиеді деп сенген. Жолаушы келген ауылына түстеніп, ат-көлігін суытып, тынығып аттанған. Көшпелілер қоғамында жолаушы кең даладағы оқиғалар туралы хабарды жедел жеткізуші, ақпаратты алмастырушы міндетін атқарған. Жолаушыны әдейі ауылына бұрып әкеліп, алыс-жақынның жаңалығын тыңдап аттандыратындар да болған. Жолаушыға қиын-қыстау жағдайда қол ұшын берген жан кейін қимас жолдас, дос-жаранға айналған. Қазақ халқы жолаушыны аса құрметтеген. Жолаушы жүрген адам кездессе, оны үйіне әкеп, шай беріп, ат-көлігін жайлап, көмектесіп отырған. Жолаушыдан бата алатын болған. Көшпенді өмір кешкен бабаларымыз жол жүрудің жайын жақсы білген. Ағайын-туыспен араласу үшін немесе жоғалған нәрсесін іздеу үшін, жолға көп шығатын болған. Ата-бабаларымыз табиғатпен етене жақын болып, жолға шыққан жолаушылар жол бағдарын жұлдызға қарап болжап, адаспаған. Қазіргі кезде жолаушы ұғымы экономикалық категория ретінде қолданылады. Халқымызда жолаушыға қатысты көптеген мақал-мәтелдер бар. Мысалы, «Жолы болар жігіттің желі оңынан соғады» десе, «Жалғыз жүрсең, жолмен жүр, жолдан жолдас қосылар. Жолдан жолдас қосылса, жолың болмас несі бар» деп жақсы жолдастың қасиетін айтқан.
«Жолаушыны жол сынайды» деген мақал арқылы сапар ауыртпалығын білдірген. Қазіргі кезде жолаушы ұғымы экономикалық категория ретінде қолданылады.
Мәтіннің стилін анықтап, себебін дәлелдеңіз
Мәтіннің жанрын анықтап, себебін дәлелдеңіз.
3.Мәтіннің тақырыбын анықтаңыз.
4.Мәтіндегі мақал-мәтелдерді автор қандай мақсатта қолданған?
5.Қазіргі кезде жолаушы ұғымы экономикалық категория ретінде қолданылады» сөйлемі арқылы қазіргі жолаушыға баға беріңіз.
Менің ұлым авар анасы үйреткен тілді ұмытпауға тиіс» деп басталатын бұл эссенің мағынасы тереңде. Тіліңді ұмытқаның – еліңді, тарихыңды, анаңның ақ сүтін ұмытқанмен пара пар деген түпкі идея жатыр. Тілін ұмытқан кез келген адам – өткенін де бүгінін де мәңгі ұмытты деген сөз. Бұл эсседе өз ана тіліңді ұмытып өзге елде ғұмыр кешкенше, тірі басып жүрмей-ақ қойғаның абзал деген мазмұн бар.
«Ана тілім! Сен маған ризасың ба, білмеймін, бірақ менің тірлігім-сенсің, мен сені мақтан етем. Сонау тұңғиық терең жер түбінен жарыққа, күнге, жасыл шөпке асыққан бұлақ суындай ана тілімнің сөздері тірлігімнен қайнап шығып, алқымыма тіреледі.Ернім күбірлейді.Өз күбіріме өзім құлақ тігем, ана тілім, саған құлақ тігем, сонда маған бейне тұңғиықтан шымырлап шыққан таудың асау өзені елестейді.Мен болаттың сыңғырын ұнатам, қынабынан суырылған екі қанжардың бір-біріне соғылған дыбысын сүйем.Осының бәрі менің тілімде бар» – деп дағыстан ақыны тілін, елін тебірене сөз етеді.
Объяснение:
1. От чего зависит соленость воды?
Море Количество осадков Испаряемость Соленость
Красное 100 мм.в год 1200 мм.в год 42 промилле
Черное 500 мм.в год 600 мм.в год 18 промилле
Балтийское 700 мм.в год 300 мм.в год 11 промилле
Вывод:
Соленость зависит от … и … .
Чем … количество осадков и … испаряемость, тем … соленость.
2. Изменение температуры поверхностных вод по параллелям
90 с.ш. -1,7
60 с,ш. +4,8
30с.ш. +21
0 с.ш. +28
Вывод: Наибольшие средние температуры воды +27-28 наблюдается на….
Самые низкие – ….
3. Заполни пропуски
Главные свойства морской воды – это … и … .
Количество веществ в граммах, растворенных в 1 литре воды, называют… .
В среднем в океанической воде растворено … гр. веществ.
Единицы измерения солености называются … .
Самое соленое море -… . Соленость зависит от … и поступления пресных вод.
Самая высокая температура воды вблизи … .
С глубиной температура … .