Қысқа мерзімді жоспар 6-сынып
Қатысқан оқушылар саны: Қатыспағандар:
Сабақтың тақырыбы W 6-сабақ Сайын Мұратбеков «Жусан иісі» хикаясы
Оқушыларды сабақтың мақсатымен, бағалау критерийлерімен таныстыру.
1-тапсырма.
«T-кестесь әдісі бойынша үзіндіден табиғат көрінісіне қатысты көркемдегіш құралдарды
теріп жазыңыз.
Біздің ауыл Ешкіөлмес деген кішкене қоңыр таудың дәл етегінде еді. Үзыннан ұзақ бір
коше боп жоғарыдан томен қарай созылып жататын. Қыста осы жалғыз кошенің
басынан-аяғына дейін балалар шуылдаса топырлай жүріп қарды таптап сырғанақ
жасайтынбыз. Қар қалың түскенмен таулы жердің күні өте жайма-шуақ жылы болады.
Тапталған қар күні бойы жентек теліп еріп, кешке қарай көк мұз боп қатып
қалатын,
Бүгін де сырғанақтағы ойынның сондай бір қызған шағы еді. Күннің көзі
қанталағандай боп ерекше қызарып ұясына қонуға таянған. Сірескен ақ қардың бетінде
бір сәтке жұқалаң қызғылт кілегей тұрды. Күні бойы Ешкіөлместіңкүнгейінде жайылған
мал ешкім қайырмаса да бір ізбен шұбырып ауылға қайтқан. Кенет бүкіл ауылды
шулыға шыққан ащы дауыстар селт еткізді. Төбе құйқаны шымырлатып жоқтау айтқан
дауыстар. Аянның үйінен шығып жатыр. Мұндайда балалар еліккіш келеді ғой.
Сырғанақты тастай бере дәл бірдеңеден құр қалатындай бәріміз бірдей дүрліге
дүркіресіп, Аянның үйіне қарай лап қойдық.
T-кестесі» әдісі
«Жоқ
«Иа
Кенег, Аянның үйі, сырғанақ
Үзыннан-ұзақ көше, қарды таптап,
қоңыр таудың етегінде топырлай жүріп, таулы жердің күні жайма шуақ тапталған қар,
как мұз, сірескен ақ қар, ойынның қызған шағы, ащы дауыс қанталағандай, уясына
қонуға таяған, жұқалаң қызғылт кілегей, шубырып ауылға қайтқан тебе құйқаны
шымырлатып, құр қалатындай. Дурліге дүркіресіп лап қойдық
Дескриптор:
Берілген үзіндіні оқиды;
Үзіндіден көркемдегіш сөздерді табады.
2-тапсырма
«Қос жазба күнделігі» әдісі бойынша үзіндідегі оқиға орнын анықтап, кейіпкер бейнесін
сипаттап жазыңыз.
Жарғақ сары тон киген Аян, күлімдеп тұратын қара көзі шарасынан шыға
жаутаңдап, оң боп-боз есігінің алдында тұр екен. Үйінде көрші-қолаң әйелдер бір-
бірімен шуылдаса көрісіп, азан-қазан боп жатқанмен, ол көзіне жас алмапты. Бір өзара
Адамдағы сана-сезім мен қарым-қабілеттер әр алуан. Жаратушы Аллаһ тағала адам бойына осыншалық қабілеттерді белгілі бір өлшеммен тиянақтап орналастырған. Негізгі мәселе, жаратылыстан бар осы қабілеттерді дұрыс ұштап, тәрбиелей білуде. Мәселен, әр адамның бойында өзін-өзі басқару қабілеті бар, осы қабілетін шыңдай білген адам барша тіршілік иелерінен басып озып, тіпті періштелерді де артта қалдырады. Сондай-ақ адамда «раббани латифа» немесе Ғазалиша айтқанда «маад ақыл» деген бар. Оны тура қолданған адам материалдық әлемнің тысындағы ғайып әлеміндегі тылсым дүниелерді көріп, ғайыптан сыр аулайтын қасиетке қол жеткізеді. Бұған қоса, адамға «мааш ақыл» деп аталатын осы дүниені терең сезінуге, түйсінуге мүмкіндік беретін ақыл да берілген.
Адам бойында сондай-ақ тәнқұмарлық, ашу, қырсықтық, ерегісу, қызғаныш сынды қисық мінездер де бар. Мәселе осы мінездерді өз ықтиярыңа бағындырып, дұрыс тәрбиелей білуде. Кез келген адам ар-ұжданды құрайтын – ақыл-қайрат, сезім, «раббани латифа» сияқты қасиеттерін жетілдіре білсе кәміл адам болуға талпынып, әлемнің түпкі мазмұнын түсінеді. Таным көкжиегін барынша тереңдете алған адам ғана нәпсісіне, мансапқұмарлыққа, атаққұмарлыққа жеңілмей, үлкен күнәлардан аулақ тұрады. Сондай-ақ ол қызғанышқа барып, амалдарының сауабын зая етпейді және қырсықтықтан арылып, уақытын текке кетіруден сақтанады.
Шашу — дәстүрлі қазақ қоғамындағы ұлттық әдет-ғұрып. Шашу бала туылғанда, тұсау кескенде, сүндетке отырғызылғанда, келін түскенде, күйеу келгенде, отау көтергенде, бүркіт ұстап әкелгенде, жүйрік ат бәйгеден озғанда, алыс сапардан жолаушы оралғанда, т.б. қуанышты жағдайларға байланысты шашылатын құрт, ірімшік, өрік-мейіз, кәмпит жиынтығы. Шашуды, әдетте жасы үлкен әйелдер, әжелер шашады да, оны жастар, балалар теріп алады. Кейде тойдан тәбәрік ретінде үлкендер де алып, үйдегі жас балаларына апарып береді. Шашудың екі түрі бар. Бірі шашылады, екіншісі шашылмайды. Тойға көп адам Шашу әкелетіндіктен оның бәрін ысырап етіп шаша бермейді. Тек белгілі бір бөлігін ғана шашып, жосын-жоралғыларды жүргізеді. Туыс-туғандар әкелген дастарқан Шашу ретіндегі қазақ халқының қуаныш-тілегін білдіретін ниеті болып табылады. Оның бастаулары кем дегенде көне түркілік замандарға барады. Түркілер қуаныш кезінде құрт, ірімшік сияқты ақ тағамдарды “ақ жолтай“, “ақ тағамдай ақ болыңдар“, “ақ ниет тілейміз“ деп шашқан. Кейіннен тату-тәтті болсын деген ниетпен Шашуға кәмпит қосылған. Дәстүрлі қазақ қоғамында ауқатты адамдар күміс, алтын теңгелер де шашқан. Шашу қазіргі уақытта да кеңінен қолданылуда.