Ж. Сахиевтің «Кеңес көшпенділері» атты сериялы ОҚЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ
5-тапсырма. Мәтінді оқы. Түсінгеніңді мазмұндап айт.
Олар Жерге қайтуға асықты. Бейтаныс ғаламшарда болған уақыт та ізін бер-
мей өте шыққан. Жұлдызаралық сапардың бір ерекшілігі де уақыттың осындай
санаулылығында. Әйтпесе мына көз алдарындағы ғажайып әлемді ешқайсысы
да қиып тастап кетпес еді. Әлі де жүре бермек. Бірақ «уақыт» деген бәрінен де
қатаң. Мына ғаламшардың бетін көмкеріп жатқан сан түрлі хош иісті гүлдер
мен өсімдіктердің нәзіктігіндей емес. Бір ғана өсімдіктің өзі талай тағдырды
шешеді. Сондықтан да ойлануға тура келген.
Кеме басшысы
Мерген Тұрлығазыұлы жан-жағын жіті бақылап ілгер
бастап келеді. Айнала
қалың шөп, самсаған неше түрлі гүлдер. «Тек қана
өсімдік пен гүлдерден тұратын мұндай да ғаламшар болады екен-ау!» — деп
таңданған еді Мерген алғашында. Бірақ ғаламшар тіршілігіне бірте-бірте на:
үйрене бастаған кезде осы өсімдік пен гүлдер әлемінің де өзінше бір бөле
тіршілік кешіп жатқан біртұтас елдей екеніне көз жеткізе бастаған.
ғылыми-фантастикалық романынд"
составить вопросы по предложению
Ақмарал анасымен бірге орталық базарға бара жатқан. Жолда, үйдің бұрышында сүйкімді ақ кептер отырғанын көріп қалды. Біреуден жәбір көрген сияқты. Көздері жәудіреп ары-бері өткен адамдардан мейірім күтетіндей. Кішкентай қыз қорғансыз құсқа жақын барды. Жайшылықта ұша жөнелетін кептер қозғалмайды. Жуас. Монтаны. Ақмаралдан үркектеп, аттап секіруге талпынғанымен ұзаған жоқ.
— Қызым абайла! Ауру болып жүрмесін, — деп анасы ескерту жасады.
— Қараңызшы анашым! Қанаты сынық, содан ұшпайды! — Ақмарал мұңайды.
— Нәзік жүрегіңнен айналдым! Уақыт шығындап қайтесің, біз асығыспыз.
— Жоқ, анашым, көмектескім келіп тұр. Қандай сүйкімді! Түрі де әппақ! Біз қол ұшын бермесек, өліп қалады... Әйтпесе иттер жеп қояды...
— Жарайды, меселің қайтпасын, — деді анасы қызының өтінішін жерге тастамай.
Ақмарал мен анасы екеуі кептердің тыпырлап, қарсыласқанына қарамастан қолдарындағы сөмкеге басын қылтита салып алды да, автобусқа отырып қала ортасына тартты. Сұрай-сұрай жан-жануарларды емдейтін дәрігерлік клиникаға келді.
Кезекші дәрігер кептерді тексеруге ішке алып кетті.
— Жазылса екен, — деді уайымшыл Ақмарал мұңайып.
— Жазылады, ұшады әлі, — деді анасы кішкентай қызын бауырына қысып, жасаураған көзінен сүйіп.
— Шын айтасыз ба?! Сынған қанатын қалай емдейді?
— Ота жасайтын шығар. Сәл сабыр ет қызым.
— Мақұл.
Арада он-он бес мүйнет өткенде жүзі жайдары дәрігер көрінді:
— Дәл уақытында әкелдіңіздер, ота жасайтын болдық.
— Алақай! Ақ кептер ұшады! — Ақмаралдың көңілі аспандады.
— Дұрыс айтасың қызым! — деді дәрігер тәте де қуанып. — Ұшады әуелеп. Осылай тұрасыздар ма? Бір айналып келіңіздер.
— Ешқайда барғым келмейді, — деді Ақмарал. — Күте тұрайықшы анашым.
— Ұмытып барады екенмін, кептердің иесі сіздер ме?
— Көшеден таптық. Қанатының сынғандығын байқаған қызым, қоярда-қоймай осында әкелгізді. — Ақмаралдың анасы шынын айтты.
— То ыздар да болады, өзіміз қамқорлыққа аламыз.
— Үйге алып кетейік, қалдырмайықшы кептерді, — деді Ақмарал қиылып.
— Жүрегің жұмсақ екен қызым! Құс та болса жақсылық жасауға құштарлығың құптарлық іс! Олай болса, күте тұрыңыздар, — деді ақ халатты тәте күлімсіреп.
1)Қаныш Имантайұлы Сәтбаев — геолог-ғалым, минерология ғылымдарының докторы, профессор, академик.
Қаныш Сәтпаевтың геология мамандығына тікелей қатысы бар, себебі ол - геолог-ғалым, минерология ғылымдарының докторы, профессор, академик. Оның қалдырған ғылыми бай мұраларының ішінде, әсіресе, Жезқазған кені туралы зерттеулерінің, Сарыарқаның металлогендік және болжам карталары жөніндегі еңбектерінің мәні ерекше.
2)Соколов темір кен орны - Қостанай облысы Қостанай ауданы Рудный қаласынан солтүстікке қарай 5 км жерде орналасқан.
3)Алюминий біздің күнделікті өміріміздің бір бөлігіне айналғанына көз жеткізу үшін айналаға зер салып қарап шығу жеткілікті. Мүмкін, сіз бұл мәтінді алюминийден жасалған құрылғыдан оқып отырған боларсыз. Планшеттер мен жалпақ панельді теледидарлар, спорттық жабдықтар мен жиһаздар, айналар мен кофеқайнатқыштар - осы және басқа да көптеген тауарлар алюминийден жасалған.
Смартфондар, планшеттер, ноутбуктер, жалпақ панельді теледидарлар, мониторлар және басқа да жабдық өндірушілер алюминийді көбірек қолданады. Әдемілік пен қолайлылық бұл салада алюминийдің танымал болуының кепілі болып табылады. Алюминий корпусты құрылғылар сәнді әрі сенімді көрінеді, сонымен қатар жеңіл әрі берік болады.
Алюминий сонымен қатар жиһаз және интерьер заттарын өндіруде жиі қолданылады. Үстелдер, орындықтар, перделер, суретке арналған жақтаулар, шамдар, декоративті қабырға панельдері, кондиционерлер мен радиаторлардың барлығы алюминийден жасалған.
Ал ас үйді алюминийсіз елестету мүмкін емес. Біз тек тұрмыстық техниканың корпустары туралы ғана емес, сонымен қатар заманауи, технологиялық, қауіпсіз және әдемі ыдыс-аяқтар - кәстрөлдер мен пісіруге арналған ыдыстар, ет тартқыштар жайлы айтып тұрмыз.