Тойбастар - қыз ұзату, үйлену, т.б. тойларда айтылатын өлең түрі. Үйлену тойының ең соңғы күнінде жігіттер мен қыз-келіншектер жиналып, қоштасу кешін өткізеді. Сол кеште жастар жағы әр түрлі ұлттық ойындар ойнап, көңіл көтеріп өлең айтады. Той аяқталғанда тойбастар әні айтылады. Тойбастардың мазмұн-мақсаты той иесін мадақтап, отбасы құрғалы отырған екі жасқа игі тілек, бата, ақыл-кеңестер айту. Айтушының қабілетіне қарай жаттанды өлең түрінде де, жанынан шығарылып та айтыла береді. Өлең құрылысы, ұйқасы көбінесе қара өлең, жыр үлгісінде келеді. Тойбастар шілдехана, сүндетке отырғызу тойларында, үй-ішінің, ауылдың, қаланың басқа қуаныш-қызықтарында айтылады. Тойбастар жиын-тойдың аяқталғанын, бірақ қуаныштың алда да жалғаса беретінін білдіреді.
Қонақ туралы мақал – мәтелдер:
Қонақ келсе құт келер.
* * * * *
Қонақ қойдан да жуас.
Май берсең де жей береді.
* * * * *
Қонақ аз отырып, көп сынайды.
* * * * *
Қонағым, жүре тоярсың.
* * * * *
Қонақты сөзбен тойғыза алмайсың.
* * * * *
Асыңа тойғызбасаң да ақ ниетіңе тойғыз.
* * * * *
Иесін сыйлағанның итіне сүйек сал.
* * * * *
Құтты қонаққа — тәтті тамақ.
Жақсы болса алғаның,
Үйіңнен кісі кетпейді.
Жаман болса алғаның,
Шын досың да шеттейді.
* * * * *
Қонағын сыйламаған баласын ұрады,
Я үйін сыпырады.
* * * * *
Құтты қонақ келсе,
Қой егіз табады.
Құтсыз қонақ келсе,
Қораға қасқыр шабады.
* * * * *
Атың барда жер таны,
Асың барда ел таны.
* * * * *
Қонақ бір күн қонса — құт,
Екі күн қонса — жұт.
* * * * *
Шақырғанға бармасаң, шақырғанға зар боларсың.
* * * * *
Қонағын сыйласа төрге шық дейді.
* * * * *
Жолаушының азығы жолында.
* * * * *
Жаяу қонақ тыныш ұйықтар.
* * * * *
Алдына ас қойдым, екі қолын бос қойдым.
* * * * *
Сыпайының итіне кет дегенің — өзіңе кет дегенің.
* * * * *
Қонағым өз үйіңді де ойлай отыр.
* * * * *
Бұрынғы қонақ соңғы қонаққа орын берер.
* * * * *
Қонаққа «кел» демек бар, «кет» демек жоқ.
* * * * *
Сыйлы қонақ босағада отырмайды.
* * * * *
Көңіл кең болса, үйдің тарлығы білінбес.
* * * * *
Шақырмаған қонаққа шайдан артық тамақ жоқ.
* * * * *
Тоқ қонақты сыйлау оңай.