ЖАЗЫЛЫМ 3-тапсырма. Сөздерден сөйлем құра.
Мен
көне заттар
барамын.
жүз жыл бұрын
сақталған.
Музейде
Мына кітап
«Алтын адам»
әдемі.
бар.
Мына жерде
ете
көне кітаптар
ұнады.
Орталық музей
Кітап музейі
Ол
Маған
орналасқан.
бар.
қойылған.
Әр залға
Мұражайда
музейге
Алматы қаласында
түрлі экспонаттар
шыққан.
АЙТЫЛЫМ
Киіз үй бөліктеріне қатысы бар бата - тілектер:
Шаңырағың биік болсын!
Шаңырағың шайқалмасын!
Керегең кең болсын!
Түндігің түтінді болсын!
Қос босағаң берік болсын!
Ақ босағадан аттаған келін оң аяғымен енсін!
Ұлттық ұғымда киіз үй және оның әрбір құрамдас бөлшегі қасиетті деп саналады. Соған орай ата-бабаларымыз әрбір затқа лайық ұлықтау, теңеу, бейнелеу сияқты ойлы ұғымдармен бірге тәрбиелік мәні бар қағидалы, қанатты сөздер де шығарған. Ол қанатты сөздер шаңырақтан басталады. Шаңырақ – киелі мүлік. Атадан балаға мұра болып келе жатқан үйді қара шаңырақ деп құрметтейді. Қара шаңыраққа сәлем беру, одан дәм тату - ежелгі халық жоралғысы. Шаңырақ деген сөз «үй, отбасы» деген тұтас ұғымды да бейнелейді. Жаңа үйленгендерді «шаңырақ көтерді» дейді. «Шаңырағың биік болсын!» деген батаның ең үлкені саналады. Жалпы, жоғарыда аталып кеткен бата – тілектерді жас жұбайлар үйленіп, шаңырақ құрғанда айтады. Үйің кең, қонағың көп, берекелі үй бол деген мағыналы сөздер.
1.Авдотка
Агами
Аист
Альбатрос
Альцион
Амадина
Амазон
Амарант
Ара
Аратинг
Аргус
Астрильд
Бақлан
Балобан
Бартрамия
Жүгіру
Бекас
Бүркіт
Үлкен
Буревестник
Бюльбюль
Вальдшнеп
Варакушка
Веретенник
Витютень
Құйынды
Су кескіш
Қасқыр
Торғай
Қарға
Қарға
Қарғыс
Ішу
Вьюрок
Вяхирь
Гага
Гагара
Гагарка
Галка
Галстучник
Гарпия
Гаршнеп
Гастрольдік
Ақымақ
Саңыраулар
Гоголь
Көгершін
Гомрай
Горлица
Гриф
Грифон
Балшық
Гуменник
Қаз
Дербник
Дергач
Деряба
Дикуш
Дрозд
Дуадақ
Дупель
Дутыш
Бала
Жаворонок
Тырна
Қызғаныш
Қыстақ
Жылан
Жылан
Зуек
Зяблик
Ибис
Иволга
Толығырақ оқу
Кагу
Казарка
Қазуар
Қайра
Калао
Тас
Тас
Қамыс
Камышовка
Канюк
Керуен
Қарақара
Кариама
Кваква
Киви
Китоглав
Клет
Клинтух
Мүкжидек
Кобчик
Ешкі
Көклас
Колибри
Қалпақ
Кондор
Конюга
Тұяқ
Коростель
Коршун
Кокороба
Крапивник
Қызыл
Бояу
Кречет
АО Баян Сулу
Крохали
Кукабара
Кукушка
Кү
Кү
Тауық
Куропатка
Лаггар
Өшіргіш
Аққу
Күрек
Лори
Лорикет
Лофура
Луговка
Лунь
Лысуха
Майна
Майна
Таңқурай
Малюр
Марабу
Медососос
Бейіт
Молотоглав
Сәт
Монал
Мородунка
Морянка
Муния
2.- Өсімдіктердің өсуін шектейді.
- Құстар-тірі табиғаттың маңызды компоненттерінің бірі.
- Олардың заттар айналымындағы рөлі зор.
- Гүл өсімдіктерінің тозаңдауына ықпал етеді.
- Жемістер мен тұқымдардың таралуына, демек, өсімдіктердің таралуына ықпал етеді.
- Ғаламшардың санитарлары-ауру және әлсіреген жануарларды жояды.
- Басқа жануарлардың (Омыртқасыздардың, кеміргіштердің және т. б.) санын шектейді . )
- Басқа жануарларға (құстар, бауырымен жорғалаушылар, сүтқоректілер) жем ретінде қызмет етеді.
3.Ең алдымен, олар тартымды екенін атап өткім келеді. Мұндай құрылғылармен теріні зақымдау немесе кесу әлдеқайда қиын. Электр қырыну процесі әлдеқайда аз уақытты талап етеді. Бұл ретте барлық модельдер құрғақ қырыну үшін қолданылуы мүмкін, бұл оны пойызда, ұшақта немесе автомобильде тығында болған кезде жайлылықпен жасауға мүмкіндік береді. Электр ұстағыштың бағасы сапалы станоктан жоғары, бірақ ол қолданылуына қарай үнемді болады, өйткені жүздерін үнемі ауыстыруды қажет етпейді. Сонымен қатар, оны гельде немесе қырыну кремінде үнемдеуге болады. Электр сынағы шамамен 1,5-2 жыл үшін ақталады, бұл ретте 8-9 жыл қызмет етуі мүмкін. Сондай-ақ, олардың артықшылығы-сақал мен мұртты сапалы күтуге көмектесетін кіріктірілген триммер.
4.қар
5.Табиғат бізді қоршаған және адамның қатысуымен құрылмаған нәрсе деп аталады. Осылайша, бізді қоршаған ормандар, таулар, теңіздер, жұлдыздар-табиғат. Ал үйлер, кітаптар, машиналар, ғарыш кемелері табиғатқа жатпайды.Тірі табиғат объектілерінің басты белгілеріне ағзаның келесі өмірлік циклді жасау қабілетін жатқызады:
Туу, өсу және даму. Мәселен, тұқымнан тұтас ағаш өседі, сәби ересек адам болады.
Көбейту. Тірі табиғат объектілері ұқсас.
Тамақтану. Барлық тірі тіршілік тағамға мұқтаж: өсімдіктер су сұрайды, Жануарлар шөппен, өсімдіктермен немесе басқа жануарлармен тамақтанады.
Тыныс алу. Барлық тірі ағзалардың тыныс алу органдары бар: адамда және көптеген жануарларда — бұл жеңіл, балықтарда-жабрада, өсімдіктерде-көмірқышқыл газын сіңіретін жасушалар.
Қозғалыс. Тірі емес табиғат объектілерінің көпшілігіне қарағанда, тірі организмдер қозғалады: жануарлар мен адам аяғымен, табанмен қозғалады, өсімдіктер күннен кейін бұрылады, гүлдер таратылады.
Өмір сүру-ағзаның өмірінің соңғы кезеңі. Тірі табиғат объектісі тамақты сіңіруді, тыныс алуды және қозғалуды тоқтатқаннан кейін ол өледі және тірі табиғат объектілерінің қатарына өтеді. Мәселен, ағаш-тірі табиғаттың объектісі, бірақ кесілген ағаш жансыз табиғатқа жатады.
Бұл қабілеттер тек тірі ағзаларға тән. Яғни, өсіп келе жатқан, көбейетін, тамақтанатын, тыныс алатын және тірі табиғат объектілеріне жататын объектілер.
Тірі табиғат объектілерінен айырмашылығы, жансыздар мұндай әрекеттерге қабілетсіз. Мысалы, күн сәулесі, ай, комета, құм, тас, Жартас, су, қар — өлі табиғат объектілері. Олардың көбі қозғала алатынына қарамастан (мысалы, өзендегі су), басқалары — өседі (мысалы, таулар), бұл объектілер көбеймейді, тамақтанбайды, оларда тыныс алу органдары жоқ.
Бірақ қозғалмайтын өсімдіктер тамақтану мен тыныс алуға қабілетті, сондықтан тірі табиғатқа жатады.