ЖАзылым 7-тапсырма. Мәтіннен алынған төмендегі сөздерді зат есімше түр-
лендіріп, жалғау жалға. Оларды етістікпен тіркестіріп, сөйлемдер құра.
Жалғаулардың нормаға сай жазылуын қадағала.
Жайлауға көшу, қой қырқу, мал төлдету, соғым сою, егін салу,
шөп шабу.
Кто знает?
Қазақстан көп ұлтты тәуелсіз мемлекет. Жер көлемі 2,7 миллион шаршы шаршы шақырымнан асады. Республика шығысында Алтай тауларынан басталып, батысында Каспий ойпатына, ал Солтүстігінде Батыс Сібірден оңтүстігінде Тянь-Шань шыңдарына дейін созылып жатыр. Қазақстан жерінің өте үлкендігінен әр аймағының табиғаты бір-біріне ұқсамайды, біркелкі емес. Оңтүстігінде ағаштар гүлдеп, жер көгергенде, солтүстігінде әлі қар жатады.
Қазақстанның оңтүстік облыстарында жылуды жақсы көретін күріш, қант қызылшасы, мақта, жеміс түрлері, әртүрлі дәрілік шөптер мен өсімдіктер өседі. Бұл аймақтарда жаңбыр аз жауады, жазы ыстық, әрі құрғақ болады. Бірақ ол аймақтың байлығы-тау өзендерінің мол суы.
Республиканың солтүстік аудандарында астық пен көкөністер жақсы өседі. Мұнда жауын-шашын мол, жазы да ыстық емес.
Қазақстанда ауыр индустрия мен ауыл шаруашылығы бірдей жақсы дамыған. Республикамыз мәдениеті мен ғылымы қатар өркендеген өркениетті елдердің қатарына қосылуға ұмтылып келеді.
Футбол туралы.
Футбол - әлемдегі ең танымал командалық спорт түрі. Футболдың алғаш 1863 жылы Англияда арнаулы ережесі бекітіліп, тұңғыш қауымдастық құрылды. Сондықтан Англия аталмыш спорт түрінің отаны болып есептеледі.
Ойынға он бір ойыншыдан (қосалқы ойыншыларды санамағанда) тұратын екі команда қатысады. Олар қақпашы, қорғаушылар, жартылай қорғаушылар, шабуылшылар болып бөлінеді. Ойын (матч) 45 минуттан тұратын «тайм» деп аталатын екі кезеңнен тұрады, кезеңдер арасында 15 минут үзіліс бар. Бекітілген ережелерге сәйкес өз айып алаңында қақпашыдан басқа ойыншы допты қолымен ұстауға болмайды.
Ойынның негізгі мақсаты: қарсылас команданың қақпасына аяқпен немесе басқа да дене мүшелерімен (қолдан басқа) қарсылас команда салған саннан көбірек доп салу және өз қақпасына салғызбау болып табылады. Қақпаға салынған доп «гол» деп аталады.
Егер де матчтың нәтижесінде екі команда да бірдей көлемде гол салса - тең ойын деп саналады. Бұл жағдайда тағы қосымша уақыт (15 минуттан екі тайм) берілуі мүмкін. Егер де қосымша уақыттан кейін тең ойын болса - матчтен кейінгі пенальти жұптары өткізіледі.
Алаңда футболшылар ойын шарттарын бұзған жайдайда төреші оларға карточка беріп, ескерту жасайды. Бірінші рет тәртіп бұзған үшін - сары карточка беріледі, ал екінші қайталаған үшін - қызыл карточкамен ойыншыны ойын алаңынан шығарады.