Жазылым тапсырма. «қос жазба» күнделігіне төмендегі дағды-иша- білдіретін сөз қолданыстарының мағынасын жазып, түсіндір. раларды білдірет түсініктеме сөз қолданыстары желке қасу иығын көтеру қабақ түю
Раз мечтала кобылица: Эх, коня бы щас девицы.. . Чтобы ночью, под луной, Овладев его спиной, Шпоры врезать подлецу, Не в бока, а по кон@у, Да по крупу палкой, бы, Чтоб заржал и на дыбы.. . И во весь опор скакать, Чтоб вообще его загнать! Будет с нами по добрее, Станет ласковей, милее.. . И когда придет ипать, Нам не будет гривы драть!: ) О чем мечтает лошадь, вы спросили? Какой же сложный, неожиданный вопрос. Но человек об этом рассказать не в силе, Ведь каждый конь мечты в себе унес. Попробую, узнаю я об этом. С у ветра, может, скажет он. Коням ласкал он гривы до рассвета, Когда они паслись в ночном. - Ты мчался с табунами прерий диких, И знаешь точно этот их секрет. Но ветер, друг холодный и безликий, На ухо лишь тихо: «нет» . А может ручеек подскажет мне журчащий, Он жажду утолял своих друзей. Ручей в ответ молчал и мчался в чащу, Неся секреты диких лошадей. А может птица, мне подскажет это. Степной, проворный и веселый стриж. А он в ответ мне песню спел про лето, А может, знает полевая мышь… Мне почему-то грустно, грустно стало, Друг конь, о чем мечтаешь ты. Листва в дубраве тихо зашуршала, Бродила я, до самой темноты. Вот дуб-старик стоит, шурша листвою: - А может ты, расскажешь мне секрет, О чем мечтает лошадь, что с тобою. И ты качаешь ветками, мне нет. Старинный дуб мне все-таки ответил: - Зачем спросила, разбудила ты меня. Тебе не рассказал не ручеек, ни ветер, А ты спроси у самого коня. Я подошла к коню, стоящему в упряжке, «О чем мечтаешь ты» - спросила я. Но не ответил конь, вздохнул лишь тяжко, С глаз потекла соленая слеза. Безумна я, мне конь сказать не может, Ведь он совсем не знает наших слов. Железо, сбрую разломать, ну кто ему Умчаться вдаль, быстрее облаков. К нам ветер прилетел как друг-попутчик, Взъерошил гриву черного коня. И вдаль умчался, разгоняя тучи, Мне кажется, я что-то поняла… О чем мечтает лошадь, вы спросили? Какой было сложный, неожиданный вопрос. Но человек об этом рассказать не в силе, Да, каждый конь мечты в себе унес.
Төлеген Айбергенұлы Айбергенов (08.03.1937 , Қоңырат ауданы, Қарақалпақстан, Өзбекстан - 29.08.1967, Нүкіс қаласы, Қарақалпақстан, Өзбекстан) - ақын.
Мазмұны
1 Биографиясы
1. қ шағы
1.2 Қазақстанға қоныс аудару
1.3 Қайтыс болуы
2 Айбергенов құрметіне
3 Сілтемелер
4 Дереккөздер
Биографиясы
Төлеген Айбергенов 1937 жылы 8 наурызда Қаракалпақ елінің Қонырат деген жерінде дүниеге келген. Жетіру тайпасының Табын руынан шыққан.[1] 1959 жылы Ташкенттің Низами атындағы педогогика институтының қазақ тілі мен әдебиеті факультетін бітіріп,туған ауылында мұғалімдік қызмет атқарады.
Балалық шағы
Низами атындағы Ташкент педагогикалық институтын бітірген (1959). 1959-62 ж. Қоңырат аудындағы орта мектепте мұғалім, 1962-65 ж. Шымкент облысының Сарыағаш ауданындағы кешкі жастар I мектебінде директор. 1965 жылдан Қазақстан Жазушылар одағы жанындағы әдебиетті насихаттау бюросында қызмет істеді. Айбергеновтың өлеңдері республикалық ба зде 1957 жылдан жарияланды. Туған жерге деген албырт сағыныш пен мөлдір махаббатқа толы бір топ өлеңдері 1961 жылы шыққан "Жас дәурен" атты топтама жинақта басылды. Отанға, туған елге деген сүйіспеншілігін, замандастарымыздың рухани сезім байлығын, ізгі тілеу, ақ ниетін жарқырата ашқан, қазақ поэзиясында өзіндік жаңа ыррақ, тегеурінді екпін әкелген поэтикалық жыр кітаптары - "Арман сапары" (1963), "Өмірге саяхат" (1965), "Құмдағы мұнаралар" (1968), "Мен саған ғашық едім" (1970), "Аманат" (1975), "Бір тойым бар" (1981), балаларға арналған "Бақшаға саяхат" сурет-кітапшасы (1985) жарық көрді. Сондай-ақ орыс тілінде "Мир созвездья" (1987) деген атпен таңдама-лы өлеңдері аударылып басылды. Айбергеновтың "Ақ ерке, Ақ жайық", "Жаңғырған Маңғыстау", "Қазақстан", "Сені ойладым", "Мені ойла", "Ақ қайыңдар", "Бір тойым бар", т. б. өлеңдеріне жазылған әндер ел арасына кеңінен танымал. Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты (1974, қайтыс болғаннан кейін). 1997 ж. ақынның "Таңдамалы өлеңдер" жинағы мен ол турапы жазылған "Біргемін мен сендермен" атты естелік кітабы жарық көрді.
Қазақстанға қоныс аудару
Қайтыс болуы
Сағындым жаным, мен сені!
Көркіңді жүрген қуаныш қылып, мендей ме екен бар ағаң,
Шын інім болсаң, бас бұрма, жаным, өсек – ғайбатқа бораған.
Қажет жерінде қатыгездік пен қаталдық керек десек те,
Адамның заңғар ұлылығын сен сағынышымен есепте.
Онсыз сен тіпті тұлпар да болсаң, қосыла алмайсың қатарға
Әуелі әбден сағынып алмай шығушы болма сапарға.
Сағынбай барсаң, теңіз де сенің тебіренбес жастық шағыңдай,
Сағынбай барсаң, таулар да сенің алдыңнан шықпас асқақтап,
Ойлауың мүмкін дүниені мынау кеткен екен деп тас қаптап…
Айтулы толғауды осы бір жерден үзеріміз үзіп алып, әрі-сәрі күйге түстік. Көз жауын алардай жауһарды сындырып алғандай, соның сіздерге тек бөлшегін ұсынғандай пұшайман болдық. Осы бір жырдағы алабұртқан екпін, тау суындай күркіреген қарқын, бірінен-бірі туындап, сытыла шапшыған бұла сөз толқын, буырқана бұлықсып атқыған сезім серпіні үзуге, іркуге келер емес еді, көнер емес еді. Жыр жүйрік. Апшы қуырған асау ағыс. Аяғына дейін жіберіп, ат басын ағытқан осынау бір тұлпар шабысты тек тамашалай бергің келеді. Тамсана бергің келеді. Ақын үніне үн қосып, сөз шығындап жатқың келмейді. Мың құбыл шұғылалы жыр жауһарларын назарларыңызға бірінен-кейін бірін ұсынып, айберен толғауға үнсіз ден қойып отыра бергің келеді, осынау сұңғыла шабысқа қосыла қол шапаттап отыра бергің келеді. Төрт аяғы тең жорға Төлеген жырларын, шашасына шаң жұқпас ақпа жырларға қара сөзбен түсініктер жазып сипаттап, суреттеп жату — бір әурешілік. Қазақтың арнасы кең жыр дариясына сонау алпысыншы жылдар аяғында бір бүйірден апшып келіп, бір ақжал толқын ұрғаны есте. Төлеген — толқын. Арқырап ақжалданып шиыршық атып келген толқын
"О чем мечтает лошадь"
Объяснение:
Раз мечтала кобылица: Эх, коня бы щас девицы.. . Чтобы ночью, под луной, Овладев его спиной, Шпоры врезать подлецу, Не в бока, а по кон@у, Да по крупу палкой, бы, Чтоб заржал и на дыбы.. . И во весь опор скакать, Чтоб вообще его загнать! Будет с нами по добрее, Станет ласковей, милее.. . И когда придет ипать, Нам не будет гривы драть!: ) О чем мечтает лошадь, вы спросили? Какой же сложный, неожиданный вопрос. Но человек об этом рассказать не в силе, Ведь каждый конь мечты в себе унес. Попробую, узнаю я об этом. С у ветра, может, скажет он. Коням ласкал он гривы до рассвета, Когда они паслись в ночном. - Ты мчался с табунами прерий диких, И знаешь точно этот их секрет. Но ветер, друг холодный и безликий, На ухо лишь тихо: «нет» . А может ручеек подскажет мне журчащий, Он жажду утолял своих друзей. Ручей в ответ молчал и мчался в чащу, Неся секреты диких лошадей. А может птица, мне подскажет это. Степной, проворный и веселый стриж. А он в ответ мне песню спел про лето, А может, знает полевая мышь… Мне почему-то грустно, грустно стало, Друг конь, о чем мечтаешь ты. Листва в дубраве тихо зашуршала, Бродила я, до самой темноты. Вот дуб-старик стоит, шурша листвою: - А может ты, расскажешь мне секрет, О чем мечтает лошадь, что с тобою. И ты качаешь ветками, мне нет. Старинный дуб мне все-таки ответил: - Зачем спросила, разбудила ты меня. Тебе не рассказал не ручеек, ни ветер, А ты спроси у самого коня. Я подошла к коню, стоящему в упряжке, «О чем мечтаешь ты» - спросила я. Но не ответил конь, вздохнул лишь тяжко, С глаз потекла соленая слеза. Безумна я, мне конь сказать не может, Ведь он совсем не знает наших слов. Железо, сбрую разломать, ну кто ему Умчаться вдаль, быстрее облаков. К нам ветер прилетел как друг-попутчик, Взъерошил гриву черного коня. И вдаль умчался, разгоняя тучи, Мне кажется, я что-то поняла… О чем мечтает лошадь, вы спросили? Какой было сложный, неожиданный вопрос. Но человек об этом рассказать не в силе, Да, каждый конь мечты в себе унес.
Төлеген Айбергенұлы Айбергенов (08.03.1937 , Қоңырат ауданы, Қарақалпақстан, Өзбекстан - 29.08.1967, Нүкіс қаласы, Қарақалпақстан, Өзбекстан) - ақын.
Мазмұны
1 Биографиясы
1. қ шағы
1.2 Қазақстанға қоныс аудару
1.3 Қайтыс болуы
2 Айбергенов құрметіне
3 Сілтемелер
4 Дереккөздер
Биографиясы
Төлеген Айбергенов 1937 жылы 8 наурызда Қаракалпақ елінің Қонырат деген жерінде дүниеге келген. Жетіру тайпасының Табын руынан шыққан.[1] 1959 жылы Ташкенттің Низами атындағы педогогика институтының қазақ тілі мен әдебиеті факультетін бітіріп,туған ауылында мұғалімдік қызмет атқарады.
Балалық шағы
Низами атындағы Ташкент педагогикалық институтын бітірген (1959). 1959-62 ж. Қоңырат аудындағы орта мектепте мұғалім, 1962-65 ж. Шымкент облысының Сарыағаш ауданындағы кешкі жастар I мектебінде директор. 1965 жылдан Қазақстан Жазушылар одағы жанындағы әдебиетті насихаттау бюросында қызмет істеді. Айбергеновтың өлеңдері республикалық ба зде 1957 жылдан жарияланды. Туған жерге деген албырт сағыныш пен мөлдір махаббатқа толы бір топ өлеңдері 1961 жылы шыққан "Жас дәурен" атты топтама жинақта басылды. Отанға, туған елге деген сүйіспеншілігін, замандастарымыздың рухани сезім байлығын, ізгі тілеу, ақ ниетін жарқырата ашқан, қазақ поэзиясында өзіндік жаңа ыррақ, тегеурінді екпін әкелген поэтикалық жыр кітаптары - "Арман сапары" (1963), "Өмірге саяхат" (1965), "Құмдағы мұнаралар" (1968), "Мен саған ғашық едім" (1970), "Аманат" (1975), "Бір тойым бар" (1981), балаларға арналған "Бақшаға саяхат" сурет-кітапшасы (1985) жарық көрді. Сондай-ақ орыс тілінде "Мир созвездья" (1987) деген атпен таңдама-лы өлеңдері аударылып басылды. Айбергеновтың "Ақ ерке, Ақ жайық", "Жаңғырған Маңғыстау", "Қазақстан", "Сені ойладым", "Мені ойла", "Ақ қайыңдар", "Бір тойым бар", т. б. өлеңдеріне жазылған әндер ел арасына кеңінен танымал. Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты (1974, қайтыс болғаннан кейін). 1997 ж. ақынның "Таңдамалы өлеңдер" жинағы мен ол турапы жазылған "Біргемін мен сендермен" атты естелік кітабы жарық көрді.
Қазақстанға қоныс аудару
Қайтыс болуы
Сағындым жаным, мен сені!
Көркіңді жүрген қуаныш қылып, мендей ме екен бар ағаң,
Шын інім болсаң, бас бұрма, жаным, өсек – ғайбатқа бораған.
Қажет жерінде қатыгездік пен қаталдық керек десек те,
Адамның заңғар ұлылығын сен сағынышымен есепте.
Онсыз сен тіпті тұлпар да болсаң, қосыла алмайсың қатарға
Әуелі әбден сағынып алмай шығушы болма сапарға.
Сағынбай барсаң, теңіз де сенің тебіренбес жастық шағыңдай,
Бұлбұлдың дауысын есіте алмайсың, бауларға кірсең сағынбай.
Сағынбай барсаң, таулар да сенің алдыңнан шықпас асқақтап,
Ойлауың мүмкін дүниені мынау кеткен екен деп тас қаптап…
Айтулы толғауды осы бір жерден үзеріміз үзіп алып, әрі-сәрі күйге түстік. Көз жауын алардай жауһарды сындырып алғандай, соның сіздерге тек бөлшегін ұсынғандай пұшайман болдық. Осы бір жырдағы алабұртқан екпін, тау суындай күркіреген қарқын, бірінен-бірі туындап, сытыла шапшыған бұла сөз толқын, буырқана бұлықсып атқыған сезім серпіні үзуге, іркуге келер емес еді, көнер емес еді. Жыр жүйрік. Апшы қуырған асау ағыс. Аяғына дейін жіберіп, ат басын ағытқан осынау бір тұлпар шабысты тек тамашалай бергің келеді. Тамсана бергің келеді. Ақын үніне үн қосып, сөз шығындап жатқың келмейді. Мың құбыл шұғылалы жыр жауһарларын назарларыңызға бірінен-кейін бірін ұсынып, айберен толғауға үнсіз ден қойып отыра бергің келеді, осынау сұңғыла шабысқа қосыла қол шапаттап отыра бергің келеді. Төрт аяғы тең жорға Төлеген жырларын, шашасына шаң жұқпас ақпа жырларға қара сөзбен түсініктер жазып сипаттап, суреттеп жату — бір әурешілік. Қазақтың арнасы кең жыр дариясына сонау алпысыншы жылдар аяғында бір бүйірден апшып келіп, бір ақжал толқын ұрғаны есте. Төлеген — толқын. Арқырап ақжалданып шиыршық атып келген толқын
Объяснение: