ЖАЗЫЛЫМ
1-тапсырма. «Әлемге танымал Шымбұлақ» деген тақырыпта эссе жан
Талаптар:
• Нақты айқындалған кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды бөлімнен құралы
шарт.
- Тақырыптан ауытқымау керек.
Тұжырымдарды дәйектей білу қажет.
- өмірмен байланыстыру керек.
Өзіндік ойың, тың пікір болуы керек.
Баяндау стилі жатық болуы шарт.
Көріктеуіш құралдарды ұтымды пайдалану қажет.
• Көлемі - 100-130 сөз.​

СҮГІРЕТ-СУРЕТ                                                                                                        ІШҚҰСТА-ІШ ПІСУ                                                                                                    БӘДІРЕН-ҚИЯР                                                                                                         ӘДІК-ҮЛКЕНДЕУ                                                                                                      КІЛ-ЫЛҒИ                                                                                                                  СИЫҚТЫ-СОЛ СЕКІЛДІ                                                                                           КЕУІРТ-СІРЕҢКЕ                                                                                                     МАҢЛАЙ-МАҢДАЙ                                                                                                    СЕКЕР-ҚАНТ                                                                                                             НӘН-ҮЛКЕН,ДӘУ                                                                                                     ТАҢЛА-ОСЫ ТАҢДА                                                                                               КӨПШІК-ЖАСТЫҚ                                                                                                  ЖАР-ҮИДІҢ ҚАБЫРҒАСЫ                                                                                      ТОРЛАМА-ҚАУЫННЫҢ БІР ТҮРІ                                                                          ПЫСУ-ЖАЛЫҒУ                                                                                                        ЗІЛДЕИ-АУЫР

Сөйлем құрамына қарай жай сөйлем және құрамалс сөйлем болып екі топқа бөлінеді . Жәй сөйлем бір ғана ойды білдіріп, бір интононациямен айтылады да, құрмалас сөйлем екі я одан да көп жай сөйлемнен құралып күрделі ойды білдіреді. 
Құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдер өзара мынадай жолдармен байланысады : 
а) Интонация арқылы іргелесе байланысады : 
Байжанның оны көруі біріншірет еді: орта бойлы, төртбақтау, толықша , сарғылы өңділеу, қырықты алқымдап қалған жігіт екен. 
Мұнда бірінші жай сөйлемнен кейін дауыс ырғағы көтеріңкі айтылып, кідіріс ұзаққа созылмай, екінші сөйлеммен ұласып кетеді де , екі сөйлемнің арасын байланыстырып, күрделі ойды білдіруге дәлекер болып тұрады. 
ә) Жалғаулық шылаулар (септеулік ) арқылы байланысады: Құланбай күзеуден ерет қайтып кеткен соң, өзге елдің бәрі де дағдыдан тыс күземді ерте алып көшіп еді . 
б) Құрмаластың құрамындағы жай сөйлемнің баяндаушы тиянақсыз тұлғада келіп, келесі жай сөйлеммен ұласып, құрмаласа байланысады. Мысалы: Құрымбайдың оқуға кетуі шын болса, ол өз ісін ойламаған жерден істеген екен. 
Құрмалас сөйлемдер байланысу тәсілдеріне қарай үш түрге бөлінеді: 
1. Салалас құрмалас . 
2. Сабақтас құрмалас. 
3. Аралас құрмалас.