Проект был разработан по инициативе президента РК Нурсултана Назарбаева, автор проекта — Акмурза Рустембеков[1][2].
При строительстве объём земляных работ составил 8600 м³, бетонных — 2900 м³, металлоконструкций — 999 тонн, остекление купола — 1555 м².
Для выполнения отделочных, инженерных и специальных работ было привлечено 23 субподрядчика. Примерная стоимость металлоконструкции и остекления около — $6 млн. Объект сдан по акту Госкомиссии в 2003 году.
Высота сооружения составляет 97 метров, с шаром, венчающим конструкцию — 105 метров. Диаметр шара 22 метра.
Нижний уровень уходит на четыре с половиной метра под землю, где расположены кафе, аквариумы и минигалерея «Байтерек». Оттуда же можно подняться на лифте на самый верхний уровень — шар, внутри которого располагаются бар и панорамный зал.
Обзорные экскурсии для посетителей проводятся на казахском, русском и других языках.
Символика[править | править вики-текст]
Монумент был построен по инициативе президента Нурсултана Назарбаева, как символ переноса столицы из Алма-Аты в Акмолу в 1997 году.
Значимость «Байтерека», как символа нового этапа в жизни казахского народа, подчеркивается художественной композицией «Аялы алакан» (каз. Аялы алақан — «заботливые руки»), с оттиском правой руки президента, расположенной на высоте 97 метров, что символизирует собой 1997 год — год провозглашение Астаны новой столицей государства и соответственно новую точку отсчета в истории страны.
«Байтерек» своим расположением и композиционным строением выражает космогонические представления древних кочевников, по преданиям которых на стыке миров протекает Мировая река. На её берегу возвышается Дерево жизни — Байтерек (каз. Бәйтерек — «тополь», также «опора, защитник»), корнями удерживающее землю, а кроной подпирающее небо. Корни этого дерева, соответственно, находятся в подземном мире, само дерево, его ствол — земном, а крона — в небесном.
Каждый год в кроне Дерева священная птица Самрук откладывает яйцо — Солнце, которое проглатывает дракон Айдахар, живущий у подножия дерева жизни, что символически означает смену лета и зимы, дня и ночи, борьбу Добра и Зла.
«Байтерек» означает молодое, крепкое, растущее дерево, символизирует собой государство, сохранившее свои исторические корни, имеющее прочную опору и устремленность к будущему процветанию[3][4].
Крупные парковые площади вокруг монумента «Байтерек» в сердце города регулярно используются для проведения необычных мероприятий. В 2010 году по приглашению акимата здесь была организована международная выставка United Buddy Bears (содружество медведей) из Берлина. Благодаря этому 125 уникальных произведений искусства, созданные мастерами из разных стран мира, были продемонстрированы в мирном соседстве друг с другом.
Копии[править | править вики-текст]27 мая 2010 года в Усть-Каменогорске, Восточно-Казахстанская область, была установлена уменьшенная копия монумента. Её высота составляет 28,5 метров, вес 22 тонны[5].В Экибастузе в сквере 50-летия города установлена уменьшенная копия монумента.
Күлтегін» жыры (үлкен жазу) жер мен көктің және а ң жаралуы туралы философия толғаудан басталады (биікте Көк тәңірі, төменде қара жер жаралған да екеуінің арасында а жаралған). Бұдан кейін бүкіл а Білге қаған мен Күлтегін батырдың ата-бабалары билік жүргізгені, түгел түркінің басын қосып, қуатты мемлекет орнатқан Бумын қаған мен Істемі қаған мадақталады. «Күлтегін» жырының авторы Түрік қағандығының бүкіл әлемді аузына қаратқан айбарлы да абыройлы дәуірін зор мақтаныш сезіммен жырлайды. Сондай-ақ ақын Бумын қаған мен Істемі қаған қайтыс болған соң түркі елінің тағына дарынсыз қағандар отырғанын, халықты опасыз бектер мен жүгенсіз әміршілер билегенін күйінішке толы жыр жолдары арқылы жеткізген («Соңындағы інісі ағасындай болмады, Ұлдары әкесіндей болмады. Біліксіз қағандар отырған екен, Жалтақ қағандар отырған екен»). Табғаш елінің алдауына көнген Түрік қағандығының бектері өзара араздасып, елдің ішкі бірлігіне көп нұқсан келтірді. Елде алауыздық туды. Түрік қағандығының іргесі шайқала бастады. Бұл өте қауіпті кезең еді. Автор түркі халқы ата-баба дәстүрін берік ұстаған кездерінде ешкімге тәуелсіз, еркін өмір сүргенін жырлай келіп, ол осы жолдан тайып, дұшпанға алданған сәттерінде: «Бек ұлдары – құл болды, Пәк қыздары – күң болды», – дейді. Міне, содан кейін Күлтегін батыр көп әскер жиып, түркі елін жаудан азат етуге кіріскені зор сүйіспеншілікпен суреттеледі. Түркі әскерінің оғыз, соғды, түргештерге, т.б. қарсы жүргізген шайқастары, ал Күлтегін батырдың шайқас алдындағы жекпе-жекке шығып, жауды ұдайы жеңіп отырғаны зор шеберлікпен бейнеленген. Жырдың авторы Күлтегін мінген аттың сипатын, ат әбзелдерінің әдемілігін, батыр қаруының сұсты көрінетінін ұтымды теңеулер арқылы көрсете білген. Жырда Күлтегін түркі елінің «төрт бұрышындағы» барлық жауды жеңіп, елде тыныштық, бейбіт өмір орнатады. Ақын Күлтегіннің ерлігі туралы: «Бастыны – еңкейтті, Тізеліні – бүктірді», – дейді. Сөйтіп, жырда Күлтегін батырдың күллі түркі халқын тәуелсіз еткені әрі оны байлыққа кенелткені «Жалаңаш халықты тонды, Кедей халықты бай қылдым. Аз халықты көп қылдым. Тату елге жақсылык қылдым», – деп зор мақтаныш сезіммен баяндалады: «Күлтегін» жырының басты идеясы – түркі халқын ауызбірлікке, сыртқы жауға қарсы ұйымдасқан күреске, ежелгі ата-баба жолы мен салт-дәстүрін берік ұстауға үндеу болып табылады. Жыр соңында Күлтегін батыр қайтыс болғанда бүкіл түркі халқы қатты қайғырып, аза тұтқаны, оны жоқтап, жерлеу салтанатына әлемнің төрт бұрышынан көптеген атақты адамдар – елшілер, батырлар, бектер, тас қашайтын шеберлер, т.б. келгені айтылады.
«Күлтегін» жыры – елдің ішкі бірлігін жыр еткен, идеялық мазмұны терең, көркемдік дәрежесі биік поэзиялық туынды. 2001 жылы 18 мамырда Астана қаласындағы Еуразия ұлттық университетіне Күлтегін жазба ескерткішінің көшірмесі қойылды.
Байтерек (полное название — «Астана-Байтерек»; каз. Бәйтерек) — монумент в столице Казахстана, Астане, одна из основных достопримечательностей города.
Содержание [убрать] 1 Конструкция2 Символика3 Копии4 Галерея5 Примечания6 СсылкиКонструкция[править | править вики-текст]Проект был разработан по инициативе президента РК Нурсултана Назарбаева, автор проекта — Акмурза Рустембеков[1][2].
При строительстве объём земляных работ составил 8600 м³, бетонных — 2900 м³, металлоконструкций — 999 тонн, остекление купола — 1555 м².
Для выполнения отделочных, инженерных и специальных работ было привлечено 23 субподрядчика. Примерная стоимость металлоконструкции и остекления около — $6 млн. Объект сдан по акту Госкомиссии в 2003 году.
Высота сооружения составляет 97 метров, с шаром, венчающим конструкцию — 105 метров. Диаметр шара 22 метра.
Нижний уровень уходит на четыре с половиной метра под землю, где расположены кафе, аквариумы и минигалерея «Байтерек». Оттуда же можно подняться на лифте на самый верхний уровень — шар, внутри которого располагаются бар и панорамный зал.
Обзорные экскурсии для посетителей проводятся на казахском, русском и других языках.
Символика[править | править вики-текст]Монумент был построен по инициативе президента Нурсултана Назарбаева, как символ переноса столицы из Алма-Аты в Акмолу в 1997 году.
Значимость «Байтерека», как символа нового этапа в жизни казахского народа, подчеркивается художественной композицией «Аялы алакан» (каз. Аялы алақан — «заботливые руки»), с оттиском правой руки президента, расположенной на высоте 97 метров, что символизирует собой 1997 год — год провозглашение Астаны новой столицей государства и соответственно новую точку отсчета в истории страны.
«Байтерек» своим расположением и композиционным строением выражает космогонические представления древних кочевников, по преданиям которых на стыке миров протекает Мировая река. На её берегу возвышается Дерево жизни — Байтерек (каз. Бәйтерек — «тополь», также «опора, защитник»), корнями удерживающее землю, а кроной подпирающее небо. Корни этого дерева, соответственно, находятся в подземном мире, само дерево, его ствол — земном, а крона — в небесном.
Каждый год в кроне Дерева священная птица Самрук откладывает яйцо — Солнце, которое проглатывает дракон Айдахар, живущий у подножия дерева жизни, что символически означает смену лета и зимы, дня и ночи, борьбу Добра и Зла.
«Байтерек» означает молодое, крепкое, растущее дерево, символизирует собой государство, сохранившее свои исторические корни, имеющее прочную опору и устремленность к будущему процветанию[3][4].
Крупные парковые площади вокруг монумента «Байтерек» в сердце города регулярно используются для проведения необычных мероприятий. В 2010 году по приглашению акимата здесь была организована международная выставка United Buddy Bears (содружество медведей) из Берлина. Благодаря этому 125 уникальных произведений искусства, созданные мастерами из разных стран мира, были продемонстрированы в мирном соседстве друг с другом.
Копии[править | править вики-текст]27 мая 2010 года в Усть-Каменогорске, Восточно-Казахстанская область, была установлена уменьшенная копия монумента. Её высота составляет 28,5 метров, вес 22 тонны[5].В Экибастузе в сквере 50-летия города установлена уменьшенная копия монумента.Күлтегін» жыры (үлкен жазу) жер мен көктің және а ң жаралуы туралы философия толғаудан басталады (биікте Көк тәңірі, төменде қара жер жаралған да екеуінің арасында а жаралған). Бұдан кейін бүкіл а Білге қаған мен Күлтегін батырдың ата-бабалары билік жүргізгені, түгел түркінің басын қосып, қуатты мемлекет орнатқан Бумын қаған мен Істемі қаған мадақталады. «Күлтегін» жырының авторы Түрік қағандығының бүкіл әлемді аузына қаратқан айбарлы да абыройлы дәуірін зор мақтаныш сезіммен жырлайды. Сондай-ақ ақын Бумын қаған мен Істемі қаған қайтыс болған соң түркі елінің тағына дарынсыз қағандар отырғанын, халықты опасыз бектер мен жүгенсіз әміршілер билегенін күйінішке толы жыр жолдары арқылы жеткізген («Соңындағы інісі ағасындай болмады, Ұлдары әкесіндей болмады. Біліксіз қағандар отырған екен, Жалтақ қағандар отырған екен»). Табғаш елінің алдауына көнген Түрік қағандығының бектері өзара араздасып, елдің ішкі бірлігіне көп нұқсан келтірді. Елде алауыздық туды. Түрік қағандығының іргесі шайқала бастады. Бұл өте қауіпті кезең еді. Автор түркі халқы ата-баба дәстүрін берік ұстаған кездерінде ешкімге тәуелсіз, еркін өмір сүргенін жырлай келіп, ол осы жолдан тайып, дұшпанға алданған сәттерінде: «Бек ұлдары – құл болды, Пәк қыздары – күң болды», – дейді. Міне, содан кейін Күлтегін батыр көп әскер жиып, түркі елін жаудан азат етуге кіріскені зор сүйіспеншілікпен суреттеледі. Түркі әскерінің оғыз, соғды, түргештерге, т.б. қарсы жүргізген шайқастары, ал Күлтегін батырдың шайқас алдындағы жекпе-жекке шығып, жауды ұдайы жеңіп отырғаны зор шеберлікпен бейнеленген. Жырдың авторы Күлтегін мінген аттың сипатын, ат әбзелдерінің әдемілігін, батыр қаруының сұсты көрінетінін ұтымды теңеулер арқылы көрсете білген. Жырда Күлтегін түркі елінің «төрт бұрышындағы» барлық жауды жеңіп, елде тыныштық, бейбіт өмір орнатады. Ақын Күлтегіннің ерлігі туралы: «Бастыны – еңкейтті, Тізеліні – бүктірді», – дейді. Сөйтіп, жырда Күлтегін батырдың күллі түркі халқын тәуелсіз еткені әрі оны байлыққа кенелткені «Жалаңаш халықты тонды, Кедей халықты бай қылдым. Аз халықты көп қылдым. Тату елге жақсылык қылдым», – деп зор мақтаныш сезіммен баяндалады: «Күлтегін» жырының басты идеясы – түркі халқын ауызбірлікке, сыртқы жауға қарсы ұйымдасқан күреске, ежелгі ата-баба жолы мен салт-дәстүрін берік ұстауға үндеу болып табылады. Жыр соңында Күлтегін батыр қайтыс болғанда бүкіл түркі халқы қатты қайғырып, аза тұтқаны, оны жоқтап, жерлеу салтанатына әлемнің төрт бұрышынан көптеген атақты адамдар – елшілер, батырлар, бектер, тас қашайтын шеберлер, т.б. келгені айтылады.
«Күлтегін» жыры – елдің ішкі бірлігін жыр еткен, идеялық мазмұны терең, көркемдік дәрежесі биік поэзиялық туынды. 2001 жылы 18 мамырда Астана қаласындағы Еуразия ұлттық университетіне Күлтегін жазба ескерткішінің көшірмесі қойылды.