Тораңғы (лат. Populus section Turanga) – талдар тұқымдасының (лат. Salixacede) теректер (лат. Populus) туысына жататын ағаш[1]. Қазақстан аумағында тораңғы ағашының 3 түрі өседі. Оның бірінші түрі – қара тораңғы (лат. Populus diversiolia), ал екінші түрі – ақ тораңғы (лат. Populus pruinosа) деп аталады. Бұлардан басқа Литвинов тораңғысы да өседі (Винтерголлер, 1976).Кейбір системалық жүйелерде өзінше бөлек туыс деп есептеледі. Шөлді Арал аймағынан Балқаш-Алакөл ойысына дейінгі аралықта бұрынғы өзен арналарында, озен жағаларында құмды массивтердің арасындағы егістіктерде, тіпті, кейде тақырға ұқсас сортаң жерлерде кездеседі. Бұл теңдесі жоқ жуан діңді және шашыраңқы жарты шар тәрізді әдемі ағаш. Ұзын жолақты қабығы сарғыш-сұр, тереңде, ұзын сызатта жіңішке. Түрге тән белгілі жас өркендер мен қысқа бұтақтардағы жапырақ пішіні болып табылад, түрдің атауы да осыған байланысты берілген. Жас өркендердегі жапырақтар қысқа сағақты, сопақша қияқ тәрізді үшкір тақталы, тақта ұзындығы 7 см-дейін. Бұтақтағы жапырақтар ұзын бүйірі қысыңқы сағақты, ұзынжығы бірдей, дөңгелек тақталы, жиегі теріс немесе иілген тісті. Тораңғы басқа теректер сияқты екі үйлі ағаш, желдің көмегімен тозаңданады. Аталық масақтар қысқа, тығыз, жуан ұзынждығы 2,5 см және жуандығы 0,5 см, гүлдер сагны көп қою қошқыл түсті тозаңқаптары бар. Жеміс беретін сырғалар аталықтарынан екі есе ұзын. Гүлдеу мерзімінің басында олар тік немесе жоғары қарай қиғаш, кейін доға тәрізді төменге иіледі. Жемістері - барынша үлкен, ұзындығы 1 см шамасында қауашақтар бөтелке тәрізді, үстіңгі беті тегіс немесе қыртыстанған. Олар екі жақты ашылады. Тұқым саны көп, ұсақ, жұқа жібек тәрізді түктер шоғының көмегімен желмен тез таралады. Тораңғы, шөлдің ландшафттардың жандандыратын, безендіретін тамаша ағаш. Ерекше сән беретін мықты кәрі ағаш. Биіктігі 30 метрге дейін, діңінің диаметрі 2 метр, өкінішке орай табиғатта мұндай ағаш өте аз.
Версальско-вашингтонская система: принципы и противоречия по условиям компьенского перемирия (ноябрь 1918г) германия должна была оставить все захваченные территории на западе, а ее армия – отойти за рейн. из восточной европы она должна была уйти по мере прибытия туда войск антанты. все военнопленные и военное имущество подлежали передаче союзникам. для подготовки мирных договоров с побежденными созвана парижская мирная конференция (январь-февраль 1919г) . участвовали 27 стран, руководил работой конференции совет десяти, главную роль играли президент сша в. вильсон, премьер- министры великобритании л. джордж и франции ж. клемансо. побежденные не были приглашены. не присутствовала и россия. формально работа велась на основе «14 пунктов» в. вильсона, содержавших новые принципы мировых отношений (отказ от тайной дипломатии, разоружение, самоопределение народов, обеспечение свободы торговли и мореплавания) . однако на деле сохранялись острые противоречия и борьба участников, прежде всего и франции, которые стремились получить максимальные блага от победы. разные планы были и в отношении побежденных: наибольшие требования у франции, которая во время войны пострадала больше других. лозунг: «немцы за все заплатят! » принято решение о создании лиги наций – международной организации по обеспечению мира и международной безопасности. ее устав содержал идеи вильсона: отказ от войн, санкции против агрессоров. высшие органы – ежегодная ассамблея (все члены лиги) , между ними – совет лиги (постоянные члены сша, великобритания, франция, италия, япония) . устав предусматривал новый институт международного права – мандатную систему, - поручение лигой наций колониями (выдать мандат) государствам, чтобы подготовить колонию к независимости. на деле мандатная система стала прикрытием передела колоний. начало «эпохи пацифизма» . вильсон настоял на включении устава лиги наций в преамбулу *вводную часть) версальского мирного договора. версальский договор – главный документ послевоенного урегулирования – подписан в июне 119г. германия объявлялась виновницей развязывания войны и должна была понести наказание: а) она теряла 1/8 территории. за счет этого франция получила эльдас и лотарингию; бельгия – 3 округа; чехословакия – часть силезии; польша – часть пруссии, , познань; дания – северный шлезвиг. б) теряла колонии в) запрет воинской повинности г) армия только 100 тыс. человек на основе найма, не могла иметь подводные лодки, военную и морскую авиацию д) не могла иметь войска в рейнской области (рейнская демилитаризованная зона) е) репарации – возмещение причиненного противнику ущерба, установлены позже в объеме 132 млрд. золотых марок. реальная роль лиги наций недостаточна (в том числе потому, что сша не стали ее членом) . сенат не ратифицировал версальский договор. вашингтонская конференция (ноябрь 1921г) созвана для рассмотрения вопросов разоружения и положения в азиатско-тихоокеанском регионе, не разрешенных парижской конференцией. участвовало 9 стран, сов. россия не приглашена. решения: а) «договор пяти» об ограничении морских вооружений б) «договор девяти» по китаю: его суверенитет и целостность, отказ великих держав от раздела китая на сферы влияния, от принципов «открытых дверей» и «равных возможностей» (это прежде всего интересы сша и японии) формальное в) признание великобританией установлении равенства своего военно-морского флота с флотом сша. версальско- вашингтонская система – система послевоенных международных отношений на основе решений парижской и вашингтонской конференций. позитив: выход из войны, смягчение напряженности, признание новых принципов – права на самоопределение народов, отказ от войны как средства разрешения конфликтов. но непрочность системы в силу острых противоречий: а) тяжелое положение побежденных, прежде всего германии б) перекройка границ – основа будущих споров
Тораңғы (лат. Populus section Turanga) – талдар тұқымдасының (лат. Salixacede) теректер (лат. Populus) туысына жататын ағаш[1]. Қазақстан аумағында тораңғы ағашының 3 түрі өседі. Оның бірінші түрі – қара тораңғы (лат. Populus diversiolia), ал екінші түрі – ақ тораңғы (лат. Populus pruinosа) деп аталады. Бұлардан басқа Литвинов тораңғысы да өседі (Винтерголлер, 1976).Кейбір системалық жүйелерде өзінше бөлек туыс деп есептеледі. Шөлді Арал аймағынан Балқаш-Алакөл ойысына дейінгі аралықта бұрынғы өзен арналарында, озен жағаларында құмды массивтердің арасындағы егістіктерде, тіпті, кейде тақырға ұқсас сортаң жерлерде кездеседі. Бұл теңдесі жоқ жуан діңді және шашыраңқы жарты шар тәрізді әдемі ағаш. Ұзын жолақты қабығы сарғыш-сұр, тереңде, ұзын сызатта жіңішке. Түрге тән белгілі жас өркендер мен қысқа бұтақтардағы жапырақ пішіні болып табылад, түрдің атауы да осыған байланысты берілген. Жас өркендердегі жапырақтар қысқа сағақты, сопақша қияқ тәрізді үшкір тақталы, тақта ұзындығы 7 см-дейін. Бұтақтағы жапырақтар ұзын бүйірі қысыңқы сағақты, ұзынжығы бірдей, дөңгелек тақталы, жиегі теріс немесе иілген тісті. Тораңғы басқа теректер сияқты екі үйлі ағаш, желдің көмегімен тозаңданады. Аталық масақтар қысқа, тығыз, жуан ұзынждығы 2,5 см және жуандығы 0,5 см, гүлдер сагны көп қою қошқыл түсті тозаңқаптары бар. Жеміс беретін сырғалар аталықтарынан екі есе ұзын. Гүлдеу мерзімінің басында олар тік немесе жоғары қарай қиғаш, кейін доға тәрізді төменге иіледі. Жемістері - барынша үлкен, ұзындығы 1 см шамасында қауашақтар бөтелке тәрізді, үстіңгі беті тегіс немесе қыртыстанған. Олар екі жақты ашылады. Тұқым саны көп, ұсақ, жұқа жібек тәрізді түктер шоғының көмегімен желмен тез таралады. Тораңғы, шөлдің ландшафттардың жандандыратын, безендіретін тамаша ағаш. Ерекше сән беретін мықты кәрі ағаш. Биіктігі 30 метрге дейін, діңінің диаметрі 2 метр, өкінішке орай табиғатта мұндай ағаш өте аз.