Тау жыныстары — жер қабығында бірнеше тектен қосылған минералдық тау жыныстары, минералдардың немесе органикалық заттың қатқан немесе қатпаған жиынтығы. Тау жыныстары шығу тегіне қарай мынадай үш үлкен топқа бөлінеді:
магмалық тау жыныстары
шөгінді тау жыныстары
метаморфтық тау жыныстары
Минералдардың барлығы «мономинералды» және «полиминералды» болып екіге бөлінеді. Мономинералды дегеніміз — тек бір ғана химиялық қосылыстан (мысалы, кварц, пирит), ал полиминералды дегеніміз — бірнеше химиялық қосылыстан (минералдардың басым көпшілігі) тұратын минерал. Минералдар жиынтығының құрылуының бірнеше жолы бар:
Жер бетіндегі үдерістердің кезіндегі шөгінді тау жыныстарын құрайтын дәндердің қосылып өсуі немесе бөлінуі;
Атпалы тау жыныстарын құрайтын магманың кристалдануы; және
Сыртқы жағдайдың (мысалы, қысым мен температура) өзгеруі нәтижесінде метаморфозды тау жынысын құрайтын заттың қатты күйіндегі қайта кристалдануы.
Тау жыныстың осы үш түрі бір-бірінен дәндерінің арасындағы қарым-қатынасымен (текстурасымен) ерекшеленеді.
Шөгінді тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді:
Дәнаралық шөкпе немесе ұсақ дәнаралық лай ұстап тұрған жұмыр немесе қырлы дәндер;
Ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін саз минералдардың ұсақ жиынтықтары;
Дәндердің арасында түзу шеттері мен үштік жалғастарды көрсететін минералдардың кристалды жиынтығы (мысалы, кәлсит);
Кәлситтің кесекаралық шөкпесі немесе ұсақ кесекаралық лай ұстап тұрған қазбалы кесектердің жиынтығы;
Органикалық заттың жиынтығы (мысалы, лигнит немесе көмір).
Барлық атпалы тау жыныстар байланыспалы текстурасын көрсететін минералдардың жиынтығымен ерекшеленеді.
Метаморфозды тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді:
Ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін кристалды минералдардың жиынтықтары;
Теңмөлшерлі және еркін бағытты теңмөлшерлі емес минералдардың кристалды жиынтығы;
Жапсарлы, ангедралды, кейде сорайған минералдардың өте ұсақ дәнді жиынтығы
Пусть масса нитрата металла = 100 г, значит на газообразные продукты разложения (O2, NO2 или смесь NO2+O2) приходится 100-67.37 = 32.63 г;
нитраты могут разлагаться по неск. разл. р-ям:
1) MeNO3 = MeNO2 + 0.5O2;
2) MeNO3 = Me + NO2 + 0.5O2;
3) Me(NO3)2 = MeO + 2NO2 + 0.5O2;
4) 2Me(NO3)2 = Me2O3 + 4NO2 + 0.5O2;
5) Me(NO3)2 = MeO2 + 2NO2;
6) 2Me(NO3)3 = Me2O3 + 6NO2 + 1.5O2;
проверим, подходит ли р-ия 1) к условию:
n O2 = 32.63/32 = 1.02 моль, тогда n MeNO2 = 1.02*2 = 2.04 моль, а M MeNO2 = 67.37/2.04 = 33 г/моль - не подходит, т.к. M (NO2)- = 46 г/моль;
проверим р-ию 2):
мольное соотношение O2 к NO2 составляет 1 к 2, поэтому 32*x+46*2*x = 32.63, откуда x (n O2) = 0.263 моль, тогда M Me = 67.37/(0.263*2) = 128 г/моль - нет такого металла;
проверим р-ию 3):
мольное соотношение O2 к NO2 составляет 1 к 4, поэтому 32*x+46*4*x = 32.63, откуда x (n O2) = 0.151 моль, тогда M MeO = 67.37/(0.151*2) = 223 г/моль, а M Me = 223-16 = 207 г/моль, что соотв. свинцу Pb;
Тау жыныстары — жер қабығында бірнеше тектен қосылған минералдық тау жыныстары, минералдардың немесе органикалық заттың қатқан немесе қатпаған жиынтығы. Тау жыныстары шығу тегіне қарай мынадай үш үлкен топқа бөлінеді:
магмалық тау жыныстары
шөгінді тау жыныстары
метаморфтық тау жыныстары
Минералдардың барлығы «мономинералды» және «полиминералды» болып екіге бөлінеді. Мономинералды дегеніміз — тек бір ғана химиялық қосылыстан (мысалы, кварц, пирит), ал полиминералды дегеніміз — бірнеше химиялық қосылыстан (минералдардың басым көпшілігі) тұратын минерал. Минералдар жиынтығының құрылуының бірнеше жолы бар:
Жер бетіндегі үдерістердің кезіндегі шөгінді тау жыныстарын құрайтын дәндердің қосылып өсуі немесе бөлінуі;
Атпалы тау жыныстарын құрайтын магманың кристалдануы; және
Сыртқы жағдайдың (мысалы, қысым мен температура) өзгеруі нәтижесінде метаморфозды тау жынысын құрайтын заттың қатты күйіндегі қайта кристалдануы.
Тау жыныстың осы үш түрі бір-бірінен дәндерінің арасындағы қарым-қатынасымен (текстурасымен) ерекшеленеді.
Шөгінді тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді:
Дәнаралық шөкпе немесе ұсақ дәнаралық лай ұстап тұрған жұмыр немесе қырлы дәндер;
Ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін саз минералдардың ұсақ жиынтықтары;
Дәндердің арасында түзу шеттері мен үштік жалғастарды көрсететін минералдардың кристалды жиынтығы (мысалы, кәлсит);
Кәлситтің кесекаралық шөкпесі немесе ұсақ кесекаралық лай ұстап тұрған қазбалы кесектердің жиынтығы;
Органикалық заттың жиынтығы (мысалы, лигнит немесе көмір).
Барлық атпалы тау жыныстар байланыспалы текстурасын көрсететін минералдардың жиынтығымен ерекшеленеді.
Метаморфозды тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді:
Ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін кристалды минералдардың жиынтықтары;
Теңмөлшерлі және еркін бағытты теңмөлшерлі емес минералдардың кристалды жиынтығы;
Жапсарлы, ангедралды, кейде сорайған минералдардың өте ұсақ дәнді жиынтығы
Пусть масса нитрата металла = 100 г, значит на газообразные продукты разложения (O2, NO2 или смесь NO2+O2) приходится 100-67.37 = 32.63 г;
нитраты могут разлагаться по неск. разл. р-ям:
1) MeNO3 = MeNO2 + 0.5O2;
2) MeNO3 = Me + NO2 + 0.5O2;
3) Me(NO3)2 = MeO + 2NO2 + 0.5O2;
4) 2Me(NO3)2 = Me2O3 + 4NO2 + 0.5O2;
5) Me(NO3)2 = MeO2 + 2NO2;
6) 2Me(NO3)3 = Me2O3 + 6NO2 + 1.5O2;
проверим, подходит ли р-ия 1) к условию:
n O2 = 32.63/32 = 1.02 моль, тогда n MeNO2 = 1.02*2 = 2.04 моль, а M MeNO2 = 67.37/2.04 = 33 г/моль - не подходит, т.к. M (NO2)- = 46 г/моль;
проверим р-ию 2):
мольное соотношение O2 к NO2 составляет 1 к 2, поэтому 32*x+46*2*x = 32.63, откуда x (n O2) = 0.263 моль, тогда M Me = 67.37/(0.263*2) = 128 г/моль - нет такого металла;
проверим р-ию 3):
мольное соотношение O2 к NO2 составляет 1 к 4, поэтому 32*x+46*4*x = 32.63, откуда x (n O2) = 0.151 моль, тогда M MeO = 67.37/(0.151*2) = 223 г/моль, а M Me = 223-16 = 207 г/моль, что соотв. свинцу Pb;
ф-ла нитрата металла - Pb(NO3)2.