1. Какое настроение вызвала у вас поэма С.А.Есенина «Пугачёв»? Подтвердить примерами из текста.
2.Письменно объяснить значение слов: стон придавленной черни, стонет Русь, грустящие деревни, разящие волны, бесстыдный, подкошенная трава, трусливый, рать врагов, замысел, странник, сострадание, вещий, озарить.
3. В чем различие и в чем сходство между героем Есенина и Пугачевым в романе А.С. Пушкина «Капитанская дочка»?
4. В чем разница в оценке бунта Пушкиным и Есениным?
5. О чём говорит Пугачёв у Есенина? К чему призывает? О чём горюет? Как вы понимаете строки: «Я положил себе зарок молчать до срока. Ржет дорога в жуткое Луна, как желтый медведь, В мокрой траве ворочается. Яик, Яик, ты меня звал Стоном придавленной черни!».
6. Определить виды тропов (олицетворения, сравнения, метафоры, эпитеты) в следующих цитатах:
«Яик, Яик, ты меня звал стоном придавленной черни»
«Стонет Русь от цепких лапищ»
«Луна, как желтый медведь»
«Словно яблоко тяжелое виснет с шеи твоя голова»
«Ржет дорога в жуткое Мне нравится степей твоих медь»
«Слышен прялки ровный разговор»
«Колокол луны скатился ниже»
7. Почему Пугачев в поэме выдает себя за царя Петра 3?
8. Каким изображен в поэме народ? Как он относится к Пугачеву?
9. К мысли о восстании Пугачев приходит сразу?
10.Что вы можете сказать о Хлопуше? Чем он близок Пугачеву?
11. Так кто же Пугачёв, народный герой и или кровавый убийца и самозванец?
ответ:Восстание в казахской Букеевской Орде 1836-1837 годов изначально было обречено на неудачу из-за того, что во главе его были люди, не обладавшие необходимыми качествами военных вождей. Оба вождя восстания Исатай Тайманов и Махамбет Утемисов не имели полководческих дарованийи привели повстанцев к гибели, не достигнув цели по ограничению непомерной жадности казахской аристократии.
После гибели в бою Исатая Тайманова во главе восстания встал поэт Махамбет Утемисов.
После поражения восстания в 1838 году Махамбет Утемисов откочевал в Хивинское ханство, надеясь получить от хивинского хана Алакула. Но хивинский хан не хотел вмешиваться в распрю казахов с могущественной Российской империей и М.Утемисов вернулся в Букеевскую Орду, где был схвачен людьми хана Жангира.
Сарыарқа - Құрманғазының күйі, қазақтың дәстүрлі музыкасының шыңында тұрған шығармалардың бірі. Ұлттық өнерімізді әлемге танытқан бұл күй ұлы күйшінің туған жеріне, қазақтың кең даласына деген махабатынан туған туынды. Қуғын-сүргінге ұшырап жүрген шағында жазылған Құрманғазының «Сарыарқасы» бүкіл қазақ халқының еркіндікке, азаттыққа деген құлшынысының көрінісіндей.
Әлі түс болған жоқ, бірақ даланың ыстық күні ауаны қыздырып, күйдіріп тұр. Тып-тыныш жолмен келе жатқан жай, бірқалыпты ат тұяғының дыбысы естіледі. Құлағын қайшылап келе жатқан ат ер үстіндегі адамды тыңдап келе жатқан сияқты. Ер үстіндегі кісі анда-санда артына қарағаны болмаса, самарқау. Иықты, маңдайы кең, бет әлпеті ірі салт аттының үстінде ыстыққа қарамастан, түйе жүнінен жасалған қалың күпі, тері шалбар және малақай киген. Арқасына мылтық ілген, ал алдында қапқа салынған домбыра бар. Ол Сары-Арқа жаққа бағыт ұстаған, түске таман жасыл алаңқайға келіп жетті. Атынан түсіп, кең алақанымен оның маңдайынан сипап, шілдерлеп жайылуға жіберді. Қимылсыз ауыр ойға батқан жолаушы көкжиекке қарап ұзақ отырды, сонан соң, ұйқылы-ояу кейіппен домбыраны қолына алып, жайлап тарта бастады. Даланы домбыра үні кернеді.
Ұлы күйші Құрманғазының күйі “Сарыарқа” осылай туды. Патша үкіметінің қудалауынан соң, ол туған жерінде қала алмайтын болды, “Сары-Арқа” сол туған елмен қоштасу күйі. Бірақ мұнда, халық мінезі, өмірі, қадір-қасиеті, ол мекендеген дала бейнесі - барлығы қамтылған.
Құрманғазының күйі “Сары-Арқа” – халықтың, даланың өзі сияқты кең, өзі сияқты шексіздігін танытатын дауысы. Қазақ даласы байтақ. Оның көл-көсір төсінен кім өтпеген! – барлығына да орын жетті: арқасына қобызын ілген Қорқыт, қайғылы зарлы үнімен Асан- Қайғы, сараң Қарабай (“Қозы-Көрпеш және Баян Сұлу аңызындағы адам бақытынан гөрі мыңғырған малын артық санайтын бай-феодал”), Қобыланды батыр… Олардың барлығы осы Сары-Арқа даласынан өтті және халық аңызы мен өнерінде қалды. Қазір халқыңа беймәлім және панасыз Сен де халық жадында қаласың. Дала желі сенің әніңді ұрпақтарға жеткізеді». “Сары-Арқа” әуені осы мазмұндас. Кеш түсті. Атын шідерден босатып, домбырасын ерге байлаған жолаушы қайтадан жолға шықты. Енді ол артына қарайлаған жоқ. Тынығып, әл жинап алған, аты шабысын үдетті. Артта бұйра-бұйра шаң ғана қалды.