1. Какова главная идея рассказа «Уроки французского»? Почему рассказ можно отнести к автобиографическим произведениям?

2. Найдите в тексте детали-символы. Какую функцию в рассказе

они играют?

3. Подумайте и назовите художественный приём, который содер-

жится в данной фразе: «... от дикой тоски по дому, не оставлявшей

вомне никакихжеланий, ни с кемиз ребят я тогда ещё не сошёлся».

4. Чем для героя рассказа стали уроки французского языка?

5. Почему, став взрослым человеком, Распутин назвал эти уроки

«уроками доброты»?

6. Как вы понимаете выражение «нравственный стержень»? Почему

о герое можно сказать, что это человек с нравственным стержнем?

7. Найдите в тексте примеры антитезы. В каких случаях она приме-

няется? ​

Блистательно искусство Толстого — военного писателя развернулось в цикле Севастопольских рассказов. Толстой писал о защитниках Севастополя как наблюдатель, очеркист. Он сам был участником этих событий. В заглавии каждого рассказа намеренно точно обозначено время: “Севастополь в декабре месяце”, “Севастополь в мае”, “Севастополь в августе 1855 года”. Но военная хроника обернулась художественным открытием подлинной правды о войне, рассказанной гениальным писателем. В Севастополе Толстой вполне узнал, что такое смертельная опасность и воинская доблесть, как переживается страх быть убитым и в чем заключается храбрость, побеждающая, уничтожающая этот страх. Он увидел, что облик войны бесчеловечен и проявляется “в крови, в страданиях, в смерти”. Но также и то, что в сражениях испытываются нравственные качества борющихся сторон и проступают главные черты национального характера. “Чувство родины”, патриотизм, одушевляет весь цикл рассказов о Севастопольской обороне В Севастополе Толстой лучше узнал и еще больше полюбил простых русских людей — солдат, офицеров. Он почувствовал себя самого частицей огромного целого — народа, войска, защищающего свою землю. Зорким глазом писателя он заметил множество деталей военного быта, которые перенес в свои рассказы. Главное, что увидел и узнал Толстой еще на Кавказе и потом в Севастополе,— психологию разных “типов” солдат, разные — и низменные, и возвышенные — чувства, руководящие поведением офицеров. Здесь он познал “чувство, редко проявляющееся, стыдливое в русском, но лежащее в глубине души каждого,— любовь к родине”. Прочитав этот очерк в “Современнике”. И. С. Тургенев написал: “Статья Толстого о Севастополе—чудо! Я прослезился, читая ее, и кричал: ура!.”. Рассказывая потом всю правду о человеке на войне. Толстой именно эту правду провозглашает “главным героем” своего произведения. Он любит правду “всеми силами души” и старается воспроизвести “во всей ее красоте”. Этот герои, то есть правда, по глубокому убеждению Толстого, “всегда был, есть и будет прекрасен”. Но именно о войне рассказать правду чрезвычайно трудно. Многое совершается так неожиданно! 

Якім вы ўяўляеце Лёню? Яны сядзелі за адной партай, дапамагалі адзін другому ў школьным жыцці і вучобе, квартаравалі на адной кватэры. Яны сябравалі і лічыліся лепшымі дружбакамі. Лёня — добры, адкрыты, незлаблівы, сяброўскі, старанны. З вучобай у яго не ладзілася, але ён імкнуўся вучыцца, каб не адставаць ад свайго сябра. Яго можна назваць сапраўдным сябрам. Ці быў Грыша па сваім характары падобны да сябра? Чым Грыша вылучаўся сярод вучняў? Як пра гэта гаворыць аўтар? Грыша да Лёні не быў падобны. Ён выдатна вучыўся і ў яго лёгка ўсё атрымлівалася, але ў яго была дрэнная рыса характару: «Ён быў упэўнены, што выдатныя адзнакі заслужана ўпрыгожваюць толькі яго дзённік, а ўсім астатнім вучням яны ставяцца проста так, невядома за што... » Грыша быў зайздросны, упарты, свавольны, больш думаў пра сябе, не мог парадавацца за сябра, эгаістычны чалавек. Прыгадайце, як узнікла на ўроку сварка. Як паводзіў сябе кожны з сяброў? Лёня артымаў пяцёрку па кантрольнай працы па алгебры, а Грыша — чацвёрку, бо пераблытаў знак прыпынку. Хлопчык абвінаваціў сябра ў спісванні. Той запярэчыў ён заўважыў, што вывучыў правілы і не зрабіў памылкі , але Грыша, з-за свайго эгаізму не выслухаў сябра, ён нават не мог дапусціць думкі, што Лёня можа абагнаць яго ў вучобе. Як атрымалася, што па дарозе дадому Лёня адстаў ад Грышы? Як пры гэтым трымаўся Грыша? У Лёні забалела нага і ён прысеўадпачыць. Ён клікаў сябра, каб той пачакаў, але той не азірнуўся, бо быў пакрыўджаны і злосны. Калі Грыша знік у завірухе, Лёня адчуў страх. Але клікаць сябра не стаў, не хацеў, каб той хваліўся, што Лёня без яго дадому не змог дайсці. Грыша ж пайшоў не азіраючыся, гаварыць з сябрам не хацелася, яго з'ядала зайздрасць. Грыша не быў упэўнены, што сябра спісаў у яго, але не хацеў верыць і ў тое, што Лёня змог яго абысці ў вучобе. Пракаменціруйце паводзіны Грышавай маці, калі яна прыйшла да Саўчанкаў у хату. Як паставіўся Грышаў бацька да ўчынку свайго сына? Матуля Грышы спужалася за паводзіны свайго сына, але адразу не стала гаварыць бацькам пра тое, што яе сын кінуў Лёню аднаго ў лесе. Магчыма яна спадзявалася, што той здолеў дайсці сам…. І толькі калі даведалася, што Лёні няма, усё рассказала яго бацькам. Бацька сур'ёзна пакараў сына, бо такі ўчынак быў па яго меркаванні, недастойным. Падрабязна перакажыце эпізод, калі Грыша прыйшоў наведаць хворага сябра. Што пры гэтым адчуваў Грыша? Грыша адчуваў сябе вельмі няёмка і вінавата і перад сябрам, і перад бацькамі. Ён доўга не мог зняць валёнкі, некалькі разоў пытаў дазваленя зайсці. Доўга не адважваўся наблізіцца да Лёні, прынёс сябру мёд, яблыкі, бачна, што хлопчык лічыць сябе вінаватым і не ведае, як папрасіць прабачэння. Як сустрэлі Грышу Лёневы бацькі? Як адрэагаваў на прыход сябра Лёня? Лёнева маці сустрэла Грышу няласкава, яна не магла яму дараваць тое, што ён кінуў яе сына. Бацька ж убачыўшы, што хлопык і сапраўды моцна раскаяўся ў сваіх паводзінах, падбадзёрыў яго. Лёня быў вельмі шчаслівы, што Грыша прыйшоў да яго, ён нават не лічыў яго вінаватым. Яны сумавалі адзін без аднаго, бо ўсё ж былі сябрамі і доўгае растанне паўздзейнічала на іх. Як паўплывала на хлопчыкаў гэта здарэнне? Думаем, што гэта здарэнне вельмі істотна паўплывала на характар Грышы, які, пэўна, больш ніколі не зробіць такой памылкі, бо асэнсаваў сваю віну. Іх сяброўства засталося, але кожны з іх атрымаў жыццёвы ўрок, асабліва Грыша. Думаем, што далей, яны ўжо не зробяць такіх памылак і застануцца сапраўднымі сябрамі. Падзеі аднаго дня прымусілі хлопчыкаў усвядоміць кошт дружбы, зразумець, як яны неабходны адзін аднаму.