1. Найдите в поэме М.Ю. Лермонтова эпизод «Битва с барсом». Текст поэмы в учебнике на стр. 111-129. 2.Определите границы эпизода «Битва с барсом». Выпишите из текста цитаты: начало эпизода и конец эпизода. 3. Разделите эпизод «Битва с барсом» на части. Составьте цитатный план эпизода. Цитаты из текста запишите в левой части таблицы. В правой колонке запишите обозначение тех чувств, которые испытывает герой. P.s.Фотография к заданию 3
Совсем не случайно образ небесного и земного простора возникает в стихотворении "Привет, Россия... " (1969). В нем по-особому емко и целостно представлены основные компоненты художественного мира поэта: родина, ее природа и история, вся бескрайняя земля, мотив движения, скитаний по ней, стихии ветра и света, наконец, всепроникающая музыкальная, песенная стихия. Привет, Россия — родина моя! Как под твоей мне радостно листвою! И пенья нет, но ясно слышу я Незримых певчих пенье хоровое.. .
Как будто ветер гнал меня по ней, По всей земле — по селам и столицам! Я сильный был, но ветер был сильней, И я нигде не мог остановиться.
В этих стихах наглядно видно слияние для поэта в одно целое родной деревни и — мира, поля и — неба, старины и — сегодняшнего дня. И все это пронизано ничем не одолимой любовью к родине, которая дает силу и радость, счастье и покой, чувство умиротворения, единства с землей и миром:
Привет, Россия — родина моя! Сильнее бурь, сильнее всякой воли Любовь к твоим овинам у жнивья, Любовь к тебе, изба в лазурном поле.
За все хоромы я не отдаю Свой низкий дом с крапивой под оконцем. Как миротворно в горницу мою По вечерам закатывалось солнце!
Как весь простор, небесный и земной, Дышал в оконце счастьем и покоем, И достославной веял стариной, И ликовал под ливнями и зноем!. .
Характерны образы, соединяющие землю и небо: "изба в лазурном поле; "Как миротворно в горницу мою / По вечерам закатывалось солнце"', "Как весь простор, небесный и земной, / Дышал в оконце счастьем и покоем... " В этих стихах нераздельны обычная крестьянская изба, "низкий дом" и "лазурное поле" под бескрайним небом, "достославная старина" и нынешний день с его бурями и болью, "ливнями и зноем" — таковы пространственно-временные координаты осмысления и восприятия поэтом России.
Героі апавядання I. Навуменкі "Семнаццатай вясной"
Першыя празаічныя творы І.Навуменка надрукаваў у трыццацігадовым узросце. У 1957 годзе выходзіць першая кніга пісьменніка «Семнаццатай вясной», якую складаюць апавяданні «Семнаццатай вясной», «Троє із зялёнай будкі», «Ех, махорачка». У гэтым зборніку апавяданняў адлюстраваны духоўны світло й лёс юнакоў у перадваенны й ваенны годину.
Пачынаецца апавяданне расказам галоўнага героя пра жыццё сваіх сяброў-равеснікаў, першае юнацкае каханне. Такі прынцып пабудовы апавядання ўяўляе сабой споведзь аўтара «пра годину й пра сябе», дазваляе перадаць рамантыку таго години. І.Навуменка із добразычлівай усмешкай, лірызмам расказвае пра сябе: «Мені ішоў семнаццаты рік. Травня семнаццатая вясна була вельмі багатай на кветкі, на цеплыню, на тыя цудоўныя дні, калі здаецца, сама зямля спявае пісню сонцу, жыццю, высокаму сіняму небу. Даўно ўжо із всіх кветак я найболын палюбіў бэз».
Вобраз бэзу праходзіць праз усё апавяданне, даючы яму завершанасць й выразнасць. Гэтая мастацкая дэталь дапамагае сцвердзіць, вылучыўшы на першы план, гуманізм, першую юнацкую любоў, усвядоміць сябе чалавекам вялікага світу. Героі І.Навуменкі — наіўныя й рамантычныя, сур'ёзныя й смешныя. Пісьменнік імкнецца раскрыць іх маральны патэнцыял, гатоўнасць так самаахвяравання ў імя агульнай справы. У тієї грізні годину моладзь не ўяўляла сабе, што можа быць спакойнае жыццё, але й й не пакідала сваіх сардэчных спраў одну годину пасля вайны. «Першым здрадзіў нашай агульнай справе я. У гэты годину, калі ішла вайна, калі там, на фронце, паміралі сапраўдныя героі, я, чалавек, котрі не зрабіў у жыцці яшчэ ніводнага подзвігу, закахаўся самим ганебным чынам».
Галоўны герой апавядання Цімох, пакахаушы «білу тоненьку дзяўчыну» у такі нядобры годину, крыху разгубіўся, не знаходзіў выйсця «са свайго становішча». Ён то кідаецца ў празмерную крайнасць, уяўляючы сябе ў розных геройскіх ролях й мяркуючы такім чынам спадабацца Стасі: «Вось я на вачах у дзяўчыны забіваю нямецкага каменданта, забіваю Кірылу Сёхмана, забіваю цэлы дзесятак фашыстаў, нарэшце, падаю забіты сам...»
Те прыдумвае «выхад адзіны, котрі толькі міг быць на свеце», калі, надзеўшы бацькаў сіні касцюм, хоча трапіць на вочы сваёй выбранніцы. Аднак замісць спаткання яму прыходзіцца ісці на дыверсію... Вялікую радасць герою прыносіць й тое, што яго абранніца сэрца Стася, якаючи жыве «ў аптэцы, у доміку, схаваным у засені бэзавых кустоў», травні адносіны так агульнай справы: «Тоненька біла дзяўчына паўставала цяпер у маіх вачах у нейкім новим, казачным святле. У гэтую вясновую ноче я зноў пачуў, як прыемна пахне расцвіўшы бэз».
Героі апавядання Цімох, Мікола й Сымон Біцюгі, Стася ўмеюць не толькі кахаць, яни яшчэ й змагары. Варта прыгадаць эпізод, у яким расказваецца, як яни падрываюць невялікі масток, каб затрымаць рух нямецкіх цягнікоў на чыгунцы. У гэтым апавяданні пісьменнік расказвае нам, якое було жыццё тагачасных семнаццацігадовых юнакоў й дзяўчат.
Привет, Россия — родина моя!
Как под твоей мне радостно листвою!
И пенья нет, но ясно слышу я
Незримых певчих пенье хоровое.. .
Как будто ветер гнал меня по ней,
По всей земле — по селам и столицам!
Я сильный был, но ветер был сильней,
И я нигде не мог остановиться.
В этих стихах наглядно видно слияние для поэта в одно целое родной деревни и — мира, поля и — неба, старины и — сегодняшнего дня. И все это пронизано ничем не одолимой любовью к родине, которая дает силу и радость, счастье и покой, чувство умиротворения, единства с землей и миром:
Привет, Россия — родина моя!
Сильнее бурь, сильнее всякой воли
Любовь к твоим овинам у жнивья,
Любовь к тебе, изба в лазурном поле.
За все хоромы я не отдаю
Свой низкий дом с крапивой под оконцем.
Как миротворно в горницу мою
По вечерам закатывалось солнце!
Как весь простор, небесный и земной,
Дышал в оконце счастьем и покоем,
И достославной веял стариной,
И ликовал под ливнями и зноем!. .
Характерны образы, соединяющие землю и небо: "изба в лазурном поле; "Как миротворно в горницу мою / По вечерам закатывалось солнце"', "Как весь простор, небесный и земной, / Дышал в оконце счастьем и покоем... " В этих стихах нераздельны обычная крестьянская изба, "низкий дом" и "лазурное поле" под бескрайним небом, "достославная старина" и нынешний день с его бурями и болью, "ливнями и зноем" — таковы пространственно-временные координаты осмысления и восприятия поэтом России.
Героі апавядання I. Навуменкі "Семнаццатай вясной"
Першыя празаічныя творы І.Навуменка надрукаваў у трыццацігадовым узросце. У 1957 годзе выходзіць першая кніга пісьменніка «Семнаццатай вясной», якую складаюць апавяданні «Семнаццатай вясной», «Троє із зялёнай будкі», «Ех, махорачка». У гэтым зборніку апавяданняў адлюстраваны духоўны світло й лёс юнакоў у перадваенны й ваенны годину.
Пачынаецца апавяданне расказам галоўнага героя пра жыццё сваіх сяброў-равеснікаў, першае юнацкае каханне. Такі прынцып пабудовы апавядання ўяўляе сабой споведзь аўтара «пра годину й пра сябе», дазваляе перадаць рамантыку таго години. І.Навуменка із добразычлівай усмешкай, лірызмам расказвае пра сябе: «Мені ішоў семнаццаты рік. Травня семнаццатая вясна була вельмі багатай на кветкі, на цеплыню, на тыя цудоўныя дні, калі здаецца, сама зямля спявае пісню сонцу, жыццю, высокаму сіняму небу. Даўно ўжо із всіх кветак я найболын палюбіў бэз».
Вобраз бэзу праходзіць праз усё апавяданне, даючы яму завершанасць й выразнасць. Гэтая мастацкая дэталь дапамагае сцвердзіць, вылучыўшы на першы план, гуманізм, першую юнацкую любоў, усвядоміць сябе чалавекам вялікага світу. Героі І.Навуменкі — наіўныя й рамантычныя, сур'ёзныя й смешныя. Пісьменнік імкнецца раскрыць іх маральны патэнцыял, гатоўнасць так самаахвяравання ў імя агульнай справы. У тієї грізні годину моладзь не ўяўляла сабе, што можа быць спакойнае жыццё, але й й не пакідала сваіх сардэчных спраў одну годину пасля вайны. «Першым здрадзіў нашай агульнай справе я. У гэты годину, калі ішла вайна, калі там, на фронце, паміралі сапраўдныя героі, я, чалавек, котрі не зрабіў у жыцці яшчэ ніводнага подзвігу, закахаўся самим ганебным чынам».
Галоўны герой апавядання Цімох, пакахаушы «білу тоненьку дзяўчыну» у такі нядобры годину, крыху разгубіўся, не знаходзіў выйсця «са свайго становішча». Ён то кідаецца ў празмерную крайнасць, уяўляючы сябе ў розных геройскіх ролях й мяркуючы такім чынам спадабацца Стасі: «Вось я на вачах у дзяўчыны забіваю нямецкага каменданта, забіваю Кірылу Сёхмана, забіваю цэлы дзесятак фашыстаў, нарэшце, падаю забіты сам...»
Те прыдумвае «выхад адзіны, котрі толькі міг быць на свеце», калі, надзеўшы бацькаў сіні касцюм, хоча трапіць на вочы сваёй выбранніцы. Аднак замісць спаткання яму прыходзіцца ісці на дыверсію... Вялікую радасць герою прыносіць й тое, што яго абранніца сэрца Стася, якаючи жыве «ў аптэцы, у доміку, схаваным у засені бэзавых кустоў», травні адносіны так агульнай справы: «Тоненька біла дзяўчына паўставала цяпер у маіх вачах у нейкім новим, казачным святле. У гэтую вясновую ноче я зноў пачуў, як прыемна пахне расцвіўшы бэз».
Героі апавядання Цімох, Мікола й Сымон Біцюгі, Стася ўмеюць не толькі кахаць, яни яшчэ й змагары. Варта прыгадаць эпізод, у яким расказваецца, як яни падрываюць невялікі масток, каб затрымаць рух нямецкіх цягнікоў на чыгунцы. У гэтым апавяданні пісьменнік расказвае нам, якое було жыццё тагачасных семнаццацігадовых юнакоў й дзяўчат.