1. Раскажыце пра свае ўражанні ад прачытанай казкі.
Твор пакінуў у мяне моцныя ўражанні. Цяжка уявіць, што былі такія часы, калі дзеці кідалі сваіх бацькоў у лесе. Гэта жорстка і непачалавечы. Нажаль, і сёння сустракаюцца такія выпадкі, калі дзеці не хочуць даглядаць сваіх бацькоў.
2. Калі адбываецца дзеянне ў творы? Што гэта былі за часы?
Падзеі ў творы адбываюцца “так даўно, што Месяц толькі-толькі яшчэ з’явіўся на нашым небе.” Гэта былі дзікія часы, калі панавалі законы выжывання любой цаной. Такія былі законы, калі за іх не трымаліся, чалавека маглі забіць.
3. Якога закону трымаліся дзікія людзі? Чаму Пятро парушыў яго?
У дзікіх людзей быў закон — паганы звычай: не карміць старых бацькоў. Як толькі бацька ці маці не могуць працаваць, іх адвозілі ў лес і пакідалі там на верную смерць. Пятро парушыў гэты закон, таму шта шанаваў і любіў свайго бацьку.
4. Прыгадайце, якія выпрабаванні выпалі на долю вёскі?
На долю вёскі выпадала шмат цяжкіх выпрабаванняў: вайна за яду з суседзямі, нядобрыя ўраджаі, злы Велікан.
5. Як Пятро змог падказаць сялянам выйсце з цяжкага становішча?
Пятро падказваў суседзям выйсце з цяжкіх сітуацый дзякуючы бацьку, які даваў яму парады зыходзячы з свайго вопыту.
6. Што за чалавек быў Гнат? Чаму Пятро не мог з ім паразумецца.
Гнат — злы, зайздросны, нядобры чалавек, поўны злосці і нянавісці да ўсяго і ўсех. Нават калі ўсе вырашылі не адвозіць бацькоў у лес, ён усё одно быў гатовы гэта зрабіць. Пятро быў супрацьлегласцю Гната — добры, мудры, сардэчны, смелы, гатовы ахвяраваць сабой, але не выдаваць свайго бацьку.
7. Які лёс напаткаў Велікана?
Велікан прыйшоў здалёк і пасквапіўся на багаты ўраджай вяскоўцаў. Людзі спрабавалі з ім змагацца, але ён з’еў іх і сказаў, што знічтожыць астатніх. Сіраты па парадзе Пятра хадзілі плакаць і памінаць загінуўшых, прасіць Велікана памілаваць іх.Але той толькі пасмейваўся. Але ў адну навальнічную ноч наляцеў ураган і Велікана заваліла каменнем.
8. Як вы разумееце словы старога бацькі, адрасаваныя аднавяскоўцам: Жылі сілай, а, розум забывалі. Жылі сённяшняй карысцю. Знішчалі «ўчора» і таму не мелі права на «заўтра»?
Словы бацькі вельмі мудрыя. Нельга жыць сённяшнім днем, забываць і знішчаць мінулае. Без мінулага няма будучага. Патрэбна жыць, апіраючыся на вопыт продкаў, слухаючы іх парады. Дзікія людзі думалі толькі аб выжыванні і карысці, амаль ніхто не задумваўся пра глыбінныя карані праблемы.
9. Якую выснову зрабіў Максім пасля ўсіх выпрабаванняў, іпто перажыла вёска? Знайдзіце і зачытайце яго словы.
Максім сказаў наступнае: “Шануйце дабрыню, хай і слабую. Шануйце мудрасць, хай сабе нямоглую. Насіце на руках сваіх бацькоў…”
10. Што збліжае гэту літаратурную казку з фальклорнымі творамі? Знайдзіце ў казцы выразныя адзнакі ўплыву вуснай народнай творчасці (прааналізуйце падзеі, канфлікт паміж героямі, мову твора).
Літаратурная казка мае ўплыў фальклорных твораў. Тут дзейнічаюць казачныя персанажы — Велікан, герою дапамагаюць сілы прыроды (навальніца забіла Велікана). Адметна і мова казкі — ёсць прыметы, прыказкі, ёсць трохкратныя паўторы (тры разы звяртаўся па дапамогу бацькі Пятро). Тут як і ў фалькорным творы ідзе барацьба са злом, дабро перамагае.
"Меня зовут Фомой, – отвечал он, – а по прозвищу – Бирюк*." (*бирюком называется в Орловской губернии человек одинокий и угрюмый)
О внешности Бирюка известно следующее:
"Редко мне случалось видеть такого молодца. Он был высокого роста, плечист и сложен на славу. Из‑под мокрой замашной рубашки выпукло выставлялись его могучие мышцы. Черная курчавая борода закрывала до половины его суровое и мужественное лицо; из‑под сросшихся широких бровей смело глядели небольшие карие глаза."
"...на дороге почудилась мне высокая фигура."
Бирюк - крепостной крестьянин, лесник, охраняющий лес своего барина:
"...даром господский хлеб есть не приходится."
"...я часто слышал рассказы о леснике Бирюке..."
"...Я здешний лесник."
Бирюк один воспитывает двоих детей - 12-летнюю дочь Улиту и новорожденного сына. Жена Бирюка сбежала с прохожим мещанином:
"– Аль у тебя хозяйки нет? – спросил я его.
– Нет, – отвечал он и сильно махнул топором."
"С прохожим мещанином сбежала, – произнес он с жестокой улыбкой. Девочка потупилась; ребенок проснулся и закричал; девочка подошла к люльке."
"...девочка, лет двенадцати, в рубашонке..."
Бирюк живет в простой крестьянской избе. Обстановка в его доме очень бедна:
"Я в другой раз осмотрелся. Изба показалась мне еще печальнее прежнего."
"Изба лесника состояла из одной комнаты, закоптелой, низкой и пустой, без полатей и перегородок. Изорванный тулуп висел на стене. На лавке лежало одноствольное ружье, в углу валялась груда тряпок; два больших горшка стояли возле печки. Лучина горела на столе, печально вспыхивая и погасая. На самой середине избы висела люлька, привязанная к концу длинного шеста."
Бирюк - строгий, непреклонный лесник, которого боятся все местные крестьяне, потому что он никому не позволяет воровать лес:
"...я часто слышал рассказы о леснике Бирюке, которого все окрестные мужики боялись как огня. По их словам, не бывало еще на свете такого мастера своего дела: «Вязанки хворосту не даст утащить; в какую бы ни было пору, хоть в самую полночь, нагрянет, как снег на голову, и ты не думай сопротивляться, – силен, дескать, и ловок, как бес… И ничем его взять нельзя: ни вином, ни деньгами; ни на какую приманку не идет. Уж не раз добрые люди его сжить со свету собирались, да нет – не дается»."
"...я, брат, слыхал про тебя. Говорят, ты никому спуску не даешь."
Бирюк - ловкий и сильный мужчина:
"...силен, дескать, и ловок, как бес…"
Бирюк - добросовестный, ответственный работник:
"Должность свою справляю, – отвечал он угрюмо, – даром господский хлеб есть не приходится."
Бирюк хорошо знает лес, который охраняет:
"Мы пошли: Бирюк впереди, я за ним. Бог его знает, как он узнавал дорогу, но он останавливался только изредка..."
По мнению рассказчика-барина, Бирюк - славный человек:
"Ну, Бирюк, – промолвил я наконец, – удивил ты меня: ты, я вижу, славный малый."
1. Раскажыце пра свае ўражанні ад прачытанай казкі.
Твор пакінуў у мяне моцныя ўражанні. Цяжка уявіць, што былі такія часы, калі дзеці кідалі сваіх бацькоў у лесе. Гэта жорстка і непачалавечы. Нажаль, і сёння сустракаюцца такія выпадкі, калі дзеці не хочуць даглядаць сваіх бацькоў.
2. Калі адбываецца дзеянне ў творы? Што гэта былі за часы?
Падзеі ў творы адбываюцца “так даўно, што Месяц толькі-толькі яшчэ з’явіўся на нашым небе.” Гэта былі дзікія часы, калі панавалі законы выжывання любой цаной. Такія былі законы, калі за іх не трымаліся, чалавека маглі забіць.
3. Якога закону трымаліся дзікія людзі? Чаму Пятро парушыў яго?
У дзікіх людзей быў закон — паганы звычай: не карміць старых бацькоў. Як толькі бацька ці маці не могуць працаваць, іх адвозілі ў лес і пакідалі там на верную смерць. Пятро парушыў гэты закон, таму шта шанаваў і любіў свайго бацьку.
4. Прыгадайце, якія выпрабаванні выпалі на долю вёскі?
На долю вёскі выпадала шмат цяжкіх выпрабаванняў: вайна за яду з суседзямі, нядобрыя ўраджаі, злы Велікан.
5. Як Пятро змог падказаць сялянам выйсце з цяжкага становішча?
Пятро падказваў суседзям выйсце з цяжкіх сітуацый дзякуючы бацьку, які даваў яму парады зыходзячы з свайго вопыту.
6. Што за чалавек быў Гнат? Чаму Пятро не мог з ім паразумецца.
Гнат — злы, зайздросны, нядобры чалавек, поўны злосці і нянавісці да ўсяго і ўсех. Нават калі ўсе вырашылі не адвозіць бацькоў у лес, ён усё одно быў гатовы гэта зрабіць. Пятро быў супрацьлегласцю Гната — добры, мудры, сардэчны, смелы, гатовы ахвяраваць сабой, але не выдаваць свайго бацьку.
7. Які лёс напаткаў Велікана?
Велікан прыйшоў здалёк і пасквапіўся на багаты ўраджай вяскоўцаў. Людзі спрабавалі з ім змагацца, але ён з’еў іх і сказаў, што знічтожыць астатніх. Сіраты па парадзе Пятра хадзілі плакаць і памінаць загінуўшых, прасіць Велікана памілаваць іх.Але той толькі пасмейваўся. Але ў адну навальнічную ноч наляцеў ураган і Велікана заваліла каменнем.
8. Як вы разумееце словы старога бацькі, адрасаваныя аднавяскоўцам: Жылі сілай, а, розум забывалі. Жылі сённяшняй карысцю. Знішчалі «ўчора» і таму не мелі права на «заўтра»?
Словы бацькі вельмі мудрыя. Нельга жыць сённяшнім днем, забываць і знішчаць мінулае. Без мінулага няма будучага. Патрэбна жыць, апіраючыся на вопыт продкаў, слухаючы іх парады. Дзікія людзі думалі толькі аб выжыванні і карысці, амаль ніхто не задумваўся пра глыбінныя карані праблемы.
9. Якую выснову зрабіў Максім пасля ўсіх выпрабаванняў, іпто перажыла вёска? Знайдзіце і зачытайце яго словы.
Максім сказаў наступнае: “Шануйце дабрыню, хай і слабую. Шануйце мудрасць, хай сабе нямоглую. Насіце на руках сваіх бацькоў…”
10. Што збліжае гэту літаратурную казку з фальклорнымі творамі? Знайдзіце ў казцы выразныя адзнакі ўплыву вуснай народнай творчасці (прааналізуйце падзеі, канфлікт паміж героямі, мову твора).
Літаратурная казка мае ўплыў фальклорных твораў. Тут дзейнічаюць казачныя персанажы — Велікан, герою дапамагаюць сілы прыроды (навальніца забіла Велікана). Адметна і мова казкі — ёсць прыметы, прыказкі, ёсць трохкратныя паўторы (тры разы звяртаўся па дапамогу бацькі Пятро). Тут як і ў фалькорным творы ідзе барацьба са злом, дабро перамагае.
"Меня зовут Фомой, – отвечал он, – а по прозвищу – Бирюк*." (*бирюком называется в Орловской губернии человек одинокий и угрюмый)
О внешности Бирюка известно следующее:
"Редко мне случалось видеть такого молодца. Он был высокого роста, плечист и сложен на славу. Из‑под мокрой замашной рубашки выпукло выставлялись его могучие мышцы. Черная курчавая борода закрывала до половины его суровое и мужественное лицо; из‑под сросшихся широких бровей смело глядели небольшие карие глаза."
"...на дороге почудилась мне высокая фигура."
Бирюк - крепостной крестьянин, лесник, охраняющий лес своего барина:
"...даром господский хлеб есть не приходится."
"...я часто слышал рассказы о леснике Бирюке..."
"...Я здешний лесник."
Бирюк один воспитывает двоих детей - 12-летнюю дочь Улиту и новорожденного сына. Жена Бирюка сбежала с прохожим мещанином:
"– Аль у тебя хозяйки нет? – спросил я его.
– Нет, – отвечал он и сильно махнул топором."
"С прохожим мещанином сбежала, – произнес он с жестокой улыбкой. Девочка потупилась; ребенок проснулся и закричал; девочка подошла к люльке."
"...девочка, лет двенадцати, в рубашонке..."
Бирюк живет в простой крестьянской избе. Обстановка в его доме очень бедна:
"...увидал небольшую избушку посреди обширного двора, обнесенного плетнем."
"Я в другой раз осмотрелся. Изба показалась мне еще печальнее прежнего."
"Изба лесника состояла из одной комнаты, закоптелой, низкой и пустой, без полатей и перегородок. Изорванный тулуп висел на стене. На лавке лежало одноствольное ружье, в углу валялась груда тряпок; два больших горшка стояли возле печки. Лучина горела на столе, печально вспыхивая и погасая. На самой середине избы висела люлька, привязанная к концу длинного шеста."
Бирюк - строгий, непреклонный лесник, которого боятся все местные крестьяне, потому что он никому не позволяет воровать лес:
"...я часто слышал рассказы о леснике Бирюке, которого все окрестные мужики боялись как огня. По их словам, не бывало еще на свете такого мастера своего дела: «Вязанки хворосту не даст утащить; в какую бы ни было пору, хоть в самую полночь, нагрянет, как снег на голову, и ты не думай сопротивляться, – силен, дескать, и ловок, как бес… И ничем его взять нельзя: ни вином, ни деньгами; ни на какую приманку не идет. Уж не раз добрые люди его сжить со свету собирались, да нет – не дается»."
"...я, брат, слыхал про тебя. Говорят, ты никому спуску не даешь."
Бирюк - ловкий и сильный мужчина:
"...силен, дескать, и ловок, как бес…"
Бирюк - добросовестный, ответственный работник:
"Должность свою справляю, – отвечал он угрюмо, – даром господский хлеб есть не приходится."
Бирюк хорошо знает лес, который охраняет:
"Мы пошли: Бирюк впереди, я за ним. Бог его знает, как он узнавал дорогу, но он останавливался только изредка..."
По мнению рассказчика-барина, Бирюк - славный человек:
"Ну, Бирюк, – промолвил я наконец, – удивил ты меня: ты, я вижу, славный малый."
Объяснение: