М. Лужанін. “Добры хлопец Дзік” (тэставае заданне, 5 кл.)
1. Максім Лужанін – гэта літаратурны псеўданім. Сапраўднае імя і прозвішча пісьменніка: 1) Міхась Лынькоў; 2) Яўген Скурко; 3) Канстанцін Міцкевіч; 4) Іван Луцэвіч; 5) Аляксандр Каратай.
2. Аповед у творы вядзецца ад імя: 1) Марата, сына шаўца Міколы; 2) першай асобы (аўтара); 3) Дзіка; 4) хлопчыка Лявона; 5) Гаспадыні.
3. Шэрага пушыстага камячка ў дом Гаспадара прынёс: 1) Пятро, падлетак, даўні знаёмы аўтара; 2) Саша, аднакласнік старэйшага сына; 3) Мікола, сын брыгадзіра Васіля; 4) Віця, суседскі хлопец; 5) Марат, сын шаўца Міколы.
4. Узамен шчанюка хлопчык ад Гаспадара атрымаў: 1) кніжку пра Шэрлака Холмса; 2) компас; 3) бінокль; 4) школьны глобус невялікага памеру; 5) энцыклапедыю пра сабак.
5. Мянушку Дзік для сабакі прапанаваў (прапанавала): 1) Марат, сын шаўца Міколы; 2) жончына сястра Наташа; 3) Іна, дачка Наташы; 4) паляўнічы Валянцін; 5) пяцікласнік Лявон.
6. Ранейшая мянушка Дзіка: 1) Шарык; 2) Брэх; 3) Барон; 4) Тузік; 5) Гаў.
7. Парода Дзіка: 1) аўчарка альпійская; 2) звычайны дваровы сабака; 3) бульдог амерыканскі; 4) далмацінец; 5) доберман.
8. Як госці называлі гаспадара Алеся? 1) Міканор; 2) Міхаіл; 3) Максім; 4) Мікалай; 5) Мікіта.
9. “Дома мы яго лічылі за сямейніка, сціплага сваяка, што ўсё чыста разумее, усім спагадае, толькі параіць не можа, не ўмее загаварыць”. А хто з пералічаных асоб не быў хатнім, сямейнікам? 1) Гаспадар; 2) Гаспадыня; 3) Наташа, жончына сястра; 4) Іна, дачка Наташы; 5) Марат, сын Міколы.
10. Дзік страшэнна не любіў: 1) заставацца адзін дома; 2) калі на яго цэлы дзень сям’я Гаспадара не звяртала ўвагі; 3) іншых сабак, якія бегалі па вуліцы; 4) суседскіх катоў; 5) калі Гаспадар выязджаў з дому.
11. Праз колькі часу “з шаравата-рудога камячка поўсці на таўсматых лапах” вырас “дужы, ростам з дога, пёс са звычайнай для гэтай пароды моцнай і шырокай грудзінай”? 1) праз 4 месяцы; 2) 8 месяцаў; 3) адзін год; 4) адзін год і 6 месяцаў; 5) два гады.
12. Закляты вораг Дзіка: 1) руды сабачка; 2) кот Хама; 3) суседскі певень; 4) Іна, дачка Наташы; 5) паляўнічы Валянцін.
13. Пра здарэнне з рудым сабачкам у парку было расказана: 1) Рыгору Барадуліну; 2) Уладзіміру Караткевічу; 3) Міхасю Лынькову; 4) Янку Купалу; 5) Якубу Коласу.
14. Кату, які жыў у Гаспадара, далі мянушку Хам, а пазней – Хама: 1) пасля сваркі з рудым сабачкам; 2) з’яўлення Дзіка ў сям’і Гаспадара; 3) выпадку са шчупаком; 4) таго, як Дзік адабраў аладку ў Іны; 5) здарэння ў завулку.
15. Дзіку самастойна ўзяць аладкі са стала прапанаваў (прапанавала): 1) Іна, пляменніца Гаспадара; 2) Гаспадар Алесь; 3) Гаспадыня; 4) Наташа, жончына сястра; 5) браты Алік і Лявон.
16. Марату, сыну шаўца Міколы, было: 1) 11 гадоў; 2) 9 гадоў; 3) 10 гадоў; 4) 12 гадоў; 5) 13 гадоў.
17. Частка маленства Марата прайшла: 1) у стрыечнага брата ў г. Салігорску; 2) дзядзькі і цёткі, якія жылі ў горадзе; 3) вёсцы ў бабулі і дзядулі за 70 кіламетраў ад горада; 4) горадзе, акупаваным фашыстамі; 5) інтэрнаце для дзяцей, чые бацькі загінулі ў час вайны.
18. Для Дзіка не характэрны: 1) высакароднасць, разважлівасць, манера заўсёды трымацца ўпэўнена; 2) далікатнасць, выхаванасць, адданасць; 3) незласлівасць, стараннасць, самаадданасць; 4) помслівасць, нахабнасць; 5) дабрыня, розум, смеласць.
19. Колькі гадоў мінула, як дом Гаспадара збяднеў на аднаго сямейніка? 1) 5 гадоў; 2) 10 гадоў; 3) 15 гадоў; 4) 20 гадоў; 5) 25 гадоў.
20. Якую памяць пакінуў пасля сябе Дзік? 1) у яго гонар зацвердзілі медаль “За вернасць і адданасць”; 2) над ім насыпаны пачэсны курганок са стэлаю; 3) засталася памяць пра “позірк разумных карых вачэй, зайздросную пільнасць, тонкую чуласць, ахвярную адданасць”, пра вялікае сабачае сэрца; 4) Гаспадар малога шчанюка, якога ўзяў, назваў таксама Дзікам, гэта як знак падзякі, памяці; 5) вуліцу, на якой жыла сям’я Гаспадара, перайменавалі ў гонар Дзіка.
21. Другарадным літаратурным героем у творы з’яўляецца: 1) Гаспадар; 2) Гаспадыня; 3) кот Хама; 4) Дзік; 5) жончына сястра Наташа.
22. Кульмінацыяй у творы з’яўляецца: 1) момант, калі Дзік аднаго разу пакараў ката Хаму; 2) з’яўленне Дзіка ў сям’і Гаспадара; 3) урывак, дзе расказваецца пра змяненне мянушкі сабакі; 4) эпізод, калі Дзік прыціснуў рабаўніка да плота, “паклаўшы яму лапы на плечы, рычаў і дабіраўся да гарлянкі”; 5) здарэнне ў парку з рудым сабачкам.
23. Якім вобразна-выяўленчым сродкам (мастацкім тропам) з’яўляюцца падкрэсленыя словы: “Мы з Дзікам ішлі па вуліцы і спявалі. Да гэтага хіліў падтуманены маёвы ранак, неабуджаная цішыня ў горадзе”: 1) эпітэт; 2) параўнанне; 3) метафара; 4) гіпербала; 5) гукапіс.
Песнь о Емельяне Пугачеве передаёт уважительное отношение народа к своему герою так как сожалеет о его судьбе,
народ сочувствует Пугачеву.
В песне «Пугачев в темнице» использован прием параллелизма: —высоко восходит звездочка — в темнице (низко)
сидит Емельян Пугачев. Но можно и по другому интерпретировать слова "Высоко, звезда, да ты восходила, —
Выше леса, выше тёмного, Выше садика зелёного" здесь как бы говорится о "высоком взлёте" Пугачёва и последующем
"падении" на дно темницы.
Эпитет «добрый молодец» подчёркивает отношение к герою.
Строки: „Кандалы, мои кандалики,
Кандалы мои тяжёлые"- усиливают описание тягот, пережитых Пугачевым в темнице.
Ну и конечно, вывод кроется в последних строках: "Доставались мне кандалики,... За походы удалые, за житьё свободное! "
Причём, ключевыми являются слова "житьё свободное". Именно за надежду освобождения от крепостного труда, за надежду
обретения свободы и возлюбили в народе Емельяна Пугачева.
Трагизм самой песни как раз и обусловлен поимкой и заключением в темницу народного любимца, с личностью которого
были связаны надежды крестьянства и "работного люда" на освобождение от рабского труда.