ответ:“Тарас на Парнасе” – “першая літаратурная любоў Беларусі”
І. Арганізацыйны этап
Н а с т а ў н і к. Добры настрой – гэта палова поспеху ў любой справе. Таму пачнем наш урок вясёлай полькай-скакухай. (Гучыць музычны запіс.)
ІІ. Праверка дамашняга задання
(Вучням прапануецца выканаць тэст па змесце паэмы “Тарас на Парнасе”, правесці ўзаемаправерку па ключы).
Варыянт 1
А 1. Галоўны герой служыў у пана
1) цівуном 3) аканомам
2) палясоўшчыкам 4) сакратаром
А2. З якім рэлігійным святам супаў пачатак неверагодных прыгод Тараса?
Пятра і Паўла 3) Кузьмы-Дзям’яна
Іллі 4) Яна
А3. З легкасцю павы на Парнас прайшлі рускія пісьменнікі
Крылоў 3) Пушкін
Гогаль 4) Лермантаў
А4. Узлезшы на Парнас, Тарас убачыў
царскі палац 3) сялянскую хатку
замкавыя разваліны 4) панскі двор
А5. Якім танцам здзівіў Тарас багоў?
скакухай 3) лязгінкай
гапаком 4) крыжачком
Варыянт 2
А1. Найбольшую сімпатыю і павагу сярод насельнікаў Парнаса ў Тараса выклікала
Венера 3) Геба
Німфа 4) Веста
А2. Якімі стравамі частаваліся на Парнасе?
крупеня на малацэ 3) кулеш са скваркамі
бліны аўсяны 4) смажаная гусяціна
А3. Хто з багоў перабраў гарэлкі, што “носам чуць зямлю не рыў”?
Юпітэр 3) Марс
Зеўс 4) Бах
А4. Якая з тагачасных газет успамінаецца ў паэме?
“Мінскі лісток” 3) “Северная пчела”
“Мужыцкая праўда ”4) “Наша ніва”
А5. Пра каго ў паэме сказана:
Чырвона, тоўста, круглаліца
І вочы, як на калясе…
Гебу 3) Весту
Наяду 4) Венеру
Ключ: Варыянт 1. А1-2, А2-3, А3-2,3,4, А4-4, А5-1.
Варыянт2. А1-3, А2-1,2,3, А3-2, А4-3, А5-4.
(Пасля ўзаемаправеркі настаўнік пры неабходнасці праводзіць карэкцыю ведаў)
ІІІ. Паведамленне тэмы ўрока, фармуліроўка мэт
Н а с т а ў н і к. Чаму менавіта польку-скакуху я прапанавала вам паслухаць? Ці звязана гэта нейкім чынам з тэмай нашага ўрока? (Галоўны герой паэмы Тарас здзівіў парнаскіх багоў менавіта шыкоўнай полькай-скакухай)
ІV. Праца па тэме ўрока. Работа ў групах
1 група.
Карыстаючыся падручнікам, падрыхтуйце разгорнуты адказ на пытанне “Праблема аўтарства паэмы “Тарас на Парнасе” . Літаратурнае жыццё твора” ў форме інтэрв’ю з літаратуразнаўцам.
2 група.
Падрыхтуйце тэзіснае паведамленне “ Тэма літаратурна-грамадскай барацьбы 40-50 гг. 19 ст. у паэме “Тарас на Парнасе” на аснове артыкула У.А. Сенькавец “Літаратурна-грамадская барацьба 40-50 гг. 19 ст. у рускай літаратуры” (артыкул прыкладаецца).
3 група.
Працуючы са зместам паэмы, падрыхтуйце цытатную характарыстыку галоўнага героя па пранаванай схеме. Падрыхтуйце яе выразнае чытанне.
Тарас – лепшы прадстаўнік свайго народа
(цытатная характарыстыка)
Паэма- твор глыбока нацыянальны. І робіць яго такім вобраз беларускага селяніна Тараса. Гэта чалавек сумленны ў адносінах да даручаных абавязкаў:
Чуць золак-стрэльбу ен за плечы,
Заткне сякеру за паяс,-
Заўседы ходзіць бор сцярэгчы
І птушак біць з ружжа Тарас.
У пачатку паэмы ен паўстае перад чытачом пакорным, ціхім, прыслужлівым:
………………………………………….
Ен натуральны, без жадання прыпісаць сабе неўласцівыя рысы:
…………………………………………..
Герой цікаўны, дапытлівы:
…………………………………………
Умее тактоўна, з пачуццем уласнай годнасці трымаць сябе ў кампаніі:
Тарас умее бачыць прыгожае і захапляецца і
Герой вельмі таленавіты:
Вобраз Тараса –доказ таго, што беларуская літаратура павінна заняць дастойнае месца на літаратурным Алімпе.
V. Фізкультхвілінка VІ. Дэманстрацыя і абарона пректаў Н а с т а ў н і к. Рабяты, перш чым вы прыступіце да абароны сваіх праектаў, я прапаноўваю вам віктарыну. Адказы на яе пытанні, я спадзяюся, мы знойдзем у вашых выступленнях.
(Вучні абараняюць праекты, задаюць пытанні, настаўнік пры неабходнасці ўносіць карэктывы)
VІІ. Замацаванне атрыманых ведаў па пытаннях віктарыны
Віктарына
1.Дзе і калі паэма “Тарас на Парнасе” была ўпершыню надрукавана? 2.Каго гісторыкі літаратуры ў розныя часы называлі магчымымі аўтарамі твора?
3.Супрацьстаянне якіх двух накірункаў у рускай літаратуры сярэдзіны 19 ст. адлюстравана ў паэме? Якімі персанажамі твора гэта падкрэсліваецца?
4.Дакажыце, што паэма “Тарас на Парнасе” напісана паводле прынцыпаў народнасці літаратуры
5. Які ідэйны змест твора? Суаднясіце ідэю паэмы з яе назвай.
6.Як называецца літаратурны прыем парадзіравання высокага праз нізкае? З якой мэтай ен выкарыстаны ў паэме?
7.Якімі рысамі характару надзелены галоўны герой?
8.Якія з гэтых рысаў можна назваць тыповымі, а якія індывідуальнымі?
VІІІ. Творчасць
арыянты творчых заданняў:
Міні-сачыненне “Чаму Генадзь Кісялёў назваў паэму “Тарас на Парнасе” “першай літаратурнай любоўю Беларусі”?
Дайце сваё вершаванае апісанне Венеры па малюнку, захоўваючы паэтычны стыль паэмы.Объяснение:Падрыхтуйце графічную ілюстрацыю да паэмы, падпішыце радкамі з твора.
ІX. Прэзентацыя творчых работ.
X. Абагульненне па пытаннях
1. Якая пазіцыя аўтара ў творы?
2. Асноўная думка паэмы?
XІ. Рэфлексія
Згадайце пачатак урока і мэты, якія вы ставілі перад сабой. Што вы рабілі на ўроку, каб іх дасягнуць?
Што і чаму вам хацелася б змяніць у сваёй працы?
XІІ. Падвядзенне вынікаў, выстаўленне адзнак, іх абгрунтаванне.
Сила-он только двинет плечём-и не только телегу,самоё лошадь спихнёт с места
Трудолюбие-одарённый необычайной силой,она работал за четверых -дело спорилось в его руках,и весело было смотреть на него
Старательность-усердно исполнял он свою обязанность:на дворе у него никогда ни щепок не валялось,ни сору
Достоинство-Герасим был нрава строгого и серьёзного,любил во всём порядок
Дальше я не уверенна,но это правильно) Терпение-глухонемой Герасимподчинялся приказаниям барыни,так как был крепостным,подневольным человеком Сострадание к людям-...начальница Татьяны,принялась её,как говорится,шпынять и до того её довела,что та,бедная,не знала,куда глаза деть,и чуть не плакала с досады.Герасим вдруг приподнялся,протянул свою огромную ручищу,наложил её на голову кастелянши и с такой угрюмой свирепостью посмотрел ей в лицо,что та так и пригнулась к столу.Все умолкли. Умение любить-Герасим поглядел на несчастную собачонку,подхватил её одной рукой,сунул её к себе за пазуху и пустился большими шагами домой.Он вошёл в свою каморку,уложил щенка на кровати,прикрыл его своим тяжелым армяком,сбегал сперва в конюшню за соломой,потом в кухню за чашечкой молока.
ответ:“Тарас на Парнасе” – “першая літаратурная любоў Беларусі”
І. Арганізацыйны этап
Н а с т а ў н і к. Добры настрой – гэта палова поспеху ў любой справе. Таму пачнем наш урок вясёлай полькай-скакухай. (Гучыць музычны запіс.)
ІІ. Праверка дамашняга задання
(Вучням прапануецца выканаць тэст па змесце паэмы “Тарас на Парнасе”, правесці ўзаемаправерку па ключы).
Варыянт 1
А 1. Галоўны герой служыў у пана
1) цівуном 3) аканомам
2) палясоўшчыкам 4) сакратаром
А2. З якім рэлігійным святам супаў пачатак неверагодных прыгод Тараса?
Пятра і Паўла 3) Кузьмы-Дзям’яна
Іллі 4) Яна
А3. З легкасцю павы на Парнас прайшлі рускія пісьменнікі
Крылоў 3) Пушкін
Гогаль 4) Лермантаў
А4. Узлезшы на Парнас, Тарас убачыў
царскі палац 3) сялянскую хатку
замкавыя разваліны 4) панскі двор
А5. Якім танцам здзівіў Тарас багоў?
скакухай 3) лязгінкай
гапаком 4) крыжачком
Варыянт 2
А1. Найбольшую сімпатыю і павагу сярод насельнікаў Парнаса ў Тараса выклікала
Венера 3) Геба
Німфа 4) Веста
А2. Якімі стравамі частаваліся на Парнасе?
крупеня на малацэ 3) кулеш са скваркамі
бліны аўсяны 4) смажаная гусяціна
А3. Хто з багоў перабраў гарэлкі, што “носам чуць зямлю не рыў”?
Юпітэр 3) Марс
Зеўс 4) Бах
А4. Якая з тагачасных газет успамінаецца ў паэме?
“Мінскі лісток” 3) “Северная пчела”
“Мужыцкая праўда ”4) “Наша ніва”
А5. Пра каго ў паэме сказана:
Чырвона, тоўста, круглаліца
І вочы, як на калясе…
Гебу 3) Весту
Наяду 4) Венеру
Ключ: Варыянт 1. А1-2, А2-3, А3-2,3,4, А4-4, А5-1.
Варыянт2. А1-3, А2-1,2,3, А3-2, А4-3, А5-4.
(Пасля ўзаемаправеркі настаўнік пры неабходнасці праводзіць карэкцыю ведаў)
ІІІ. Паведамленне тэмы ўрока, фармуліроўка мэт
Н а с т а ў н і к. Чаму менавіта польку-скакуху я прапанавала вам паслухаць? Ці звязана гэта нейкім чынам з тэмай нашага ўрока? (Галоўны герой паэмы Тарас здзівіў парнаскіх багоў менавіта шыкоўнай полькай-скакухай)
ІV. Праца па тэме ўрока. Работа ў групах
1 група.
Карыстаючыся падручнікам, падрыхтуйце разгорнуты адказ на пытанне “Праблема аўтарства паэмы “Тарас на Парнасе” . Літаратурнае жыццё твора” ў форме інтэрв’ю з літаратуразнаўцам.
2 група.
Падрыхтуйце тэзіснае паведамленне “ Тэма літаратурна-грамадскай барацьбы 40-50 гг. 19 ст. у паэме “Тарас на Парнасе” на аснове артыкула У.А. Сенькавец “Літаратурна-грамадская барацьба 40-50 гг. 19 ст. у рускай літаратуры” (артыкул прыкладаецца).
3 група.
Працуючы са зместам паэмы, падрыхтуйце цытатную характарыстыку галоўнага героя па пранаванай схеме. Падрыхтуйце яе выразнае чытанне.
Тарас – лепшы прадстаўнік свайго народа
(цытатная характарыстыка)
Паэма- твор глыбока нацыянальны. І робіць яго такім вобраз беларускага селяніна Тараса. Гэта чалавек сумленны ў адносінах да даручаных абавязкаў:
Чуць золак-стрэльбу ен за плечы,
Заткне сякеру за паяс,-
Заўседы ходзіць бор сцярэгчы
І птушак біць з ружжа Тарас.
У пачатку паэмы ен паўстае перад чытачом пакорным, ціхім, прыслужлівым:
………………………………………….
Ен натуральны, без жадання прыпісаць сабе неўласцівыя рысы:
…………………………………………..
Герой цікаўны, дапытлівы:
…………………………………………
Умее тактоўна, з пачуццем уласнай годнасці трымаць сябе ў кампаніі:
Тарас умее бачыць прыгожае і захапляецца і
Герой вельмі таленавіты:
Вобраз Тараса –доказ таго, што беларуская літаратура павінна заняць дастойнае месца на літаратурным Алімпе.
V. Фізкультхвілінка VІ. Дэманстрацыя і абарона пректаў Н а с т а ў н і к. Рабяты, перш чым вы прыступіце да абароны сваіх праектаў, я прапаноўваю вам віктарыну. Адказы на яе пытанні, я спадзяюся, мы знойдзем у вашых выступленнях.
(Вучні абараняюць праекты, задаюць пытанні, настаўнік пры неабходнасці ўносіць карэктывы)
VІІ. Замацаванне атрыманых ведаў па пытаннях віктарыны
Віктарына
1.Дзе і калі паэма “Тарас на Парнасе” была ўпершыню надрукавана? 2.Каго гісторыкі літаратуры ў розныя часы называлі магчымымі аўтарамі твора?
3.Супрацьстаянне якіх двух накірункаў у рускай літаратуры сярэдзіны 19 ст. адлюстравана ў паэме? Якімі персанажамі твора гэта падкрэсліваецца?
4.Дакажыце, што паэма “Тарас на Парнасе” напісана паводле прынцыпаў народнасці літаратуры
5. Які ідэйны змест твора? Суаднясіце ідэю паэмы з яе назвай.
6.Як называецца літаратурны прыем парадзіравання высокага праз нізкае? З якой мэтай ен выкарыстаны ў паэме?
7.Якімі рысамі характару надзелены галоўны герой?
8.Якія з гэтых рысаў можна назваць тыповымі, а якія індывідуальнымі?
VІІІ. Творчасць
арыянты творчых заданняў:
Міні-сачыненне “Чаму Генадзь Кісялёў назваў паэму “Тарас на Парнасе” “першай літаратурнай любоўю Беларусі”?
Дайце сваё вершаванае апісанне Венеры па малюнку, захоўваючы паэтычны стыль паэмы.Объяснение:Падрыхтуйце графічную ілюстрацыю да паэмы, падпішыце радкамі з твора.
ІX. Прэзентацыя творчых работ.
X. Абагульненне па пытаннях
1. Якая пазіцыя аўтара ў творы?
2. Асноўная думка паэмы?
XІ. Рэфлексія
Згадайце пачатак урока і мэты, якія вы ставілі перад сабой. Што вы рабілі на ўроку, каб іх дасягнуць?
Што і чаму вам хацелася б змяніць у сваёй працы?
XІІ. Падвядзенне вынікаў, выстаўленне адзнак, іх абгрунтаванне.
Сила-он только двинет плечём-и не только телегу,самоё лошадь спихнёт с места
Трудолюбие-одарённый необычайной силой,она работал за четверых -дело спорилось в его руках,и весело было смотреть на него
Старательность-усердно исполнял он свою обязанность:на дворе у него никогда ни щепок не валялось,ни сору
Достоинство-Герасим был нрава строгого и серьёзного,любил во всём порядок
Дальше я не уверенна,но это правильно) Терпение-глухонемой Герасимподчинялся приказаниям барыни,так как был крепостным,подневольным человеком Сострадание к людям-...начальница Татьяны,принялась её,как говорится,шпынять и до того её довела,что та,бедная,не знала,куда глаза деть,и чуть не плакала с досады.Герасим вдруг приподнялся,протянул свою огромную ручищу,наложил её на голову кастелянши и с такой угрюмой свирепостью посмотрел ей в лицо,что та так и пригнулась к столу.Все умолкли. Умение любить-Герасим поглядел на несчастную собачонку,подхватил её одной рукой,сунул её к себе за пазуху и пустился большими шагами домой.Он вошёл в свою каморку,уложил щенка на кровати,прикрыл его своим тяжелым армяком,сбегал сперва в конюшню за соломой,потом в кухню за чашечкой молока.