«С половины XII в. становятся заметны признаки запустения Киевской Руси. Речная полоса по среднему Днестру с притоками, издавна так хорошо заселённая, с этого времени пустеет, население ее исчезает куда-то. <...> В числе семи запустелых городов Черниговской земли мы встречаем один из самых старинных и богатых городов Поднепровья - Любеч. Одновременно с признаками отлива населения из Киевской Руси замечаем и следы упадка её экономического благосостояния: Русь, пустея, вместе с тем и беднела. <...> Отлив населения из Поднепровья шёл в двух направлениях, двумя противоположными струями. Одна струя направлялась на запад, на Западный Буг, в область верхнего Днестра и верхней Вислы, в глубь Галиции и Польши. Так южнорусское население из Поднепровья возвращалось на давно забытые места, покинутые его предками. Другая струя колонизации из Приднепровья направляется в противоположный угол Русской земли, на северо-восток, за реку Угру, в междуречье Оки и Верхней Волги. <... > Она - источник всех основных явлений, обнаружившихся в жизни верхневолжской Руси с половины XII в.; из последствий этой колонизации сложился весь политический и общественный быт этой Руси».
1218 жылы жазда отырар қаласына шыңғыс хан жіберген 500 түйе, 450 тұратын сауда керуені келеді. қайыр хан саудагерлердiң арасында тыңшылар бар деген күдікпен керуенді тонап, өлтіреді. керуен кұрамынан тек бір аман қалып, отырардағы кырғын туралы шыңғыс ханға жеткізеді. бұл шыңғыс ханнын орта азияга шапқыншылық жасауына сылтау болды . шыңғыс ханның мухаммед хорезмшақа кінәлі ұстап берсе бейбітшілік сақталатынын айтып жіберген елшілері де өтiрiледi. осыдан кейін екі жақта соғыска әзiрленедi. 1219 жылы шағатай мен үгедей бірнеше түменмен отырарды қоршауға алады. қайыр хан ақырына дейін қоргануға бел буады. қайыр ханның 20 мың әскерi болған, хорезм шахы оған 50 мың әскер қосады. отырар бес ай бойы қорғанады . алайда бесінші айдың сонында өзінің он мың әскергмен көмекке келген қараша-хажиб қала қақпасын моңголдарға ашып береді. шағатай мен үгедей оны алғашқыда жақсы қарсы алып, содан соң олардын өз билеушісіне істеген сатқындығы ушін әскермен қосып тугел өлтіреді. қайыр хан қалған әскерімен ішкі қамалға бекітіп, тағы 6ip ай соғысады. ақырында, моңғолдар ең сонғы жауынгері өліп, қарсы қарсыласатын қаруы да қалмаған қайыр ханды көмейіне куміс қуйып өлтірген. отырарды жермен-жексен етіп қиратып, халқын соңгы дейін қырған.
«С половины XII в. становятся заметны признаки запустения Киевской Руси. Речная полоса по среднему Днестру с притоками, издавна так хорошо заселённая, с этого времени пустеет, население ее исчезает куда-то. <...> В числе семи запустелых городов Черниговской земли мы встречаем один из самых старинных и богатых городов Поднепровья - Любеч. Одновременно с признаками отлива населения из Киевской Руси замечаем и следы упадка её экономического благосостояния: Русь, пустея, вместе с тем и беднела. <...> Отлив населения из Поднепровья шёл в двух направлениях, двумя противоположными струями. Одна струя направлялась на запад, на Западный Буг, в область верхнего Днестра и верхней Вислы, в глубь Галиции и Польши. Так южнорусское население из Поднепровья возвращалось на давно забытые места, покинутые его предками. Другая струя колонизации из Приднепровья направляется в противоположный угол Русской земли, на северо-восток, за реку Угру, в междуречье Оки и Верхней Волги. <... > Она - источник всех основных явлений, обнаружившихся в жизни верхневолжской Руси с половины XII в.; из последствий этой колонизации сложился весь политический и общественный быт этой Руси».
Пошаговое объяснение:
1218 жылы жазда отырар қаласына шыңғыс хан жіберген 500 түйе, 450 тұратын сауда керуені келеді. қайыр хан саудагерлердiң арасында тыңшылар бар деген күдікпен керуенді тонап, өлтіреді. керуен кұрамынан тек бір аман қалып, отырардағы кырғын туралы шыңғыс ханға жеткізеді. бұл шыңғыс ханнын орта азияга шапқыншылық жасауына сылтау болды . шыңғыс ханның мухаммед хорезмшақа кінәлі ұстап берсе бейбітшілік сақталатынын айтып жіберген елшілері де өтiрiледi. осыдан кейін екі жақта соғыска әзiрленедi. 1219 жылы шағатай мен үгедей бірнеше түменмен отырарды қоршауға алады. қайыр хан ақырына дейін қоргануға бел буады. қайыр ханның 20 мың әскерi болған, хорезм шахы оған 50 мың әскер қосады. отырар бес ай бойы қорғанады . алайда бесінші айдың сонында өзінің он мың әскергмен көмекке келген қараша-хажиб қала қақпасын моңголдарға ашып береді. шағатай мен үгедей оны алғашқыда жақсы қарсы алып, содан соң олардын өз билеушісіне істеген сатқындығы ушін әскермен қосып тугел өлтіреді. қайыр хан қалған әскерімен ішкі қамалға бекітіп, тағы 6ip ай соғысады. ақырында, моңғолдар ең сонғы жауынгері өліп, қарсы қарсыласатын қаруы да қалмаған қайыр ханды көмейіне куміс қуйып өлтірген. отырарды жермен-жексен етіп қиратып, халқын соңгы дейін қырған.