Суырыпсалмалық - белгілі бір тақырыпқа колма-қол өлең шығарушылық өнер. Суырыпсалмалық дәстүрін ұстану бізде айтыс өлеңдеріне байланысты туып өркен жайған. Ақын болып танылу айтыспен егіз, екеуі қатар дамыған, бірінсіз бірі жоқ. Бұл халқымыздың тұрақты ба мектебі жоқ көшпелі өміріне сәйкес орнығып қалыптасқан. Қалыпты театры болмаған елде Суырыпсалмалық айтыс ақындарының бас қосып, шаршы топ алдында сөз бәсекесіне, өлең жарысына түсуі көпшіліктің театр іспеттес көңіл көтерер сауығына, тамашасына айналған. Мұның небір тамаша үлгілері: тапқырлық пен аталы сөздің кисыны мол керкемдіктің ғажайып түрлері осы Суырыпсалмалық өлеңдерден ұшырасады. Суырыпсалмалық өнердің биік шыңы айтыс қарақалпақ, қырғыз елдерінде де сақталган, алайда бұл өнер бізде өзінің шыркау шегіне жеткен. Бұған дәлел ретінде "Біржан мен Сара", "Әсет пен Ырысжан", "Молда Мцса мен Манат қыз", т.б. айтыстарын айта аламыз. Бұларда халықтық этикасы мен эстетикалық талап талғамдары да кең көрініс тапқан.[1]
Звучит, нами кающаяся с долгого вступительного звука восходящая мелодия у альтов. Ее подхватывает солирующая флейта, унося ввысь, где ее, в свою очередь, поддерживает дрожащее тремоло скрипок. На этом фоне вторые скрипки с гобоем запевают, широкую народного характера мелодию, после которой соло кларнета звучит как крик петуха возвещающего рассвет. Ему отвечает клич валторны. Переклички инструментов продолжаются и дальше на постепенно уплотняющемся оркестровом фоне. Вот уже раздольная песня у гобоя сопровождается непрерывно льющимися пассажами скрипок — как будто потоком солнечных лучей. Другая тема, близкая по характеру первой, появляется в более плотном звучании — кларнетов, фаготов и виолончелей. Валторны, арфы, литавры и тамтам с пиццикато контрабасов имитируют колокольный звон. Он все более разрастается, хотя и в пределах пианиссимо. Распевные мотивы становятся постепенно все короче и истаивают. Лишь легчайшее тремоло скрипок да восходящие ввысь отдельные звуки флейты и арфы завершают эту лаконичную зарисовку.
Суырыпсалмалық - белгілі бір тақырыпқа колма-қол өлең шығарушылық өнер. Суырыпсалмалық дәстүрін ұстану бізде айтыс өлеңдеріне байланысты туып өркен жайған. Ақын болып танылу айтыспен егіз, екеуі қатар дамыған, бірінсіз бірі жоқ. Бұл халқымыздың тұрақты ба мектебі жоқ көшпелі өміріне сәйкес орнығып қалыптасқан. Қалыпты театры болмаған елде Суырыпсалмалық айтыс ақындарының бас қосып, шаршы топ алдында сөз бәсекесіне, өлең жарысына түсуі көпшіліктің театр іспеттес көңіл көтерер сауығына, тамашасына айналған. Мұның небір тамаша үлгілері: тапқырлық пен аталы сөздің кисыны мол керкемдіктің ғажайып түрлері осы Суырыпсалмалық өлеңдерден ұшырасады. Суырыпсалмалық өнердің биік шыңы айтыс қарақалпақ, қырғыз елдерінде де сақталган, алайда бұл өнер бізде өзінің шыркау шегіне жеткен. Бұған дәлел ретінде "Біржан мен Сара", "Әсет пен Ырысжан", "Молда Мцса мен Манат қыз", т.б. айтыстарын айта аламыз. Бұларда халықтық этикасы мен эстетикалық талап талғамдары да кең көрініс тапқан.[1]
ниже
Объяснение:
Звучит, нами кающаяся с долгого вступительного звука восходящая мелодия у альтов. Ее подхватывает солирующая флейта, унося ввысь, где ее, в свою очередь, поддерживает дрожащее тремоло скрипок. На этом фоне вторые скрипки с гобоем запевают, широкую народного характера мелодию, после которой соло кларнета звучит как крик петуха возвещающего рассвет. Ему отвечает клич валторны. Переклички инструментов продолжаются и дальше на постепенно уплотняющемся оркестровом фоне. Вот уже раздольная песня у гобоя сопровождается непрерывно льющимися пассажами скрипок — как будто потоком солнечных лучей. Другая тема, близкая по характеру первой, появляется в более плотном звучании — кларнетов, фаготов и виолончелей. Валторны, арфы, литавры и тамтам с пиццикато контрабасов имитируют колокольный звон. Он все более разрастается, хотя и в пределах пианиссимо. Распевные мотивы становятся постепенно все короче и истаивают. Лишь легчайшее тремоло скрипок да восходящие ввысь отдельные звуки флейты и арфы завершают эту лаконичную зарисовку.