Азаматтық қоғам – саяси үкіметке тәуелсіз жұмыс істейтін және оған ықпал жасауға қабілетті әлеуметтік қатынастар мен институттар жиынтығы; дербес жеке адамдар мен әлеуметтік субъектілер қоғамдастығы. Қандай да болмасын қоғамдық мәні бар идеяларды қабылдау қашанда сұхбатты, яғни сұхбаттасушы жақтардың түрлі көзқарастарын және маңызды тепе-теңдігін білдіреді. Ешкім ешкімге өз түсінігін мойындатуды да, ешкім ешкімді дәлме-дәл қайталауды да мақсат етпейді. Идеялар белгілі қоғамның, әлеуметтік дамудың талаптарына сәйкес келетіндіктен қабыл алынады. Сондай идеялардың қатарына азаматтық қоғам идеясы жатады. Азаматтық қоғам туралы әр түрлі көзқарастар, әр түрлі бағдарлар бар. Қазірде азаматтық қоғамның жалпыға бірдей ортақ анықтамасы жоқ. Дегенмен әлемдік әлеуметтік-философиялық ғылымда бұл феноменді зерттеудің екі түрлі бабы бар. Біріншісі азаматтық қоғамды әлеуметтік әмбебап категория ретінде қарастырады. Бұл ұғымға олар мемлекетке, өкімет құрылымдарына қарама-қарсы қойылған қоғамдық қарым-қатынастардың бүкіл жиынтығын сыйғызады. Екіншілері азаматтық қоғам ұғымының мағынасына шынайы батыстық феноменді жатқызады да, оны буржуазиялық (нарықтық- демократиялық) қарым-қатынастардың қалыптасуымен байланыстырады. Азаматтық қоғам деп адамның жеке тұлғасының және бейресми, мемлекеттік емес қоғамдық ұйымдардың дамуына қолайлы жағдай туғызатын әлеуметтік тәртіп түрін айтады. Аталған мемлекеттік емес ұйымдардың іс-әрекеті арқылы ғана жеке адам социумның, әлеуметтің даму жолына әсерін тигізе алады. Сондықтан да азаматтық қоғамды коммуникацияның, қарым-қатынастың өзіндік ерекше формасы деп қарастырса да болғандай, себебі азаматтық қоғам арқылы мемлекет пен азамат арасындағы сұхбат жүзеге асады. Азаматтық қоғам үкімет, билік құрылымдарынан тысқары жатқан әлеуметтік байланысты танытады. Азаматтық қоғам аса дамыған экономикалық, мәдени, саяси, құқықтық қарым-қатынастар болуын талап етеді. Егер біз мемлекетті билік институты, бақылау және жазалау көзі ретінде қарастыратын болсақ, онда азаматтық қоғамды оған қарама-қарсы құрылым ретінде абсолютті еркіндік — анархия деп түсіну дұрыс емес. Шындығында әлеуметтік біртұтастықты қалыптастыратын осы екі бөлік бірін-бірі толықтыра отырып өмір сүреді. Мемлекетсіз азаматтық қоғам жоқ. Онсыз ретсіздік, төртіпсіздік, хаос, ұйымдаспағандық, ыдырау ғана мүмкін. Және де, керісінше, дамымаған азаматтық қоғамсыз демократиялық, құқықтық мемлекет те жоқ, тек зорлық-зомбылық, басыбайлық, тирания ғана бар. Азаматтық қоғамның пайда болуын іс-әрекеттің субъектісі ретіндегі азаматтың пайда болуымен байланыстыратын көзқарастар да жоқ емес. Азамат белгілі құқықтар мен міндеттерге ие болған іс-әрекет субъектісі. Азаматтық қоғамды осы тұрғыдан түсіндірудің бастамасы антикалық полис феноменімен байланысты. Азаматтық қоғам - ол жеке тұлғаның негiзгi құқықтыры мен еркiндiктерi заң жүзiнде қамтамасыз етiлетiн және саяси қорғалатын, мемлекеттен тыс қатынастар саласы үйлесiмдi дaмығaн қoғaм. Оны iшкiмемлекеттiк қaтынacтapдың дамуына ықпал жасайтын адамдар топтарының ұйымдасқан әpeкeтi ретiнде де aнықтayғa болады. Қoғaм мүдделерiне бағытталған азаматтық бастама азаматтық қoғaмның маңызды белгiсi болып табылады. Дамыған демократиялық мемлекеттер, сонымен қатар өркендеген азаматтық қoғaмaдap да болып табылады. Сонымен бiрге азаматтық қoғaмның дамуына бағытталған түрлi әлеуметтiк топтардың немесе жеке азаматтардың бастамалары (азаматтық бастамалар аталынатын) мемлекет арқылы қабылданады және оны жетiлдiре түceді. Дамушы және «өтпелi экономика» мемлекеттерiне жататын елдерде жағдай бiршама басқаша. Coңғылары азаматтық бастамалар мемлекет құрылысының тiкелей мiндеттерi шектерiнен шығып кeтyiнe байланысты азаматтық бастамаларға күдікпен қарайды.[1]
Казахстанская модель экономики, которая начала создаваться в 1994-1995 гг. и развивалась затем вот уже 12 лет, вполне убедительно и наглядно показала свою эффективность. В казахстанской модели учтены географические, политические, исторические, национальные и экономические факторы и условия, присущие только Казахстану. Но в Казахстане внимательно учитывали и изучали опыт многих других успешных стран.
Повышение цен на нефть и другие сырьевые товары явилось фактором, который существенно ускорил развитие Казахстана, но в основе успеха этой страны лежит развитое и компетентное руководство. Изучая уникальную во многих отношениях историю стран СНГ после распада СССР, мы видим, что все эти страны оказались в таких условиях, когда им пришлось, образно говоря, перейти на "ручное управление".
Это привело в одних случаях к множеству аварий или даже к крушению, но в других случаях к выдающемуся успеху. Разными оказались и личные качества, и внутренние ресурсы тех лидеров, которые оказались в переходный период во главе этих стран. Я имею в виду в первую очередь опыт и компетентность этих людей, их интеллект и политическую волю, а также их обеспечить стабильность, последовательность и твердость руководства.
Нурсултан Назарбаев еще в советском Казахстане путь от рабочего-металлурга и горнового доменной печи до первого секретаря Карагандинского обкома партии, оказался нужным человеком на нужном месте. Именно выдающиеся интеллект, компетенция и воля этого человека, ставшего Президентом Республики Казахстан, позволили ему превратить эту республику в наиболее стабильное в СНГ, достаточно открытое и динамично развивающееся государство. Казахстан - это страна с рыночной экономикой и с преобладанием частного капитала как иностранного, так и частного казахстанского. В последние пять лет государство непрерывно наращивало свое присутствие в национальной экономике.
Появление новой столицы, сооружение которой также взяло на себя государство, стало стимулом для строительства новых дорог и воздушных трасс, а также еще одного современного аэропорта. По мнению экспертов, железные дороги и линии электропередач работают в Казахстане более эффективно, чем в России. Почти во всех крупнейших иностранных корпорациях до 20-25% акций имеет казахстанское государство, которое направляет своих представителей в советы директоров этих корпораций и компаний. По уровням средней заработной платы и по среднемесячной пенсии Казахстан шел почти вровень с Россией, а по ВВП на душу населения Казахстан даже немного обгонял Россию, хотя существенно отставал от нее по этому показателю в 1990 году.
Преодолевая отжившие стереотипы, нужно отдавать себе отчет в том, что смешанная экономика представляет собой не какое-то хаотическое нагромождение на практике и эклектичное соединение в теории сугубо “капиталистических” и “социалистических” форм, а предстает в виде диалектического единства форм собственности и ведения хозяйства, выдержавших проверку мировой практикой на конкуренто Другими словами, смешанная экономика представляет собой объективно обусловленный и исторически закономерный этап эволюции рыночных отношений, характеризующийся конкуренцией цивилизованных форм собственности и хозяйствования, высокой эффективностью экономики и соответствующей социальной защищенностью людей.
В итоге вырисовываются такие контуры модели рыночной экономики Казахстана. Во-первых, это должен быть социально ориентированный рынок, гармонично сочетающий антитоталитарный механизм социального рыночного хозяйства и экономическое макрорегулирование смешанной экономики. Во-вторых, новая модель экономики должна предусматривать, с одной стороны, относительно продолжительное сосуществование сильного государственного и нарождающегося частного сектора экономики. В-третьих, и в ближайшем будущем экономика Казахстана не может быть ничем иным, кроме как двойственной экономикой, одним из главных критериев управляемости которой будет противоречивое единство достаточно жесткого регулирования экономики и рыночного саморегулирования.
Азаматтық қоғам – саяси үкіметке тәуелсіз жұмыс істейтін және оған ықпал жасауға қабілетті әлеуметтік қатынастар мен институттар жиынтығы; дербес жеке адамдар мен әлеуметтік субъектілер қоғамдастығы. Қандай да болмасын қоғамдық мәні бар идеяларды қабылдау қашанда сұхбатты, яғни сұхбаттасушы жақтардың түрлі көзқарастарын және маңызды тепе-теңдігін білдіреді. Ешкім ешкімге өз түсінігін мойындатуды да, ешкім ешкімді дәлме-дәл қайталауды да мақсат етпейді. Идеялар белгілі қоғамның, әлеуметтік дамудың талаптарына сәйкес келетіндіктен қабыл алынады. Сондай идеялардың қатарына азаматтық қоғам идеясы жатады. Азаматтық қоғам туралы әр түрлі көзқарастар, әр түрлі бағдарлар бар. Қазірде азаматтық қоғамның жалпыға бірдей ортақ анықтамасы жоқ. Дегенмен әлемдік әлеуметтік-философиялық ғылымда бұл феноменді зерттеудің екі түрлі бабы бар. Біріншісі азаматтық қоғамды әлеуметтік әмбебап категория ретінде қарастырады. Бұл ұғымға олар мемлекетке, өкімет құрылымдарына қарама-қарсы қойылған қоғамдық қарым-қатынастардың бүкіл жиынтығын сыйғызады. Екіншілері азаматтық қоғам ұғымының мағынасына шынайы батыстық феноменді жатқызады да, оны буржуазиялық (нарықтық- демократиялық) қарым-қатынастардың қалыптасуымен байланыстырады. Азаматтық қоғам деп адамның жеке тұлғасының және бейресми, мемлекеттік емес қоғамдық ұйымдардың дамуына қолайлы жағдай туғызатын әлеуметтік тәртіп түрін айтады. Аталған мемлекеттік емес ұйымдардың іс-әрекеті арқылы ғана жеке адам социумның, әлеуметтің даму жолына әсерін тигізе алады. Сондықтан да азаматтық қоғамды коммуникацияның, қарым-қатынастың өзіндік ерекше формасы деп қарастырса да болғандай, себебі азаматтық қоғам арқылы мемлекет пен азамат арасындағы сұхбат жүзеге асады. Азаматтық қоғам үкімет, билік құрылымдарынан тысқары жатқан әлеуметтік байланысты танытады. Азаматтық қоғам аса дамыған экономикалық, мәдени, саяси, құқықтық қарым-қатынастар болуын талап етеді. Егер біз мемлекетті билік институты, бақылау және жазалау көзі ретінде қарастыратын болсақ, онда азаматтық қоғамды оған қарама-қарсы құрылым ретінде абсолютті еркіндік — анархия деп түсіну дұрыс емес. Шындығында әлеуметтік біртұтастықты қалыптастыратын осы екі бөлік бірін-бірі толықтыра отырып өмір сүреді. Мемлекетсіз азаматтық қоғам жоқ. Онсыз ретсіздік, төртіпсіздік, хаос, ұйымдаспағандық, ыдырау ғана мүмкін. Және де, керісінше, дамымаған азаматтық қоғамсыз демократиялық, құқықтық мемлекет те жоқ, тек зорлық-зомбылық, басыбайлық, тирания ғана бар. Азаматтық қоғамның пайда болуын іс-әрекеттің субъектісі ретіндегі азаматтың пайда болуымен байланыстыратын көзқарастар да жоқ емес. Азамат белгілі құқықтар мен міндеттерге ие болған іс-әрекет субъектісі. Азаматтық қоғамды осы тұрғыдан түсіндірудің бастамасы антикалық полис феноменімен байланысты. Азаматтық қоғам - ол жеке тұлғаның негiзгi құқықтыры мен еркiндiктерi заң жүзiнде қамтамасыз етiлетiн және саяси қорғалатын, мемлекеттен тыс қатынастар саласы үйлесiмдi дaмығaн қoғaм. Оны iшкiмемлекеттiк қaтынacтapдың дамуына ықпал жасайтын адамдар топтарының ұйымдасқан әpeкeтi ретiнде де aнықтayғa болады. Қoғaм мүдделерiне бағытталған азаматтық бастама азаматтық қoғaмның маңызды белгiсi болып табылады. Дамыған демократиялық мемлекеттер, сонымен қатар өркендеген азаматтық қoғaмaдap да болып табылады. Сонымен бiрге азаматтық қoғaмның дамуына бағытталған түрлi әлеуметтiк топтардың немесе жеке азаматтардың бастамалары (азаматтық бастамалар аталынатын) мемлекет арқылы қабылданады және оны жетiлдiре түceді. Дамушы және «өтпелi экономика» мемлекеттерiне жататын елдерде жағдай бiршама басқаша. Coңғылары азаматтық бастамалар мемлекет құрылысының тiкелей мiндеттерi шектерiнен шығып кeтyiнe байланысты азаматтық бастамаларға күдікпен қарайды.[1]
Казахстанская модель экономики, которая начала создаваться в 1994-1995 гг. и развивалась затем вот уже 12 лет, вполне убедительно и наглядно показала свою эффективность. В казахстанской модели учтены географические, политические, исторические, национальные и экономические факторы и условия, присущие только Казахстану. Но в Казахстане внимательно учитывали и изучали опыт многих других успешных стран.
Повышение цен на нефть и другие сырьевые товары явилось фактором, который существенно ускорил развитие Казахстана, но в основе успеха этой страны лежит развитое и компетентное руководство. Изучая уникальную во многих отношениях историю стран СНГ после распада СССР, мы видим, что все эти страны оказались в таких условиях, когда им пришлось, образно говоря, перейти на "ручное управление".
Это привело в одних случаях к множеству аварий или даже к крушению, но в других случаях к выдающемуся успеху. Разными оказались и личные качества, и внутренние ресурсы тех лидеров, которые оказались в переходный период во главе этих стран. Я имею в виду в первую очередь опыт и компетентность этих людей, их интеллект и политическую волю, а также их обеспечить стабильность, последовательность и твердость руководства.
Нурсултан Назарбаев еще в советском Казахстане путь от рабочего-металлурга и горнового доменной печи до первого секретаря Карагандинского обкома партии, оказался нужным человеком на нужном месте. Именно выдающиеся интеллект, компетенция и воля этого человека, ставшего Президентом Республики Казахстан, позволили ему превратить эту республику в наиболее стабильное в СНГ, достаточно открытое и динамично развивающееся государство. Казахстан - это страна с рыночной экономикой и с преобладанием частного капитала как иностранного, так и частного казахстанского. В последние пять лет государство непрерывно наращивало свое присутствие в национальной экономике.
Появление новой столицы, сооружение которой также взяло на себя государство, стало стимулом для строительства новых дорог и воздушных трасс, а также еще одного современного аэропорта. По мнению экспертов, железные дороги и линии электропередач работают в Казахстане более эффективно, чем в России. Почти во всех крупнейших иностранных корпорациях до 20-25% акций имеет казахстанское государство, которое направляет своих представителей в советы директоров этих корпораций и компаний. По уровням средней заработной платы и по среднемесячной пенсии Казахстан шел почти вровень с Россией, а по ВВП на душу населения Казахстан даже немного обгонял Россию, хотя существенно отставал от нее по этому показателю в 1990 году.
Преодолевая отжившие стереотипы, нужно отдавать себе отчет в том, что смешанная экономика представляет собой не какое-то хаотическое нагромождение на практике и эклектичное соединение в теории сугубо “капиталистических” и “социалистических” форм, а предстает в виде диалектического единства форм собственности и ведения хозяйства, выдержавших проверку мировой практикой на конкуренто Другими словами, смешанная экономика представляет собой объективно обусловленный и исторически закономерный этап эволюции рыночных отношений, характеризующийся конкуренцией цивилизованных форм собственности и хозяйствования, высокой эффективностью экономики и соответствующей социальной защищенностью людей.
В итоге вырисовываются такие контуры модели рыночной экономики Казахстана. Во-первых, это должен быть социально ориентированный рынок, гармонично сочетающий антитоталитарный механизм социального рыночного хозяйства и экономическое макрорегулирование смешанной экономики. Во-вторых, новая модель экономики должна предусматривать, с одной стороны, относительно продолжительное сосуществование сильного государственного и нарождающегося частного сектора экономики. В-третьих, и в ближайшем будущем экономика Казахстана не может быть ничем иным, кроме как двойственной экономикой, одним из главных критериев управляемости которой будет противоречивое единство достаточно жесткого регулирования экономики и рыночного саморегулирования.
Объяснение: