5. Падбярыце беларускія адпаведнікі (не абавязкова дзее- прыметнікі) да прыведзеных рускіх словазлучэнняў. Невидимый луч, трепещущие крылья, угрожающее положение, составляющие слова и предложения буквы, соответствующие впечатления, благодаря приобретён- ным знаниям, проснувшийся мальчик, вечно улыбающа- яся девочка.
Водгук на верш Максіма Багдановіча
“Слуцкія ткачыхі”
Паэзія Максім Багдановіч з'яуляецца глыбока рэалістычнай, цесна связанай з вызваленчай барацьбой беларускага народа. Любоў да Радзімы — адна з галоўных тэм лірыкі Максім Багдановіч. Ён паказвае моцную прывязанасць простых людзей да Беларусі, да роднай зямлі. Выгнаныя голадам з роднага краю, беззямельныя сяляне жывуць успамінамі аб Радзіме. Тэма любві да Радзімы гучыць і ў вершах, прысвечаных мінуламу Беларусі. У час паездкі ў 1911г. у Вільню Максім Багдановіч пазнаеміўся з рукапісамі старажытных беларускіх кніг. Яго зацікавіла гістарычнае мінулае беларускага народа і пад уражаннем ад іх напісаў верш “Слуцкія ткачыхі” з цыкла “Старая Беларусь”.
Верш "Слуцкія ткачыхі” — адзін з лепшых твораў гэтага цыклу. У ім уваскрашаецца далёкае феадальнае мінулае Беларусі, паказваецца паднявольная праца слуцкіх ткачых у час прыгону.
Вобраз васілька набывае ў вершы абагульняючае значэнне. Ён зліваецца з вобразам Радзімы, становіцца сімвалам народнага мастацтва.
У вершы “Слуцкія ткачыхі” паэт раздумвае над лёсам беларускіх мастакоў і над сутнасцю мастацтва. Гэты верш вельмі прыгожы, у гэтым вершы аўтар пытаецца расказаць пра тое, што сапраўднае мастацтва нельга стварыць пад прымусам. Паясы ператварыліся ў шыдэўры толькі тады, калі ткачыхі ўклалі ў іх сваю душу. Паэт хацеў перадаць на колькі цяжкі быў той час - час прыгону, калі людзі былі не вольныя рабіць тое, чаго хацелася ім . Час, калі прыгонныя людзі цалкам залежалі ад пана, выконвалі толькі тое, што хацелася і падабалася яму:
Ад родных ніў, ад роднай хаты
У панскі двор дзеля красы
Яны, бяздольныя, узяты
Ткаць залатыя паясы.
Яшчэ аўтар пытаецца сказаць, што роля мастацтва ў жыцці народа вельмі важна. У гэтым вершы апісваецца картіна роднай зямлі, дзе ткачыха заміж пярсіцкага ўзора” шые “цвяток радзімы васілька”:
Цямнее край зубчаты бора…
І тчэ, забыўшыся, рука,
Заміж персідскага ўзора,
Цвяток радзімы васілька.
Гэты верш трэба чытаць з паузамі, пасля кожнай стракі, з трохі жаласнай інтанацыяй.
У вершы вельмі шмат супрацьпастаўленняў. Я думаю, што у гэтым вершы аўтар вельмі падрабязна апісаў тую цяжкую працу, якая была ў той час.
Глечык – малады баец, яшчэ зусім наіўны, нясмелы хлопец. Апынуўшыся ў атрадзе абароны, ён саромеецца і адчувае сябе няемка, вінавата.
Глечыка непакоіць унутраная рана, хоць ён нікому пра яе не распавядае. Ён пакутуе ў адзіноце, слухае іншых, але сам пра сваё гора не гаворыць. Ён пакрыўджаны на сваю маці, якая, на ягоную думку, здрадзіла пакойнаму бацьку. Пасля таго, як яго забіла токам, яна сабралася ізноў выйсці замуж і нават запрасіла мужчыну на свята. Але потым пачалася вайна, і маці зноў засталася адна з маленькай дачкой. Глечык зразумеў, што ў час вайны яму патрэбна ратаваць сям’ю, але колішняя крыўда ўсё ж не праходзіла.
Глечык у аповесці загінуў апошнім з групы. У чаканні сваёй смерці ён раптам чуе крык журавоў у небе, які кранае яго за душу. Малады хлопец успамінае лепшае, што было ў яго жыцці. Яму цяжка ўсвядоміць, што ўсё скончылася, і болей яму не давядзецца ўбачыць ні маці, ні сястрычку. Наўздагон за чарадой ляцеў падбіты, адсталы журавок з пранізлівым крыкам. Глечык пабачыў у ім сябе – вобраз кінутай ўсімі, пакінутай на смерць маладой істоты, якая прагне жыцця.
Тым не менш, не гледзячы на журботу і боль, Глечык мужна трымаецца да самага канца, паказаўшы сябе не толькі годным воінам, але і моцным чалавекам.