Трэба адзначыць, што асноўныя тэмы і вобразы лірыкі Якуба Коласа ў нашаніўскі перыяд творчасці тыя ж, што ў іншых беларускіх паэтаў: ад-люстраванне ўсіх аспектаў жыцця беларускага народа, перш за ўсё селяніна, бо сялян у Беларусі тады была пераважная большасць. Умовы існавання сялянства, якія год ад году пагаршаліся, выклікалі ў Якуба Коласа, чалавека нераўнадушнага, шчыра зацікаўленага грамадскімі працэсамі, гнеў і адчай. Таму многія вершы можна палічыць публіцыстычнымі па пафасе, г. зн. па палкасці выяўлення пачуцця (часцей гнеўнага, абуральнага) і глыбока аналітычнай думцы. Тым не менш паэт, аптыміст па сваім чалавечым тыпе, верыў у сацыяльны, навуковы прагрэс, у аднаўленне свету шляхам рэвалюцыі і смела глядзеў у будучае. Таму побач з элегічнымі, задуменнымі, нават тужлівымі вершамі ў яго, ледзь не адзінага з нашаніўцаў, узнікаюць заклікальныя, бадзёрыя. Аптымістычным настроем прасякнуты многія творы коласаўскай лірыкі. Часта для ўзмацнення эмацыянальнага ўздзеяння паэт выкарыстоўвае прыём антытэзы — доказ ад супраціўнага. У вершы «Не бядуй» ён стварае вобраз асенне-зімняй змрочнай пары, якая гняце чалавека, адмоўна дзейнічае на яго псіхіку, фізічнае здароўе.Аднак паэт заклікае верыць і спадзявацца, што надыход вясны непазбежны: «Будзе час, і снег растане, // Прыйдзе зноў да нас вясна, // Ветла з неба сонца гляне, // Ачуняе старана». Але паэзія Якуба Коласа метафарычная: прыродныя з’явы перагукваюцца з сацыяльнымі апрацэсамі. Як непазбежны надыход вясны, так непазбежны надыход лепшай будучыні: «Дымам пойдзе ўсё ліхое, // Ўсё, што душыць нас і гне. // Вер, брат, — жыццё залатое // Будзе ў нашай старане».
Цікавай адметнасцю вершаў Якуба Коласа, асабліва дакастрычніцкага часу, з’яўляецца спалучэнне ў іх бачання прыроды селянінам, звыклым жыць з асяроддзем у гармоніі, і адначасова адукаваным інтэлігентам, які добра ведае сусветную паэзію і тонка адчувае ўсе нюансы пейзажу. Асаблівасцю лірыкі паэта з’яўляецца сіла абагульнення і ў той жа час канкрэтнасць, жывапіснасць бачання — тыя адзнакі эпічнасці стылю, якія асабліва яскрава выявяцца пазней — у яго геніяльных паэмах «Новая зямля» і «Сымон-музыка».
Цікавай адметнасцю вершаў Якуба Коласа, асабліва дакастрычніцкага часу, з’яўляецца спалучэнне ў іх бачання прыроды селянінам, звыклым жыць з асяроддзем у гармоніі, і адначасова адукаваным інтэлігентам, які добра ведае сусветную паэзію і тонка адчувае ўсе нюансы пейзажу. Асаблівасцю лірыкі паэта з’яўляецца сіла абагульнення і ў той жа час канкрэтнасць, жывапіснасць бачання — тыя адзнакі эпічнасці стылю, якія асабліва яскрава выявяцца пазней — у яго геніяльных паэмах «Новая зямля» і «Сымон-музыка».