Риторика (ағылш. Rhetoric; Шешенсөз, немесе Шешендік өнер) - ежелгі Грекия мен Рим заманынан бері көптеген халықтардың мәдени, рухани, өмір тіршілігіндегі сөйлеу өнерінің жалпы атауы. Грек шешендiк өнерiнiң игi әсерi арқасында көне Римде де бұл өнер дами бастады. Бiздiң дәуiрiмiзге дейiнгi III ғасыр Рим мен Грек елдерiнде эллиндiк дәуiр деп аталып, әдеби-мәдени құндылықтардың алмасуымен сипатталады. Бұл сипат шешендiк өнерге де тiкелей қатысты. Байырғы салалары: бейнелі сөз, шешендік сын, шешендік өсиет, шешендік нақыл, шешендік дау, шешендік толғау. Әр қайсының әсерлі өңі, сұлулығы, татымдығы, дуалылығы, зерделігі адам ой жүйесіне, жан-дүниесіне, сезіміне мықты қозғау салады, жүрек тебірентеді. Тыңдаушының еркі мен сезімін билейді, толғандырады.
Шешенсөздер ағып тұрған поэзия, тұнып тұрған философия. Ақ өлеңмен өрілген сөз тұнығы: сырлы теңеу, астарлы сын, жинақы ой, жұмбақты меңзеу, қисынды толғам, тылсымды талай. Бәрі тіл құдіретінің, пікір түйінділігінің, таңғажайып ой толғағының әмбебап туындысы.
Өмір құбылыстарына байламды шешендік сөздер орны-орнына қойылса шебер шендестіріледі. Сырланып, әрленіп, татымы нәрленсе ойды шалқытып, сезімді тербеп адам көңілін ұйытады.
Сұлу, өрнекті әр шешендік сөздің өзіне тән терең мағыналы және астарлы жүктемесі бар. Жүйелі, байыпты айтылса досқа пір, дұшпанға зіл, шат көңілге шабыт, қам көңілге демеу, батырға айбынды ұран болар әрі тәтті, әрі қатты, әрі майда, әрі өткір алмас тіл.
сақталған. Шешендік - ұшқыр ойдың қас қағымда тілге оралымдылығы, байламы; дер кезінде дәл мағынасын дөп басар бейнелілігі; мәнді, ойлы сөздердің мәйекті мақал мен мәтелге айналуы; дау-дамайда қазылық, мәмілегерлік; ара қатыста елшілік, жаугершілікте бітімгерлік; ұрпаққа, қалың қауымға өсиет. “Алажағым кетсе де, айтажағым кетпесін” дейтін қазақтың сөзге қонақ беруі.
Шешен (жезтаңдай, ділмар, айыркөмей, орақ ауыз, от тілді, сөзуар, тапқыр) - тілге жүйрік,сөз қисынын тауып айтатын халық қалаған сөз шебері. Ел-жұртты елеген, халқы қалаған азаматтарды ардақтаудың ана тілімізде атаулары мен дәріптеу, бейнелеу сөздерін айтып тауысу қиын. Оны қазақ теңеп те, бейнелеп те, асқақтатып та айта білген. Ел намысын қорғаған ерлерді "нар", "арыстан", "арыстан", "ерім", "азаматым" деген сияқты теңеулермен мадақтап, ардақтаумен бірге әділді "қара қылды қақ жарған"; шешенді "ердің құнын екі ауыз сөбен шешкен"; шеберді "темірден түйін түйген"; жомартты "атын түсіп беретін мырза"; адалды "сүттен ақ, судан таза"; сұлуды "ай мен күндей"; әдептіні "қыз мінезді жігіт"; бәйбішені "бес биенің сабасындай"; баланы "тойған қозыдай"; бойжеткенді "оймақ ауыз, күлім көз", деп дәріптеген.Жақсы адамдарды көріп, білмесе де сырттай сүйініп, ұрпағына үлгі еткен. Олар ауылына келгенде баласының аузына түкіріп, отырған жеріне аунатып алған.Ел сыйлаған адамдар есімі халық жадында мәңгі
Предлагаю Вашему вниманию серию рассказов о скороговорках в русском языке.
Серия создана для тех, кто начинает изучать русский язык. Слова и выражения скороговорок будут объясняться.
Скороговорка - это фраза, которую нужно сказать быстро (или скоро). Это значит, что скороговорку нужно скоро говорить. Но скоро или быстро скороговорку сказать обычно сложно.
Скороговорки используются для улучшения или тренировки дикции. Часто актёры используют скороговорки перед выходом на сцену.
Итак, начнём.
«Шла Саша по шоссе и сосала сушку»
Теперь скажем быстрее.
«Шла Саша по шоссе и сосала сушку»
Как видим, слова подобраны так, чтобы часто чередовались звуки «с» и «ш».
Разберём некоторые слова подробнее.
Саша - это упрощённая версия имён Александр или Александра. Так называют мальчиков с именем Александр или девочек с именем Александра дома, в детском саду, в школе, в кругу друзей. Что общего между словами «Саша» и «Александр»? На первый взгляд они кажутся совсем непохожими. Имя Александр можно сказать более ласково: «Алексаша». Такие версии этого имени можно встретить в русской литературе у авторов, которые жили ещё во времена царской России. Сейчас вместо слова «Алексаша» обычно используется более короткое «Саша».
Но про кого говорит нам скороговорка? Про мальчика или про девочку? ответ дают два глагола: «шла» и «сосала». По ним видно, что речь идёт о девочке.
Шоссе - это обычно скоростная дорога, выезд из города. Дорога в направлении какого-то другого города может называться так: Московское шоссе, Минское шоссе, Киевское шоссе и т.д. Так, здесь перечислены дороги в направлении таких городов как Москва, Минск, Киев. Город может расти, и вдоль бывшей загородной дороги могут появиться дома и новые жилые районы. Так шоссе становится улицей или но название может сохраниться. Например, Варшавское шоссе.
Сушка - это небольшие съедобные колечки. Обычно они очень сухие, от чего и получили своё название. Когда Саша шла по шоссе, она хотела скушать сушку. Но сушка была очень сухая и твёрдая. Поэтому Саша положила сушку в рот. Со временем сушка во рту станет мягче. Саше будет легче съесть сушку.
«Шла Саша по шоссе и сосала сушку»
To hear audio for this text, and to learn the vocabulary sign up for a free LingQ account.
Open this lesson on LingQ
Want to learn a language?
Learn from this text and thousands like it on LingQ.
A vast library of audio lessons, all with matching text
Риторика (ағылш. Rhetoric; Шешенсөз, немесе Шешендік өнер) - ежелгі Грекия мен Рим заманынан бері көптеген халықтардың мәдени, рухани, өмір тіршілігіндегі сөйлеу өнерінің жалпы атауы. Грек шешендiк өнерiнiң игi әсерi арқасында көне Римде де бұл өнер дами бастады. Бiздiң дәуiрiмiзге дейiнгi III ғасыр Рим мен Грек елдерiнде эллиндiк дәуiр деп аталып, әдеби-мәдени құндылықтардың алмасуымен сипатталады. Бұл сипат шешендiк өнерге де тiкелей қатысты. Байырғы салалары: бейнелі сөз, шешендік сын, шешендік өсиет, шешендік нақыл, шешендік дау, шешендік толғау. Әр қайсының әсерлі өңі, сұлулығы, татымдығы, дуалылығы, зерделігі адам ой жүйесіне, жан-дүниесіне, сезіміне мықты қозғау салады, жүрек тебірентеді. Тыңдаушының еркі мен сезімін билейді, толғандырады.
Шешенсөздер ағып тұрған поэзия, тұнып тұрған философия. Ақ өлеңмен өрілген сөз тұнығы: сырлы теңеу, астарлы сын, жинақы ой, жұмбақты меңзеу, қисынды толғам, тылсымды талай. Бәрі тіл құдіретінің, пікір түйінділігінің, таңғажайып ой толғағының әмбебап туындысы.
Өмір құбылыстарына байламды шешендік сөздер орны-орнына қойылса шебер шендестіріледі. Сырланып, әрленіп, татымы нәрленсе ойды шалқытып, сезімді тербеп адам көңілін ұйытады.
Сұлу, өрнекті әр шешендік сөздің өзіне тән терең мағыналы және астарлы жүктемесі бар. Жүйелі, байыпты айтылса досқа пір, дұшпанға зіл, шат көңілге шабыт, қам көңілге демеу, батырға айбынды ұран болар әрі тәтті, әрі қатты, әрі майда, әрі өткір алмас тіл.
сақталған. Шешендік - ұшқыр ойдың қас қағымда тілге оралымдылығы, байламы; дер кезінде дәл мағынасын дөп басар бейнелілігі; мәнді, ойлы сөздердің мәйекті мақал мен мәтелге айналуы; дау-дамайда қазылық, мәмілегерлік; ара қатыста елшілік, жаугершілікте бітімгерлік; ұрпаққа, қалың қауымға өсиет. “Алажағым кетсе де, айтажағым кетпесін” дейтін қазақтың сөзге қонақ беруі.
Шешен (жезтаңдай, ділмар, айыркөмей, орақ ауыз, от тілді, сөзуар, тапқыр) - тілге жүйрік,сөз қисынын тауып айтатын халық қалаған сөз шебері. Ел-жұртты елеген, халқы қалаған азаматтарды ардақтаудың ана тілімізде атаулары мен дәріптеу, бейнелеу сөздерін айтып тауысу қиын. Оны қазақ теңеп те, бейнелеп те, асқақтатып та айта білген. Ел намысын қорғаған ерлерді "нар", "арыстан", "арыстан", "ерім", "азаматым" деген сияқты теңеулермен мадақтап, ардақтаумен бірге әділді "қара қылды қақ жарған"; шешенді "ердің құнын екі ауыз сөбен шешкен"; шеберді "темірден түйін түйген"; жомартты "атын түсіп беретін мырза"; адалды "сүттен ақ, судан таза"; сұлуды "ай мен күндей"; әдептіні "қыз мінезді жігіт"; бәйбішені "бес биенің сабасындай"; баланы "тойған қозыдай"; бойжеткенді "оймақ ауыз, күлім көз", деп дәріптеген.Жақсы адамдарды көріп, білмесе де сырттай сүйініп, ұрпағына үлгі еткен. Олар ауылына келгенде баласының аузына түкіріп, отырған жеріне аунатып алған.Ел сыйлаған адамдар есімі халық жадында мәңгі
Шла Саша по шоссе
Предлагаю Вашему вниманию серию рассказов о скороговорках в русском языке.
Серия создана для тех, кто начинает изучать русский язык. Слова и выражения скороговорок будут объясняться.
Скороговорка - это фраза, которую нужно сказать быстро (или скоро). Это значит, что скороговорку нужно скоро говорить. Но скоро или быстро скороговорку сказать обычно сложно.
Скороговорки используются для улучшения или тренировки дикции. Часто актёры используют скороговорки перед выходом на сцену.
Итак, начнём.
«Шла Саша по шоссе и сосала сушку»
Теперь скажем быстрее.
«Шла Саша по шоссе и сосала сушку»
Как видим, слова подобраны так, чтобы часто чередовались звуки «с» и «ш».
Разберём некоторые слова подробнее.
Саша - это упрощённая версия имён Александр или Александра. Так называют мальчиков с именем Александр или девочек с именем Александра дома, в детском саду, в школе, в кругу друзей. Что общего между словами «Саша» и «Александр»? На первый взгляд они кажутся совсем непохожими. Имя Александр можно сказать более ласково: «Алексаша». Такие версии этого имени можно встретить в русской литературе у авторов, которые жили ещё во времена царской России. Сейчас вместо слова «Алексаша» обычно используется более короткое «Саша».
Но про кого говорит нам скороговорка? Про мальчика или про девочку? ответ дают два глагола: «шла» и «сосала». По ним видно, что речь идёт о девочке.
Шоссе - это обычно скоростная дорога, выезд из города. Дорога в направлении какого-то другого города может называться так: Московское шоссе, Минское шоссе, Киевское шоссе и т.д. Так, здесь перечислены дороги в направлении таких городов как Москва, Минск, Киев. Город может расти, и вдоль бывшей загородной дороги могут появиться дома и новые жилые районы. Так шоссе становится улицей или но название может сохраниться. Например, Варшавское шоссе.
Сушка - это небольшие съедобные колечки. Обычно они очень сухие, от чего и получили своё название. Когда Саша шла по шоссе, она хотела скушать сушку. Но сушка была очень сухая и твёрдая. Поэтому Саша положила сушку в рот. Со временем сушка во рту станет мягче. Саше будет легче съесть сушку.
«Шла Саша по шоссе и сосала сушку»
To hear audio for this text, and to learn the vocabulary sign up for a free LingQ account.
Open this lesson on LingQ
Want to learn a language?
Learn from this text and thousands like it on LingQ.
A vast library of audio lessons, all with matching text
Revolutionary learning tools
A global, interactive learning community.
Language learning online @ LingQ
LingQ Logo
Get our App at:
Learning Language App iOS
Androind App Language
© 2002-2020 The Linguist Institute, Inc. All rights reserved. 200-2232 Marine Drive, West Vancouver, BC, Canada V7V 1K4
Help | TOS | Privacy | Sitemap
We use cookies to help make LingQ