Неполные пять лет правления императора Павла 1, с 1796 по 1801, запомнились насыщенной внешней политикой. В этот период усилилась революционная Франция и начала завоевательный поход в Европу. Именно эти события послужили основным пунктом для Павла 1 в определении задач России во внешней политике. Однако союз с европейскими державами против Франции принес стране множество разочарований, что привело к резкой смене внешнеполитического курса России. Статья посвящена описанию основных этапов и направлений внешней политики российского императора Павла 1.
Основные принципы внешней политики в начале правления
Начав править в 1796 году, Павел 1 заявил о том, что Россия будет вести только оборонительные войны. Это было связано с тем, что в 18 столетии страна большую часть ресурсов тратила на регулярные внешние конфликты. Именно придерживаясь этой линии, император заявил о нейтралитете в отношении Французской революции. За год до начала его правления Россия стала частью первой антифранцузской коалиции. В 1796 году Россия вышла из коалиции. Однако дальнейшие успехи Франции заставляли Англию, Австрию и Пруссию усиливать работу дипломатических служб с целью вновь вовлечь Россию в новый альянс против Франции. В результате уже к концу 1797 года стороны смогли договориться о создании второй антифранцузской коалиции.
Внешняя политика Екатерины 2
1764 – Нормализация отношений с Пруссией и подписание союзного договора.
Заложена основа последующему образованию «Северной системы» — объединению Англии, Швеции, Пруссии, России и Дании против набирающих силу Австрии и Франции
1768 – Начало русско-польской войны (1768-1772)
Часть польской знати было возмущено вмешательством России во внутренние дела Речи Посполитой и объявило войну польскому королю А. Понятовскому — ставленнику Екатерины II. Российские войска были введены на территорию польши для поддержки
1768 – Начало русско-турецкой войны (1768-1774)
Турецкий султан обвинил Российскую Империю в нарушении государственных границ и объявил войну.
1770 – Захват Азова и Таганрога
Эти ключевые позиции в первой русско-турецкой войне обеспечили дальнейший успех в Крыму.
1771 –Поход в Крымское Ханство
Место крымского хана занимает русский ставленник – Сахиб Гирей
1772 – Окончание русско-польской войны (1768-1772) и Первый раздел Речи Посполитой Расширение Российской Империи за счёт присоединения части латвийских земель и Восточной Белоруссии.
1774 – Окончание русско-турецкой войны (1768-1774) В результате заключения Кючук-Кайнарджийского мира Российская Империя обрела протекторат над Крымским Ханством и получила два важных порта в Черном Море.
1777 – Подавление Суворовым попытки восстания в Крыму Признание Турцией русского ставленника на посту крымского хана – Шахин Гирея
1779 – Посредничество России в регулировании «войны за Баварское наследство» Положена основа будущему союзу с Австрией
1780 – Принятие декларации о «вооруженном нейтралитете» Союз с европейскими державами с целью защиты судоходства во время войн за независимость североамериканских колоний.
1782 – Подписание договора «греческий проект» с Австрией Планирование будущего раздела Балкан и возрождения Византийской Империи
1783 – Манифест о присоединении Крымского Ханства к Российской Империи После подавления Восстания против Шахин Гирея был закреплен статус постоянного присутствия и влияния на территории Черного моря – начато строительство черноморского флота.
1783 – Подписание «Георгиевского трактата» с Грузией Усиление влияния в кавказском регионе
1787 – Начало русско-турецкой войны (1787-1791) Защита ранее приобретенных территорий
1788 – Начало русско-шведской войны (1788-1790) Защита ранее приобретенных территорий
1790 – Окончание русско-шведской войны (1788-1790) После блокировки шведской эскадры в Выборгской бухте и заключения Верельского мира границы остались в прежних пределах.
1790 – Взятие Измаила Суворовым Одна из ключевых побед во второй турецкой компании
1791 – Окончание русско-турецкой войны (1787-1791) Ясский мир закрепляет позиции Российской Империи в черноморском регионе и отодвигает границу до Днестра.
1792 – Вторая русско-польская война (1792) Екатерина II пришла на польско-литовским феодалам выступающим против принятой в Речи Посполитой конституции 3 мая 1791 года. Спустя полгода после победы над сторонниками конституции был организован Гродненский Сейм на котором объявили о втором разделе Речи Посполитой
1793 – Второй раздел Речи Посполитой После подкупа польского короля Станислава Понятовского Россия получает центральную Белоруссию и Новороссию
1794 – Подавление Суворовым восстания Костюшко в Польше Подготовка почвы к третьему разделу Польши.
1795 – Третий раздел Речи Посполитой Россия получает Волынь, герцогство Курляндское, западную Белоруссию и Литву.
1796 – Русско-персидская война Выполнение условий «Георгиевского трактата» — усиление позиций в кавказском регионе.
ХІІ ғ. аяғы мен ХІІІ ғ. басында Монғолия жерінде қият-бөржігін тайпасының билеушісі Есугей баһадурдің баласы Темучин (1155-1227) билік еткен ірі көшпелі мемлекет құрылды. Ол 20 жылға созылған қиян-кескі күрес барысында Монғолияның бүкіл тайпаларын өз қол астына біріктірді. Егер бұрын Монғолияны мекендеген тайпалардың көпшілігі татар деген атпен (ең қуатты тайпалардың бірінің аты бойынша) белгілі болса, енді мемлекеттің нығаюына байланысты Монғолия тайпалары өздерін монғолдар деп атай бастайды да, бұл термин жинақтаушы этникалық-саяси мәнге ие болады. Қытай деректерінде бүкіл Монғолияның халқы «татарлар» деп аталған, осы атау араб, парсы, орыс және батыс европалық деректерге ауысқан. Жалпы «татарлар» атауының шығыс-монғолдық тайпалардың бір бөлігіне ғана қатысы бар. «Татар-монғолдар» және «монғол-татарлар» атауы кейін пайда болған.
ХІІ-ХІІІ ғғ. межесінде монғол қоғамында феодалдық қатынастардың қалыптасу процесі жүріп жатты. Бұл қоғам екі топқа – ақсүйек нояндарға және еңбекші халық – араттарға бөлінді.
1206 жылы көктемде Темучинді жақтаушы монғол ақсүйектерінің құрылтай жиналысы болып, онда ол Шыңғыс хан деген атпен монғолдардың әміршісі болып салтанатты түрде жарияланды. Шыңғыс хан тұсында Монғол империясының астанасы Қарақорым болды. Монғол мемлекеті әскери-әкімшілік ұйым негізінде құрылды. Мемлекет аумағы үш әскери әкімшілік аймаққа бөлінді. Әр аймақ бірнеше түменнен, түмен 10 «мыңдықтан», әр мыңдық – 10 «жүздіктен» тұрады. Армия темірдей тәртібі және жоғары әскери дайындығымен ерекшеленді. Монғолдардың әскери басымдыққа жетуіне Шыңғыс ханның жауапты орындарға этникалық және әлеуметтік шығу тегіне қарамастан батыл да іскер адамдарды қоюы көп әсерін тигізді.
1207-1208 жж. Шыңғыс ханның үлкен баласы Жошы Енисей қырғыздарын және Сібірдің оңтүстігіндегі «орман халықтарын» бағындырды. Қазіргі Шығыс Түркістан аумағында тұрған ұйғырлар монғолдарға бағынды. 1211 ж. Шыңғыс ханның қолы Солтүстік Қытайға енді, 1215 ж. олар Цзинь мемлекетінің астанасы Чжунду (Пекин) қаласын жаулап алды. 1217 жылы Цзинь империясы Хуанхэ өзенінің солтүстігінде орналасқан барлық иеліктерінен айырылды.
Шыңғыс ханның негізгі мақсаты батыс елдерін – Орта Азия мен Иранды, Таяу Шығыс пен Кавказды, Шығыс Европаны басып алу болды. Батыста монғолдар 1211 жылы алғаш рет Жетісу жеріне келгенімен ұзақ тұрақтай алмады. Бұл жылы монғол әскерін Жетісуға Шыңғыс ханның қолбасшыларының бірі Құбылай бастап келген болатын. 1216 жылы Шыңғыс хан өзінің үлкен ұлы Жошыны қыпшақ даласында көшіп-қонып жүрген меркіттерді біржолата талқандауға аттандырды. Жошы Торғай даласында қыпшақтарға қарсы 60 мың әскерімен жорыққа шыққан хорезмшах Мұхаммедтің қолымен кездесіп қалды. Екі жақ күні бойы шайқасты, ал түнде монғолдар жаққан оттарын қалдырған күйі кері шегініп кетті.
Монғолдардың батысқа қарай жылжуы 1218 жылы қайта басталды. Осы жылы қаңлы, найман және керей тайпалары жайлаған Жетісу жеріне алғашқы соққы берілді. Бұл кезде Жетісуды наймандардың Күшлік ханы билеп тұрған еді. Оған қарсы Шыңғыс хан өзінің таңдаулы қолбасшыларының бірі Жебені жіберді. Монғолдар жергілікті халыққа ислам дінін жария түрде ұстануға рұқсат етіп, Күшліктің мұсылмандарды қудалауына байланысты халықтың наразылығын тиімді пайдаланды. Сонымен қатар Жетісу халқын өз жағына тарту үшін Шыңғыс хан бұл өлкеде тонаушылық пен қырғынға тиым салды. Көптеген елді мекендер, соның ішінде Баласағұн қаласы ұрыссыз берілді, ал Күшлікті монғолдар Бадахшанда ұстап, өлтірді.
Шығыс Түркістан мен Жетісуды басып алғаннан кейін монғолдарға Оңтүстік Қазақстан мен Орта Азияға жол ашылды. Бұл өңірге басып кіруге «Отырар апаты» деп аталатын оқиға сылтау болды. 1218 жылы жазда Шыңғысханның тапсырмасымен құрамында көпестері мен монғол барлаушылары бар, барлығы 450 адамнан тұратын 500 түйеге теңделген жүгі бар керуен Отырарға аттанады. Отырар билеушісі Қайыр хан көпестерді жансыздар деп күдіктеніп, оларды өлтіруге бұйырады, керуен тоналады. Бұған шамданған Шыңғысхан оның қарымтасы ретінде хорезмшах Мұхаммедтен Қайыр ханды ұстап беруді талап етіп, елшілерін жібереді, ал хорезмшахтың келген елшілерді өлтіруі соғысқа сылтау болады.
Шыңғысхан Орта Азияны бағындыруға өз вассалдарының жасақтарымен қоса жалпы саны 150 мың адамы бар қалың қол жіберді. Әскери жорық 1219 жылы қыркүйекте Ертіс жағалауынан басталды. Отырар қаласы қоршауға алынды. Өзінің әскерін үш топқа бөлген Шыңғысхан бір бөлігін Отырарды алу үшін ұлдары Шағатай мен Үгедейге қалдырды, үлкен ұлы Жошы бастаған екінші бөлігін Сырдарияның төменгі ағысына аттандырды. Өзі Бұқараға бет алды.
Неполные пять лет правления императора Павла 1, с 1796 по 1801, запомнились насыщенной внешней политикой. В этот период усилилась революционная Франция и начала завоевательный поход в Европу. Именно эти события послужили основным пунктом для Павла 1 в определении задач России во внешней политике. Однако союз с европейскими державами против Франции принес стране множество разочарований, что привело к резкой смене внешнеполитического курса России. Статья посвящена описанию основных этапов и направлений внешней политики российского императора Павла 1.
Основные принципы внешней политики в начале правления
Начав править в 1796 году, Павел 1 заявил о том, что Россия будет вести только оборонительные войны. Это было связано с тем, что в 18 столетии страна большую часть ресурсов тратила на регулярные внешние конфликты. Именно придерживаясь этой линии, император заявил о нейтралитете в отношении Французской революции. За год до начала его правления Россия стала частью первой антифранцузской коалиции. В 1796 году Россия вышла из коалиции. Однако дальнейшие успехи Франции заставляли Англию, Австрию и Пруссию усиливать работу дипломатических служб с целью вновь вовлечь Россию в новый альянс против Франции. В результате уже к концу 1797 года стороны смогли договориться о создании второй антифранцузской коалиции.
Внешняя политика Екатерины 2
1764 – Нормализация отношений с Пруссией и подписание союзного договора.
Заложена основа последующему образованию «Северной системы» — объединению Англии, Швеции, Пруссии, России и Дании против набирающих силу Австрии и Франции
1768 – Начало русско-польской войны (1768-1772)
Часть польской знати было возмущено вмешательством России во внутренние дела Речи Посполитой и объявило войну польскому королю А. Понятовскому — ставленнику Екатерины II. Российские войска были введены на территорию польши для поддержки
1768 – Начало русско-турецкой войны (1768-1774)
Турецкий султан обвинил Российскую Империю в нарушении государственных границ и объявил войну.
1770 – Захват Азова и Таганрога
Эти ключевые позиции в первой русско-турецкой войне обеспечили дальнейший успех в Крыму.
1771 –Поход в Крымское Ханство
Место крымского хана занимает русский ставленник – Сахиб Гирей
1772 – Окончание русско-польской войны (1768-1772) и Первый раздел Речи Посполитой Расширение Российской Империи за счёт присоединения части латвийских земель и Восточной Белоруссии.
1774 – Окончание русско-турецкой войны (1768-1774) В результате заключения Кючук-Кайнарджийского мира Российская Империя обрела протекторат над Крымским Ханством и получила два важных порта в Черном Море.
1777 – Подавление Суворовым попытки восстания в Крыму Признание Турцией русского ставленника на посту крымского хана – Шахин Гирея
1779 – Посредничество России в регулировании «войны за Баварское наследство» Положена основа будущему союзу с Австрией
1780 – Принятие декларации о «вооруженном нейтралитете» Союз с европейскими державами с целью защиты судоходства во время войн за независимость североамериканских колоний.
1782 – Подписание договора «греческий проект» с Австрией Планирование будущего раздела Балкан и возрождения Византийской Империи
1783 – Манифест о присоединении Крымского Ханства к Российской Империи После подавления Восстания против Шахин Гирея был закреплен статус постоянного присутствия и влияния на территории Черного моря – начато строительство черноморского флота.
1783 – Подписание «Георгиевского трактата» с Грузией Усиление влияния в кавказском регионе
1787 – Начало русско-турецкой войны (1787-1791) Защита ранее приобретенных территорий
1788 – Начало русско-шведской войны (1788-1790) Защита ранее приобретенных территорий
1790 – Окончание русско-шведской войны (1788-1790) После блокировки шведской эскадры в Выборгской бухте и заключения Верельского мира границы остались в прежних пределах.
1790 – Взятие Измаила Суворовым Одна из ключевых побед во второй турецкой компании
1791 – Окончание русско-турецкой войны (1787-1791) Ясский мир закрепляет позиции Российской Империи в черноморском регионе и отодвигает границу до Днестра.
1792 – Вторая русско-польская война (1792) Екатерина II пришла на польско-литовским феодалам выступающим против принятой в Речи Посполитой конституции 3 мая 1791 года. Спустя полгода после победы над сторонниками конституции был организован Гродненский Сейм на котором объявили о втором разделе Речи Посполитой
1793 – Второй раздел Речи Посполитой После подкупа польского короля Станислава Понятовского Россия получает центральную Белоруссию и Новороссию
1794 – Подавление Суворовым восстания Костюшко в Польше Подготовка почвы к третьему разделу Польши.
1795 – Третий раздел Речи Посполитой Россия получает Волынь, герцогство Курляндское, западную Белоруссию и Литву.
1796 – Русско-персидская война Выполнение условий «Георгиевского трактата» — усиление позиций в кавказском регионе.
Объяснение:
Объяснение:
ХІІ ғ. аяғы мен ХІІІ ғ. басында Монғолия жерінде қият-бөржігін тайпасының билеушісі Есугей баһадурдің баласы Темучин (1155-1227) билік еткен ірі көшпелі мемлекет құрылды. Ол 20 жылға созылған қиян-кескі күрес барысында Монғолияның бүкіл тайпаларын өз қол астына біріктірді. Егер бұрын Монғолияны мекендеген тайпалардың көпшілігі татар деген атпен (ең қуатты тайпалардың бірінің аты бойынша) белгілі болса, енді мемлекеттің нығаюына байланысты Монғолия тайпалары өздерін монғолдар деп атай бастайды да, бұл термин жинақтаушы этникалық-саяси мәнге ие болады. Қытай деректерінде бүкіл Монғолияның халқы «татарлар» деп аталған, осы атау араб, парсы, орыс және батыс европалық деректерге ауысқан. Жалпы «татарлар» атауының шығыс-монғолдық тайпалардың бір бөлігіне ғана қатысы бар. «Татар-монғолдар» және «монғол-татарлар» атауы кейін пайда болған.
ХІІ-ХІІІ ғғ. межесінде монғол қоғамында феодалдық қатынастардың қалыптасу процесі жүріп жатты. Бұл қоғам екі топқа – ақсүйек нояндарға және еңбекші халық – араттарға бөлінді.
1206 жылы көктемде Темучинді жақтаушы монғол ақсүйектерінің құрылтай жиналысы болып, онда ол Шыңғыс хан деген атпен монғолдардың әміршісі болып салтанатты түрде жарияланды. Шыңғыс хан тұсында Монғол империясының астанасы Қарақорым болды. Монғол мемлекеті әскери-әкімшілік ұйым негізінде құрылды. Мемлекет аумағы үш әскери әкімшілік аймаққа бөлінді. Әр аймақ бірнеше түменнен, түмен 10 «мыңдықтан», әр мыңдық – 10 «жүздіктен» тұрады. Армия темірдей тәртібі және жоғары әскери дайындығымен ерекшеленді. Монғолдардың әскери басымдыққа жетуіне Шыңғыс ханның жауапты орындарға этникалық және әлеуметтік шығу тегіне қарамастан батыл да іскер адамдарды қоюы көп әсерін тигізді.
1207-1208 жж. Шыңғыс ханның үлкен баласы Жошы Енисей қырғыздарын және Сібірдің оңтүстігіндегі «орман халықтарын» бағындырды. Қазіргі Шығыс Түркістан аумағында тұрған ұйғырлар монғолдарға бағынды. 1211 ж. Шыңғыс ханның қолы Солтүстік Қытайға енді, 1215 ж. олар Цзинь мемлекетінің астанасы Чжунду (Пекин) қаласын жаулап алды. 1217 жылы Цзинь империясы Хуанхэ өзенінің солтүстігінде орналасқан барлық иеліктерінен айырылды.
Шыңғыс ханның негізгі мақсаты батыс елдерін – Орта Азия мен Иранды, Таяу Шығыс пен Кавказды, Шығыс Европаны басып алу болды. Батыста монғолдар 1211 жылы алғаш рет Жетісу жеріне келгенімен ұзақ тұрақтай алмады. Бұл жылы монғол әскерін Жетісуға Шыңғыс ханның қолбасшыларының бірі Құбылай бастап келген болатын. 1216 жылы Шыңғыс хан өзінің үлкен ұлы Жошыны қыпшақ даласында көшіп-қонып жүрген меркіттерді біржолата талқандауға аттандырды. Жошы Торғай даласында қыпшақтарға қарсы 60 мың әскерімен жорыққа шыққан хорезмшах Мұхаммедтің қолымен кездесіп қалды. Екі жақ күні бойы шайқасты, ал түнде монғолдар жаққан оттарын қалдырған күйі кері шегініп кетті.
Монғолдардың батысқа қарай жылжуы 1218 жылы қайта басталды. Осы жылы қаңлы, найман және керей тайпалары жайлаған Жетісу жеріне алғашқы соққы берілді. Бұл кезде Жетісуды наймандардың Күшлік ханы билеп тұрған еді. Оған қарсы Шыңғыс хан өзінің таңдаулы қолбасшыларының бірі Жебені жіберді. Монғолдар жергілікті халыққа ислам дінін жария түрде ұстануға рұқсат етіп, Күшліктің мұсылмандарды қудалауына байланысты халықтың наразылығын тиімді пайдаланды. Сонымен қатар Жетісу халқын өз жағына тарту үшін Шыңғыс хан бұл өлкеде тонаушылық пен қырғынға тиым салды. Көптеген елді мекендер, соның ішінде Баласағұн қаласы ұрыссыз берілді, ал Күшлікті монғолдар Бадахшанда ұстап, өлтірді.
Шығыс Түркістан мен Жетісуды басып алғаннан кейін монғолдарға Оңтүстік Қазақстан мен Орта Азияға жол ашылды. Бұл өңірге басып кіруге «Отырар апаты» деп аталатын оқиға сылтау болды. 1218 жылы жазда Шыңғысханның тапсырмасымен құрамында көпестері мен монғол барлаушылары бар, барлығы 450 адамнан тұратын 500 түйеге теңделген жүгі бар керуен Отырарға аттанады. Отырар билеушісі Қайыр хан көпестерді жансыздар деп күдіктеніп, оларды өлтіруге бұйырады, керуен тоналады. Бұған шамданған Шыңғысхан оның қарымтасы ретінде хорезмшах Мұхаммедтен Қайыр ханды ұстап беруді талап етіп, елшілерін жібереді, ал хорезмшахтың келген елшілерді өлтіруі соғысқа сылтау болады.
Шыңғысхан Орта Азияны бағындыруға өз вассалдарының жасақтарымен қоса жалпы саны 150 мың адамы бар қалың қол жіберді. Әскери жорық 1219 жылы қыркүйекте Ертіс жағалауынан басталды. Отырар қаласы қоршауға алынды. Өзінің әскерін үш топқа бөлген Шыңғысхан бір бөлігін Отырарды алу үшін ұлдары Шағатай мен Үгедейге қалдырды, үлкен ұлы Жошы бастаған екінші бөлігін Сырдарияның төменгі ағысына аттандырды. Өзі Бұқараға бет алды.