1. Мәтіндерді мұқият оқыңыз. Мәтіндердің стилін, тақырыбын, құрылымын салыстырыңыз және қандай сипатта жазылғандыгын (әңгімелеу, сипаттау, талқылау)
аныктаныш.
А мәтіні
Біз қазбалы отындарға тәуелдіміз. Комір, мұнай және табиғи газ әлемдік энергияның
шамамен 90%-ын құрайды. Ғаламдық қазбалы отынның қолданылуы: көмір – 28%; мұнай
- 40%; табити газ - 20° о. Олар әртүрлі күйде болғанымен, барлық үш отын түрі тарихи
кезеңге дейінгі осімдіктер мен жануарлар қалдықтарынан тұратын комірсутектер.
Бүгінде біз қолданатын
отырдардын кобі алгашкы
динозаврларға дейін
миллиондаған жылдар бұрын омір сүрген тірі организмдерден қалыптасқан. Бірақ бұл
калдыктар калайша қуатты энергетикалық ресурстарды түзе алады? Өсімдіктер күн
энергиясын сіңіріп, оны «фотосинтез» деп аталатын биологиялық процесс арқылы
пайдалуға жарамды энергияга айналдырады. Өсімдіктер мен жануарлар өлгеннен кейін,
оларды микроорганизмдер шірітіп, ыдыратады. Осы процесс арқылы еяселгі органикалық
заттар озіндегі химиялық энергиясымен бірге қабаттар астында коміледі. Уақыт өте қысым
жылу материалды кысыІІ. қүрамынан су
заттарды шығарып,
концентрацияланган көміртегін қалдырады және бүгінде біз білетін қатты, сұйық немесе
газ түріндегі казбалы отындарды қалыптастырады.
сияқты
MEN
Ә мәтіні
Энергетикалық ресурстарга барлық механикалық, химиялық және физикалық
энергия көздерін жатқызуға болады.
Жер қойнауындағы отын қоры болып көмір, мұнай, газ және уран рудалары
саналады. Көмірдің дүниежүзілік коры 9-11 трлн. тонна (шартты оның түрінде), оның
ішінде 50% (6 трлн.т.) ТМД елдерінің жерінде шоғырланған. Жылына орта есеппен
пайдалануға жерден алынатын мөлшер 4,2млрд. тонна.
Сарқылатын отын энергетикалык ресурстардың зерттеуден өткен дүниежүзілік коры
төменгі кестеден келтіріген.
Кейбір елдердегі барланган кен орындарындағы көмірдің мөлшері, млрд. тонна:
АҚШ- 430, Германияда-100, Австралияда-50, Англияда-29, Канада-50, ТМД елдері- 290,
оның ішінде Қазақстанда- 51, (40% кокс алатын оте сатылы көмір), Орта есеппен жылына
Қазакстанда 80 млн. тоннанын үстінде көмір алынады, оның ішінде 40 % ашық әдіспен.
А матіні
Ә мәтіні
Тақырыбы
Кандай стильде жазылған?
Объяснение:
Біз қазір XXI ғасырда өмір сүріп жатырмыз. Өмір сүруіміз үшін барлық жағдай жасалған. Алайда бұған ешкімнің көңілі толмайды. Адамдар, жастар асып-тасып кеткен. Не берсенде, не айтсанда ештене ұнамайды. Қазіргі кез қандай, бұрынғы кез қандай. Екеуінін арасы жер мен көктей. Осының бәрін Абай атамыз біліп кеткендей. Ол кісі бізге өте жақсы өсиеттер, жолдаулар қалдырып кеткен. Абайдың әр сөзінде шыңдық жатыр. Ол кісінің кезінде үлкенді кіші сыйлайтын, барға қанағат ететін. Біз Абайдың өсиеттерін тыңдап, солардан тәлім алуымыз керек.
егер біз өз жүрегіміздегі мамандықты тандаса онда біз өз жұмысымызды адал жасаймыз.Мамандық таңдау деген — өзің айналысқың келетін жұмысты таңдау ғана емес, өзің араласқың келетін ортаны да таңдау. Ат ық таңдағанда" деп бекер айтпаса керек. Мамандық – қарапайым өмір сүру көзі болып табылатын және қандай да бір дайындықты, жауапкершілікті талап ететін еңбек қызметінің маңызды бөлігі. Біреулер үшін – ол ойға алған арманның орындалуы, отбасы дәстүрін жалғастыру, келесі біреулер үшін – жаңалыққа, дербестікке талпыныс, үшінші біреулерге — әйтеуір бір мамандық алу керек болған соң. Мамандық таңдау – тағдырыңды таңдау деген сөз. Кейінгі өмірде өкінбейтіндей, өз қабілеті мен бейімділігіне сай кәсіп түрін таңдау… Бұл — өте жауапкершілікті және маңызды іс. Мамандықты таңдау үшін, адам ең алдымен өзін, өз бейімділігін тануы қажет. Өз — өзіне «Мен кіммін?», «Осы өмірдегі менің орным қандай?», «Қалай өмір сүремін?» деген сұрақ қоюы керек деп ойлаймын. Мамандық таңдауда әр адам өзінің қызығушылығына, қабілетіне, бейімділігіне, қалауына сүйенуі керек.