SeenL

31.05.2021 09:43 •  Қазақ тiлi

1-тапсырма. Тыңдалым алдындағы тапсырма. Мәтінді оқы. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап бер.

• -Әлихан Бөкейхан кім?

• -Оған қандай айып тағылған?

• -Қай жаққа жер аударылған?

• -Ату жазасына қашан кесілді?

Әлихан Бөкейхан

Әлихан Нұрмұхаммедұлы Бөкейхан – ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының қатарындағы ерекше тұлға.

Көрнекті қоғам қайраткері, халқымыздың тұңғыш саяси Алаш партиясының және ұлттық Алашорда үкіметінің төрағасы, ғалым, тарихшы, этнограф, әдебиеттанушы, аудармашы әрі публицист, ардақты азаматтың сан қилы қызметі ұрпағына өнеге.

1920-1922 жылдары оған «буржуазиялық ұлтшыл» деген айдар тағылып, айлап абақтыда отырған. Большевик көсемдері Әлихан Бөкейханды елінен кетуге мәжбүр етіп, 1922 жылдың күзінде ол Мәскеуге жер аудары…

2-тапсырма. Эвфемизм және дисфемизм сөздерді екі бағанға бөліп жаз. Сөздерді дұрыс айтудың дұрыс және бұрыс жақтарын дәлелде.

Ақсаусақ, қолды болды, жүріп кетті, сөзуар, жылампаз, пысқырма, қағынды, жүгермек, ш айдағаның бес ешкі, ысқырығың жел жарады, өсекші, сөз тасиды, о дүниелік болды, ақсақ, көз жұмды, қол салды, оңбаған, қағып кетті, қортық, аузымды аңқитып кетті, қаза болды, жылмағай, сужұқпас.

Дескриптор білім алушы

• Эвфемизм және дисфемизм сөздерді ажыратып, жазады.

• Мағынасын түсіндіреді.

3-тапсырма. Сөйлемдерден дисфемизм сөздерді тап және қандай мағынада жұмсалып тұрғанын түсіндір.

Сумақай қоймашының ол сөзіне бұл күлген де қойған. Бірақ, байқады, осы жаман неменің жүріс-тұрысы әлгі ақсақтың айтқанының алдыңғысынан гөрі соңғысына көбірек келіңкірейді (Ә.Кекілбаев). – Ей, мынау кім? Қайдан ерттің? Түу, өзі сап-сары, - деп шайпу мінезбен Мысықты бір нұқып қалды. –Өй, жынды, есерсоқ неме! Әрі кет, мұнда нең бар? – деп Шоқан тұра ұмтылып еді, қашып үйге кіріп кетті (С.Бегалин)

Дескриптор білім алушы

• Дисфемизм сөздерді табады

• Қандай мағынада жұмысалып тұрғанын түсіндіреді