3. Мәтіндегі салалас және сабақтас құрмаластарды анықтаңдар. Тыныс белгілерінің қойылу ережесін түсіндіріңдер.
Үлгі:
Оның 14%-і біздің елімізде ғана өссе, 279 түрі Қазақстанның
Қызыл кітабына енген. (Сабақтаса құрмаласқан жай сөйлемдер-
дің арасына, негізінен, үтір қойылады).
Асүйде жұмсалатын судың көбі ыдыстарға кетеді. Төрт адамдық бір отбасының бір күндік лас ыдыстары қолмен жуылғанда шамамен 100 литр су кетеді. Осыған керісінше ыдыс жуатын машиналар осы істі 12 литр сумен тындырады. Сондықтан ыдыс жууда ыдыс жуатын машина қолдануымыз керек. Машинаны да толығымен толтыруымыз керек. Көп лас емес ыдыстар үшін қысқа бағдарлама таңдау абзал.
Ыдысты қолмен жуған кезде ыдыс жууға арналған құралды аз қолданғанымыз жөн. Осылайша таза суға салғанда су аз кетеді. Жуылған табақтарды шүмектің астында жинағаннан кейін таза сумен шайған суды үнемдейді. Айырықша шаю үшін қолданылған суды біріктіріп, артынан монша мен әжетхананы тазалау үшін пайдалануға болады.
Жеміс пен көкөністі жуған кезде шүмектің астына ұстағаннан гөрі бір ыдысқа су толтырып жусаңыз, су үнемдейсіз. Осылайша ыдыста қалған суды гүл сулауда, балкон тазалауда да пайдалануға болады.
Гендік инженерия, немесе генетикалық инженерия [1] — генетикалық және биохимиялық әдістердің көмегімен түраралық кедергілері жоқ, тұқым қуалайтын қасиеттері өзгеше, табиғатта кездеспейтін жаңа гендер алу; молекулярлы биологияның бір саласы. Гендік инженерия әр түрлі организмдер геномының бөлігінен рекомбинатты ДНҚ құрастырумен қатар, ол рекомбинатты молекулаларды басқа ағза геномына енгізіп, жұмыс істеуін (экспрессиясын) қамтамасыз етеді. Гендік инженериядағы тұңғыш тәжірибені 1972 ж. американ биохимигі Т. Берг (Нобель сыйлығының лауреаты) іске асырды. Ол маймылдың онноген вирусы СВ-40-тың толық геномын, бактериофаг — Л геномының бір бөлігін және Е. Цолі бактериясының галактоза генін біріктіру арқылы рекомбинантты (гибридті) ДНҚ алды. 1973 — 74 ж. Америка биохимиктері С. Коэн, Г. Бойер, т.б. түрлі ағзалардан бөліп алынған генді бактерия плазмидасының құрамына енгізді.