4. Мәтіндегі қазақ халқының салт-дәстүрі туралы жаңа ақпаратты анықтаңдар. Негізгі ойды өрбіте отырып, қысқаша мәтін жазыңдар.
Әр халықтың өзінше дәстүрі бар. Дәстүрдің де жақсы-жаманы болады.
Жаманы жолшыбай қалып қояды, жақсысы ғасырдан ғасырға кете барады.
Қазақ дәстүрі ата-ананы, үлкенді сыйлауға баулиды. Үлкенге сәлем беру,
жол беру, алдынан көлденең кесіп өтпеу, қонақты қарсы алу, төрге шығару,
жақсы қабақпен аттандырып салу, жолдас-жораға қайырымды болу сияқты
дәстүрлер өмір бойы ескірмейді.
Халықтық жақсы дәстүрлерді ешбір ұлы адам аттаған емес, әрбір жас дәc-
түрді қорғаушы, орындаушы әрі дамытушы болғай-ақ.
(Fабиден Мұстафин)
5. Оқылым мәтінінен айтылғанда ерін үндестігіне сәйкес өзгеріске ұшырайтын сөздерді
теріп жазып, орфоэпия заңдылығына қарай дұрыс оқыңдар.
ответ:Қайда барасың?
Қайда тұр?
Қайда анау зат?
Қайда тұрсың?
Қайда тұрасың?
Қайда жүрсің?
Қайда жүресің?
Қайда ол зат бар?
Қайда кеттің?
Қайда кетіп барасың?
Кімнен келдің?
Кімнен қайттың?
Кімнен алдың?
Кімнен келе жатырсың?
Кімнен келіп отырсың?
Кімнен алып келдің?
Кімнен алып жүрсің?
Кімнен алдың бұны?
Кімнен қарап келдің?
Неден келдің?
Неден алдың?
Неден әкелдің?
Неден қорқасың?
Неден қорқып жүрсің?
Днқ неден тұрады?
Неден ерікті болғың келеді?
Неден ерікті болу керек?
Неден қорқу қажет?
Неден қорықпау керек?
Неден ерікті олмау қажет?
Қайдан алдың?
Қайдан жүрсің?
Қайдан келдің?
Қайдан алып келдің?
Қайдан жүріп келдің?
Қайдан салып,әкелдің?
Қайдан келіп жүрсің?
Қайдан ғана жоғалтып жүрсің?
Қайдан ғана саған тап болдым?
Қайдан ғана саған жетіп келдім?
Кіммен жүрдің?
Кіммен келдің?
Кіммен болдың?
Кіммен отырсың?
Кіммен жатырсың?
Кіммен боласың?
Кіммен жүресің?
Кіммен барасың?
Кіммен баратын болдың?
Кіммен отыратың болдың?
Кіммен барып келесің?
Өйткені қазақта жеті атаға дейін қыз алыспайды, оған дейінгі ұрпақ бір атаның баласы – туыс саналады. Қазақтар негізінен жеті атаны былайша таратады: 1. Бала. 2. Әке. 3. Ата. 4. Үлкен ата. 5. Баба. 6. Түп ата. 7. Тек ата.Жеті жұт. 1. Құрғақшылық. 2. Жұт (мал қырылу). 3. Өрт. 4. Оба (ауру). 5. Соғыс. 6. Топан су. 7. Зілзала (жер сілкіну).
Жеті жоқ. 1. Жерде өлшеу жоқ. 2. Аспанда тіреуіш жоқ. 3. Таста тамыр жоқ. 4. Тасбақада талақ жоқ. 5. Аллаһта бауыр жоқ. 6. Аққуда сүт жоқ. 7. Жылқыда өт жоқ. Жеті қазына. Ол жөнінде пікір талас көп. Алайда қазақтар ертеде жеті қазынаға мыналарды жатқызған: 1. Ер жігіт. 2. Сұлу әйел. 3. Ілім-білім. 4. Жүйрік ат. 5. Құмай тазы. 6. Қыран бүркіт. 7. Берен мылтық.