4 - сынып. Қазақ тілі. БЖБ 4 - тоқсан Мәтінді мұқият түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Мен өзім түсінбейтін сөзді орқашан кокомнөн сұрап аламын. Мұндай сұрақтарыма
коком до өрінбей жауап береді. Бір күні:
- Коко, Болашақ деген юм? - деп сұрадым.
- Болашак - біздің туысқанымыз, - деді ол.
Туысқан болса, үйіне неге қонаққа бармаймыз? Көкөм күлді.
- Барамыз. Ертең түстен кейін жолдастарынды ертіп кел, мен сендерді
Болашақтың ауылына алып барайын, - деді арқамнан қағып.
Ертесіне балаларды түгел жинап келдім. Оқтай түзу көшемен тауға қарай ызғытып
келеміз. Көп ұзамай таудың ішіндегі қалың баққа келдік. Алма, өрік, түрлі жеміс-жидек
тұнып тұр екен.
Міне, балалар. Болашақтың ауылына келдік. Ал, Болашақ осы таудың басында
тұрады. Анау тауды бұзып жүрген жұмысшылар Болашақтың үйіне қарай жол салып жатыр.
Сол жол біткенде мен сендерді тура Болашақтың өз үйіне алып барамын. Ал қазір
қолдарыңа шелек алыңдар да, жерге түскен алманы теріп, мына жерге үйіңдер.
Болашақтың салты бойынша жинап жүріп алма жеуге болмайды, – деді.
Қалың ағашқа кірдік те кеттік. Қып-қызыл алмаларды шелекке салғың келмейді, жеуге
де болмайды. Ой, көзім қызыгып өрең жүрмін. Амал жоқ, жинап жатырмыз. Бір кезде мен
шыдамай кеттім. Жұрттың көзін ала беріп, қызыл сары алманың бүйірінен бір тістеп алдым.
Мұнымды көкем байқап қалыпты.
– Сен Болашаққа келмей жатып ұрлық істедің. Ол ұрлықшы баланы ұнатпайды. Енді
осы жерде та тұр, – деді қабағын түйіп. Мен өз ісіме қатты өкіндім. Сәлден соң
көкем балаларды шақырып алды.
- Енді алманы тойғандарыңша жеңдер. Қалағандарыңша алыңдар, – дегені. Олар отыра
қалып алма жей бастады. Мен тамсанып тұрмын. Біраздан соң көкем маған да рұқсат берді.
Ауылға қайтып келеміз, «Шіркін, Болашақ қандай ғажап адам Титтей еңбек істесең.
дүниенің алмасын жейді екенсің. Менің алма жеп қойғанымды Болашақ ағай естісе, ұят
болатын болды. Болашаққа баратын жол тезірек бітсе екен.
Сол Болашақтан жаңағы істеген қателігім үшін кешірім сұраймын», - деп ойлап келемін.
1-тапсырма
1) Мәтін не туралы? Мәтінге ат қой.
2) Метiн арқылы автордың не айтқысы келді? Мәтіннің негізгі ойын тұжырымдап жаз.
3) Мәтіндегі қарамен берілген сөз тіркестерінің мағынасын түсіндіріп жаз.
Мағынасы
Сөз тіркестері
тұнып тұр еке
көзім қызып
2-тапсырма
Мөтіннің мазмұнына сүйеніп кейіпкерді сипаттайтын бірнеше тіnor con in
Мемлекеттік мүлікті көзіміздің қарашығындай қорғайық. Өркениетті ел болу үшін, келер ұрпақтың жаңа технологияны еркін меңгеруі үшін барлық жағдайды жасауымыз керек. Егемендік алғанымызға біраз уақыт болды. Дегенмен, бұрынғы одақ құрамында болған елдермен тығыз байланыстамыз. Халықаралық қарым-қатынаста дұрыс жолға қойылған. Көптеген мемлекеттерде мемлекетіміздің атынан елшілік қарым-қатынасты жүргізіп отырған елшілеріміз бар. Ертең еліміздің саяси жағдайлары туралы "Ішкі саясат" тақырыбына мәжіліс өткізіледі. Онда беделді саясаткерлер болады. Халықтың арманы бейбітшілік. Бүкіл елмен достық қарым-қатынаста болу оңай емес.
Объяснение:
-думан)- сәлем Айнұр
-айнұр)- сәлем. Не болып қалды?
-думан)- мен кітаптан бір керемет өлең оқып едім. бірақ ол өзіңнің аты болмады , және бастапқы шұмағы жоқ болды. ол өлеңді айтып берсем ол өлеңнің бастапқы шұмағын тауып бересің бе? мен ол өлеңді тіпті жаттап алдым бір шұмағын айтып берейін.
-айнұр)- жақсы айтып көр. білсем айтып беремін.
-думан)- алақай! ал тыңда:
Дүние ойдан шығады,
Өзімді өзім ұмытып,
Көңілім әнді ұғады,
Жүрегім ойды жылытып.
-айнұр)- бұл абай атамыздың "құлаққа кіріп бойды алар" деген өлеңі ғой. бірінші шұмағы былай басталады:
Құлаққа кіріп бойды алар,
Жақсы ән мен тәтті күй,
Көңілге түрлі ой салар,
Әнді сүйсең, менше сүй.
-думан)- рахмет саған ! Мен бұл шұмағында жаттап аламын.
-айнұр)- оқасы жоқ. мен асығып тұр едім үйге баруым керек анам уайымдап қалар. Сау бол.
-думан)- жақсы, сау бол.