848. Космогондық ою-өрнек – адам Қиялының жемісі
||
1. Мәтінді мәнерлеп оқып, өздеріңе түсініксіз сөздердің мағынасын сөздіктер арқылы
анықтаңдар. Өзара пікір алмасып, сұрақтарға жауап беріңдер.
ку
жұлдыз
шұғыла
күн
шексіз
Космогондық өрнектер ғарышпен байла-
нысты барлық нәрселерді – жұлдыздар мен
Айды, жарты ай мен Күнді, кемпірқосақты
бейнелейді. Ұлан-ғайыр далада көшіп-қонып
шеңбер
жүрген көшпенділерді ғарыш пен әлем құ-
пиясы қызықтырған. Оларды түнгі аспан
әлемінде көрініс тапқан космогондық өрнек
айшық
жұлдыздардың сыры бейжай қалдырмаған.
Қазақтардың тұрағы – киіз үй. Осы жеңіл
де жинақы киіз үй – көшпелі өмірдегі ең ла-
йықты баспана. Шаңырағы аспанға тіке жол
ашады, сырлы дүниеге шақырып, адамның Сақтар - Орта Азияны мекендеген
қиял-арманын ұштайды.
ежелгі тайпалар.
Осылайша табиғаттың өзі өмірдің талай Ұлан-ғайыр – ұшы-қиырсыз үл-
құпиясын үйретіп, қазақтарға ою-өрнектің
космогондық нақышын тарту етті. Олар
ежелгі сақтар заманынан келе жатқан әлемдік
кеңістік пен жер шарының төрт тарабының, мәңгілік қозғалыстың символы:
шеңбер, айшық, күн шұғыласы, төрт құлақ, шимай, қисық сызықты бейне-
лейтін жұлдыз және ою-өрнектің ортасында орналасқан бес бұрышты жұлдыз.
( «Сен білесің бе?» кітабынан)
И
кен, кең.
тов,
казак халкын қалай сипаттар едіңдер
Мәдениет – адам әлемі. Мәдениет көріністерінде адамдық парасат, ақыл ой, ізгілік пен әдемілік заттандырылып, игіліктер дүниесі құралған. Сонымен бірге мәдениет адамды тұлға деңгейіне көтеретін негізгі құрал.
Әл-Фараби айтқандай, адам – «хайуани мадани», яғни, адам мәдениетті жан.
Адам – табиғат туындысы және ол үшін табиғи орта мәңгілік қажеттілік болып қалады. Мәдениет адамнан табиғатты бөліп алады деген пікір қанша рет айтылса да, адамның табиғи шығармашылықтың ең жоғары үлгісі екеніне күмән жоқ. И.Гердердің тілімен айтқанда, адам – табиғаттың бірінші азаттық алған пендесі.
Дереккөзі: https://www.zharar.com/tags/%D0%BC%D0%B5%D0%BDi%D2%A3+%D0%B6%D0%B0%D0%B7%D2%93%D1%8B+%D0%B4%D0%B5%D0...
© www.ZHARAR.com