Шахмат ойынын мектеп багдарламасына енгизу туралы ангимелер билик тарапынан сонгы кезде айтылып жургени де жасырын емес. Бул балалардын математикалык ойлау кабилетин дамытатыны созсиз. Жас жеткиншектер осы ойынга деген кызыгушылыгын арттыру максатында жакында Шынгырлау аудандык балалармен мектептен атынан 3- барып катыскан болатын. Онын екеуи 1 орын иеленипти. калагндарын билмедим.Финалдык тартыстын кызыкты болганы соншалык, оган катыскан Мирас пен Санжар бирин бири ала алмай койды. сондыктанда олардын екеуине 1 орынды берди. Сайыс сонында марапатттау басталды. Катыскан балалардын барлыгынын конили толды. Орын алмагандарга Алгыс хат берди. Барлыгмыз уйге куанып кайттык.
Сөз құрамындағы бір немесе бірнеше дыбыстар тобынан жасалған фонетикалық бөлшек буындеп аталады.Дауысты дыбыстар буын құрауға негіз болады.Дауыссыз дыбыстар буын құрай алмайды. Сөздің құрамында қанша дауысты дыбыс болса, соншабуын болады. Мысалы, қарлығаштардың деген сөзде бес дауысты дыбыс бар, яғни сөз бес буыннан құралған.Қазақ тілінде буынның үш түрі бар: 1) ашық буын; 2) тұйық буын; 3) бітеу буын.Бір дауысты дыбыстан құралған және дауыссыз дыбыстан басталып, дауысты дыбысқа аяқталған буын ашық буын деп аталады. Мысалы, а-на, ба-ла, да-ла, бе-ре-ке, ә-ке, ша-ға-ла, же-ті, та-ға, т.б.Бір ғана дауысты дыбыстан құралған буын жалаң ашық буын деп аталады. Мысалы, ә-же, ұ-лы, ү-кі, а-та, т.б.Тұйық буын дауысты дыбыстан басталып,дауыссыз дыбысқа аяқталады. Мысалы, айт, өр, ант, ән, ұлт, аң, ұрт, үй, арс, ел, өрт, т.б.Дауыссыз дыбыстан басталып, дауыссыз дыбысқа аяқталған, яғни ортасы дауысты дыбысекі шеті дауыссыз дыбыс болып келген буынбітеу буын деп аталады. Мысалы, Бұлт, жер, қант, той, құрт, тау, жұрт, жез, төрт, дос, серт, гүл, мұрт, қол, бырт-бырт, сарт-сұрт, жарқ-жұрқ, сөз, көз, май, дөң, дүлдүл, мазмұн, жолдастық, т.б.
