Төлеген Айбергенов - қазақ жазушысы, ақын, ғалым, тарихшы, педагог.
Төлеген Айбергенов 1937 жылы 8 наурызда Қара-Қалпақ АССР-інің Қоңград облысында колхозшылар отбасында дүниеге келген. Орта мектепті бітіргеннен кейін Низами атындағы Ташкент мемлекеттік педагогикалық институтының тарих-филология факультетіне оқуға түсіп, оны 1959 жылы бітірді.
Институтта оқуды аяқтағаннан кейін ол туған ауылына оралып, жергілікті мектепте орыс тілі мен туған жерінің тарихы пәнінің мұғалімі болып жұмыс істей бастады.
Төлеген Айбергеновтің өлеңдері тұңғыш рет 1957 жылы баспаға шықты. Бірінші кітабы «Арман Сапара» 1963 жылы жарық көрді. Одан кейін, 1965 жылы екінші - «Өмірге Саяхат» келді. Ақынның үшінші кітабы - «мдағы мыңаралар» қайтыс болғаннан кейін бір жылдан кейін - 1968 жылы жарық көрді. Таңдамалы шығармалар орыс тілінде «Шоқжұлдыз әлемі» деген атпен 1987 жылы жарық көрді. Осы жұмысы үшін Т.Айбергенов қайтыс болғаннан кейін, 1974 жылы әдебиет, өнер және сәулет саласындағы Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығына ие болды.
Төлеген Айбергенов көзі тірісінде екі ғана өлеңдер жинағын шығаруға қол жеткізді, бірақ бұл тамаша ақынның жарқын, ерекше шығармашылығы Қазақстанның қазіргі поэзиясында берік орын алды. Төлеген Айбергенов уақыт туралы және өзі туралы, туған жерінің байлығы мен сұлулығы туралы, адамның асқақ армандары туралы не жазса да, бәрінде де ол өте адал және шын жүректен.
Төлеген Айбергенов 1967 жылы 29 тамызда Нукуста қайтыс болды, онда ол қазақ жазушылары делегациясының мүшесі болды. Айбергенов Нукуста жерленген. Өзімен дос болған Мұқағали Мақатаев Айбергеновты соңғы сапарға шығарып салу үшін ұшып келді.
Тіл - жүрегі елім деп соғатын әр адам үшін баға жетпес асыл қазына.Тіл байланыс құралы ғана емес.Тіл - қорғаушы,қолдаушы.Бір тілден кесірінен қиындыққа тап боласың.Осы бір тілден бар мәселеден айырыласын.Өз туған тілдерінен айырылып қалған да, керісінше тілдерін қастерлеп көкке көтеретін де елдер бар.
Қазақ халқы қашан да тілін басты құндылығымыз деп санаған."Тілі өлген ел - тірі өлген ел" демекші,көптеген ел жанашырлары жаным қалмаса да,тілім аман болсыншы деп тәуекелге өз басын тіккен еді.Осылай ата-бабаның қаны мен төккен терінің арқасында тіліміз аман-сау бізге жетіп отыр.
"Қазақтың ақылы – көзінде,қасиеті сөзінде" деп бекер айтылмаған.Шыныменде тіліміз бізге қаншама тарих пен шежірені әкелді.Тіліміз арқылы сонау замандардағы халық басынан өткен нәубеттерге,ерлік істерге куә боламыз.Ана тілімізбен біз салт-дәстүрлер,жөн-жоралғылар,заңдар мен даналы сөздерді санамызға сіңірдік.Асан қайғы,Бұқар жырау,Жиренше шешен,белгілі үш биіміздің әр сөздерінен ақылымызға ақыл қосылды емес пе?Небір аңыздар,ертегілер, мақал-мәтелдер мен жұмбақтар сол кездегі қазақ халқының өмірлік тәжірибесін көз алдымызға әкелетіндігін жасырмауымыз қажет.
Төлеген Айбергенов - қазақ жазушысы, ақын, ғалым, тарихшы, педагог.
Төлеген Айбергенов 1937 жылы 8 наурызда Қара-Қалпақ АССР-інің Қоңград облысында колхозшылар отбасында дүниеге келген. Орта мектепті бітіргеннен кейін Низами атындағы Ташкент мемлекеттік педагогикалық институтының тарих-филология факультетіне оқуға түсіп, оны 1959 жылы бітірді.
Институтта оқуды аяқтағаннан кейін ол туған ауылына оралып, жергілікті мектепте орыс тілі мен туған жерінің тарихы пәнінің мұғалімі болып жұмыс істей бастады.
Төлеген Айбергеновтің өлеңдері тұңғыш рет 1957 жылы баспаға шықты. Бірінші кітабы «Арман Сапара» 1963 жылы жарық көрді. Одан кейін, 1965 жылы екінші - «Өмірге Саяхат» келді. Ақынның үшінші кітабы - «мдағы мыңаралар» қайтыс болғаннан кейін бір жылдан кейін - 1968 жылы жарық көрді. Таңдамалы шығармалар орыс тілінде «Шоқжұлдыз әлемі» деген атпен 1987 жылы жарық көрді. Осы жұмысы үшін Т.Айбергенов қайтыс болғаннан кейін, 1974 жылы әдебиет, өнер және сәулет саласындағы Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығына ие болды.
Төлеген Айбергенов көзі тірісінде екі ғана өлеңдер жинағын шығаруға қол жеткізді, бірақ бұл тамаша ақынның жарқын, ерекше шығармашылығы Қазақстанның қазіргі поэзиясында берік орын алды. Төлеген Айбергенов уақыт туралы және өзі туралы, туған жерінің байлығы мен сұлулығы туралы, адамның асқақ армандары туралы не жазса да, бәрінде де ол өте адал және шын жүректен.
Төлеген Айбергенов 1967 жылы 29 тамызда Нукуста қайтыс болды, онда ол қазақ жазушылары делегациясының мүшесі болды. Айбергенов Нукуста жерленген. Өзімен дос болған Мұқағали Мақатаев Айбергеновты соңғы сапарға шығарып салу үшін ұшып келді.
Объяснение:
Қазақтың өмірлік тәжірибесі тілінде сақталған.
Тіл - жүрегі елім деп соғатын әр адам үшін баға жетпес асыл қазына.Тіл байланыс құралы ғана емес.Тіл - қорғаушы,қолдаушы.Бір тілден кесірінен қиындыққа тап боласың.Осы бір тілден бар мәселеден айырыласын.Өз туған тілдерінен айырылып қалған да, керісінше тілдерін қастерлеп көкке көтеретін де елдер бар.
Қазақ халқы қашан да тілін басты құндылығымыз деп санаған."Тілі өлген ел - тірі өлген ел" демекші,көптеген ел жанашырлары жаным қалмаса да,тілім аман болсыншы деп тәуекелге өз басын тіккен еді.Осылай ата-бабаның қаны мен төккен терінің арқасында тіліміз аман-сау бізге жетіп отыр.
"Қазақтың ақылы – көзінде,қасиеті сөзінде" деп бекер айтылмаған.Шыныменде тіліміз бізге қаншама тарих пен шежірені әкелді.Тіліміз арқылы сонау замандардағы халық басынан өткен нәубеттерге,ерлік істерге куә боламыз.Ана тілімізбен біз салт-дәстүрлер,жөн-жоралғылар,заңдар мен даналы сөздерді санамызға сіңірдік.Асан қайғы,Бұқар жырау,Жиренше шешен,белгілі үш биіміздің әр сөздерінен ақылымызға ақыл қосылды емес пе?Небір аңыздар,ертегілер, мақал-мәтелдер мен жұмбақтар сол кездегі қазақ халқының өмірлік тәжірибесін көз алдымызға әкелетіндігін жасырмауымыз қажет.