ДИАЛОГ 14-тапсырма. Суретке қарап, екі
қыздың диалогін құрап жазыңдар. Диалог
14-15 үнқатымнан тұрсын. Әр қыздың сөй-
леу мәдениетін сыртқы келбетіне сай етіп
құрыңдар.
​

Қазақ әжелерінің киімі басқа әйелдерден өзгеше болатын. Бастарына киетін кимешек ешқандай ою-өрнексіз, тек қана аппақ матадан болатын. Бірақ мұндай кимешек киген адам аса қадірлі және құрметті болып есептелген еді. Қазақ халқының бұрынғы нақылы бар ғой: «Кимешек қартатпайды, марқайтады» [4]деген, дәл сол нақылға сүйеніп отырып әжелерімізді аса ардақты адамдар деп айтсақ қателеспес едік. Аса қарт бәйбішелер шалма да киетін. Шалма дегеніміз еркектер мен әйелдер басына орап қоятын матаның бір бөлігі деп айтуға болады. Әжелер ашық түсті шалма тақпаған. Егер қарт әйелдердің киімі жайлы айтсақ, олар неғұрлым етекті және де мол қаусырмалы, үлкен қалталы болатын. Осы қалталар керекті заттарды салып қою үшін әдейі тігілетін. Көйлектері жас келіншектердің киімдерімен салыстырғанда бос, қос етекті емес болған, соңымен қатар аса ашық түсті, яғни сары, қызыл, жасыл сияқты болмаған. Ою-өрнек, не моншақ пен асыл тастар көйлекке қадалмаса да, басқа әйелдердің көйлектеріне тән оқалы жақ болған. Қарт әйелдердің үстіндегі камзол болса аса бай оқалы өңірмен безендірілген. Камзолдары қымбат, сапалы матадан тігілетін, көбінесе көк не жасыл түсті болатын. Олардың әшекейлері көбінесе тана және жылтыр болатын. Қалталарына күміс тіс шұқығыш пен күміс тарақтарын салып алатын. Жас қыздар сияқты шаштарына әрлендірілген шолпы тақпаған және де алтын-күміс алқа салмаған. Ал асыл тастары бар білезік, ауыр алтын сырға, сақина, күміс түйме, теңге сияқты әшекейлі заттарды басқа әйелдер сияқты таға берген. Әжелер аяқтарына кестеленген мәсі не көксауыр кебіс киетін. Қарт адамдар суыққа аса сезімтал болғандықтан аяқтарын жылуда ұстау үшін байпақ киетін. Байпақ ол, айтылып кеткендей, киізден тігіліп, етіктің ішінен киілетін аяқ киім түрі. Оның ұзындығы әдетте тізеге дейін болады, себебі байпақтың қонышы етіктің қонышынан қысқа емес, керісінше ұзынырақ болуы тиіс. Қарт әйелдердің киімдері көбінесе қымбат және қалың матамен тысталатын.

А. Байтұрсыновтың халқы үшін істеген игі істерінің ішіндегі шоқтығы биік қызметінің бірі- араб жазуына өзгерістер енгізіп, қазақ әліпбиін құрастыруы.Қазақ халқы өзге түркі халықтары сияқты 4-5 ғасыр бойы араб жазуын пайдаланып келді. 1910 жылы А.Байтұрсынов араб жазуы таза сол күйі қазақ тіліне қолайлы еместігін байқап қайта түзетуді қолға алған. Осы арқылы ғалым халықтың тез сауаттанып хат тануына, оқу білімге деген құштарлығының оянуына ықпал етті. Араб жазуы барысында халықты тез сауаттандыру кедергілері мен қиындықтары басым болды. Сол себебті осы кедергілер менқиындықтарды жоюдың ең басты тәсілі- араб жазуын қазақ тілінің заңдылығына сәйкес реформалау деп білді. Осылайша ұзақ ғасырлар бойы қолданылып келе жатқан араб графикасын қазақ халқының игілігіне айналдыру идеясын көтеріп, оны іс жүзінде реформалады. Өзгерістің кемшілігі мыналар болатын:1) бір дыбыс бірнеше дыбыстар үшін пайдаланатын; 2) сөзді жазғанда тек оның дауыссыз дыбыстары таңбаланатын; 3) дауысты дыбыстар белгілейтін таңбалар үшеу ғана болды ол қазақ тілі үшін жеткіліксіз еді.