КАЗАХСКИЙ СДЕЛАЙТЕ ТЕСТ. ОТ ЧТО ЕСТЬ. Мәтінді оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз
Достық – адамдардың бір-біріне адал, қалтқысыз сеніп, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын қасиеті. Достық өзара жауапкершілік пен қамқорлықтың, рухани жақындықтың белгісі. Нағыз достық кісіге шабыт беріп, өмірде кездесетін түрлі сәтсіздіктерге мойымауға, басқа түскен қайғы мен қиыншылықты бірге көтеруге жәрдемдеседі. Дос-жарандардың мінездері әр түрлі болып келуі мүмкін. Мысалы, біреуінде қызбалық не шабандық, екіншісінде тұйықтық не жігерсіздік байқалса да, бұлар достыққа кедергі бола алмайды, қайта нағыз достық осындай кемшіліктерден арылуға көмектеседі. Сатқындық, екі жүзділік, өтірікшілік, өзімшілдік достықпен сыйыспайды. Қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. Халық арасында достық туралы мақал-мәтелдер жеткілікті: “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “Досы жақсының, өзі де жақсы”, “Дүниеде адамның жалғыз қалғаны — өлгені, қайғының бәрі соның басында”. Достыққа қарама-қарсы ұғым — қастық пен күншілдік. Мұндай сезімге ерік алдырғандар басқаның қуаныш-қызығын, ырыс-бағын көтере алмайды, дос дегеннің не екендігін білмейді. Дұрыс дос таңдай білу — өмірлік мақсаттардың бірі; Саясаттанудағы Достық ұғымы мемлекеттер арасындағы саяси, экономикалық, мәдени мүдде тұрғысынан ынтымақтастық орнату шараларын бейнелеу үшін қолданылып жүр. Қазір бізге достық бұрынғыдан бетер қажет. Достық – бұл өмірдегі ешнәрсемен бағаланбайтын құндылық. Дос табу оңай, ал оны сақтау одан да қиын. Достық қатынасқа нәзіктікпен қарап, берік сақтау керек. Өйткені ол да баптауды қажет ететін нәзік өсімдік сияқты. Біздер достықты сақтау үшін жан-тәнімізбен еңбектенбеуіміз керек. Қайтарымын қажет етпей, берудің жолдарын үйрену керек. Сенім мен жарқын көңіл – достықты берік ететін тірек саналады. Өзі шынайы дос бола білген адамның достары да көп болады және жер бетінде өзін жалғыз сезінбейді.
1.Нағыз достық не береді?
А) сенім береді
В) шабыт береді
С) құндылық береді
Д) шынайылық береді
Е) адалдық
2. Достыққа не кедергі бола алмайды?
А) сатқындық
В) адалдық
С) сыйластық
Д) шынайылық
Е) мінез
3. Өмірлік мақсаттардың бірі
А) дос таңдай білу
В) достықты таңдай білу
С) еңбек түрін таңдай білу
Д) арманға қол жеткізу
Е) бақытты болу
4. Саясаттанудағы Достық ұғымы мемлекеттер арасында не үшін қажет?
А) сенімді арттыру үшін
В) қарым- қатынас үшін
С) саяси тұрақтылық үшін
Д) ынтымақтастық орнату үшін
Е) дос болу үшін
5. Достықты берік ететін не?
А) сенім мен жарқын көңіл
В) татулық
С) саяси тұрақтылық
Д) ынтымақтастық
Е) шыдамдылық
Ы.Алтынсарин «Такаппарлық»
Вениямин Франклин деген даңқты білім иесі, Америка жұртының кісісі, он сегіздегі жас күнінде, Медера деген қаланың бір қарт адамына қонақ болып, шығар уақытта қарт ішкергі бір есіктен шығарып салуға алып келіпті. Франклин бұл кісіге сөйлесе келе жатып, алдында не барын аңғармай, есікке жақындағанда қарт дауыстапты: - Еңкей, еңкей - деп. Сүйдегенше болмай, есік аласа екен, маңдайшасына Франклин маңдайымен тарс ете түсіпті. Сонда қарт күліп айтты дейді: - Бұл кішкентай реніш сізге екіншіде ақыл болар; ұмытпағайсың, сен жассың, өмірің алдыңда, басыңды тым жоғары ұстамай, төмен иіңкіреп жүрсең, мұнанда артық неше соққылардан құтыларсың. Бұл сөзді Франклин сексен жасқа келгенше ұмытпай, "Сол қарттың ақылы маған көп пайда болды және басын жоғары көтерген тәкаппарлықтың әлек болғанынкөзіммен көрдім" деп әрдайым айтушы еді.
1. Америка жұртының даңқты білім иесі, Вениамин Франклин жас күнінде, не себепті Медера қаласына келді деп ойлайсыздар?
А) Бір қарт адамға қонақ болып келді.
В) Қарттың немересі болатын
С) Қартты қарттар күнімен құттықтайын деген мақсатпен
D) Қарт көмекке шақырған еді
Е) Америкаға қонақ болып келді.
2. Франклин мен қарт сөйлесіп келе жатады, сол кезде Франклинге қарттың ескерткен сөзін мәтінге сүйене отырып себебін табыңыз.
А) Ұмытпағайсың, сен жассың
В) Бұл кішкентай реніш сізге екіншіде ақыл болар; ұмытпағайсың, сен жассың, өмірің алдыңда, басыңды тым жоғары ұстамай, төмен иіңкіреп жүрсең, мұнанда артық неше соққылардан құтыларсың.
С) Өмірің алдыңда, басыңды тым жоғары ұстама
D) Басыңды тым жоғары ұстамай, төмен иіңкіреп жүр
3. Мәтінде қарт шал Вениямин Франклинге айтқан кеңесін дұрыс деп ойлайсыз ба?
А) Иә, дұрыс, өйткені кішіпейіл болу керек
В) Жоқ, еңкейген сайын басыну көбейеді.
С) Иә, себебі ол қария.
D) Жоқ, келіспеймін.
Е) Жоқ, әркімнің сөзін тыңдамай, алған беттен таймау керек.
Бізде жаратылыс тану пәні болады.
- Ол не түсіндіреді?
- Ол адамға тән сұлулығы шарт емес, жан сұлулығы қажет екендігін түсіндіреді.
- Иә, мысалы, адамдармен тез тіл табысу жақсы қасиет.
- Оқығанды ойға сақтау үшін қабілет керек.
- Мысалы, ата-анам менің әрбір ісіме сәттілік тілейді. Әрине олардың өмір тәжірибесі мол, араласқан ортасында бедел жинаған сыйлы азаматтар. Біздің үйімізге әрдайым пікір алысу, ой бөлісу үшін ата-анамның әріптестері жиналады. Мекеме басшыларының ауысуы қоғамдық құбылыс.
Объяснение: