Ғылымдағы және техникадағы, өнер мен мәдениет, қоғамдық-әлеуметтік өмір мен әдебиет саласындағы жаналықтар лексикаға да үнемі ыкпалын тигізіп отырады. Өткен дәуірлерде болған кейбір наным-сенімдер, әдет-ғұрыптар, ескі ұғымдар, үй мүлкі, шаруашылық бұйымдары халық тұрмысының дамуына байланысты азайып, қолданудан шығып қалады.
Соларға қатысты сөздер мен атаулар да ескіреді, яғни қолданудан шыға бастайды. Мысалы: шоқпар, соқа, сойыл, найза, айбалта, күрзі, қорамса, кіреуке, малта, ояз, зындан, күң, кұл, әмеңгер, болыс, жүзбасы, сарбаз, дуан, пері, періште, ысқат, азан, барымта, дабыл тәрізді сөздер бүгінгі өмірде көп қолданыла бермейді. Бұлар белгілі бір дәуірдің, тарихи кезеңнің тілдік көрсеткіші ретінде жұмсалуы мүмкін. Олар көнерген сөздер деп аталады. Және олардың кейбірі жана ұғымдардың келуімен байланысты жаңарып қолданылуы да мүмкін. Тіл — тілде көнерген сөздердің историзмдер және архаизмдер деп аталатын екі түрі бар. Кейбір заттар мен құбылыстар күнделікті өмірден шығып қалып, сол ұғымдарды білдіретін олардың атаулары — сөздер де көнеріп, тілде қолданбайды. Мысалы: сұлтан, атшабар, ояз, барымта, дуан басы, дүре, малай, күң, құл, бай, болыс т. б. Мұндай сөздерді историзмдер дейді. Бұрынғы атаулары ескіріп, кейін басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстар бар. Мысалы: жасак, немесе қол — әскер, қол басы — әскер басы, почтабай — хат тасушы, жатак, — отырықшы, серіктік — бірлесу, қосын — ұйым, желек — орамал т. б. Қазірде осындай басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстардың бұрынғы атаулары архаизмдер деп аталады.
Энергияны құқықтық тұрғыдан зерттеу ең алдымен энергия ұғымының қоғамдағы әлеуметтік рөлінен бастаған жөн. Адамзат қоғамының қарқынды дамуы мен өркениеттің орнауы, инновациялық технологияның қоғам өміріне енуі кезінде энергиясыз ешқандай қоғамды елестету мүмкін емес. Осы уақыт аралығында энергияны ғылыми тұрғыдан зерттеу және пайдалану тетіктерін жетілдіру жөнінде әртүрлі сала бойынша дүниежүзі ғалымдарының еңбектері де арналған. Осыдан энергетика заманауи өркениеттің негізін құрайтынына күмән келтірмейміз. Оның мыңдаған жылдардан тұратын тарихы бар. Адамзат қоғамы дамуының әрбір тарихи сатысында адам өмірі сапасын жақсарту ниетіне энергияның жетіспеушілігі кедергі болып отырды. Орын алған қиындықтарды жеңіп отыруы үшін энергияның жаңаша көздерін үнемі ойлап табу табиғи қажеттілік болып отырды.
Соларға қатысты сөздер мен атаулар да ескіреді, яғни қолданудан шыға бастайды. Мысалы: шоқпар, соқа, сойыл, найза, айбалта, күрзі, қорамса, кіреуке, малта, ояз, зындан, күң, кұл, әмеңгер, болыс, жүзбасы, сарбаз, дуан, пері, періште, ысқат, азан, барымта, дабыл тәрізді сөздер бүгінгі өмірде көп қолданыла бермейді. Бұлар белгілі бір дәуірдің, тарихи кезеңнің тілдік көрсеткіші ретінде жұмсалуы мүмкін. Олар көнерген сөздер деп аталады. Және олардың кейбірі жана ұғымдардың келуімен байланысты жаңарып қолданылуы да мүмкін.
Тіл — тілде көнерген сөздердің историзмдер және архаизмдер деп аталатын екі түрі бар. Кейбір заттар мен құбылыстар күнделікті өмірден шығып қалып, сол ұғымдарды білдіретін олардың атаулары — сөздер де көнеріп, тілде қолданбайды. Мысалы: сұлтан, атшабар, ояз, барымта, дуан басы, дүре, малай, күң, құл, бай, болыс т. б. Мұндай сөздерді историзмдер дейді. Бұрынғы атаулары ескіріп, кейін басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстар бар. Мысалы: жасак, немесе қол — әскер, қол басы — әскер басы, почтабай — хат тасушы, жатак, — отырықшы, серіктік — бірлесу, қосын — ұйым, желек — орамал т. б. Қазірде осындай басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстардың бұрынғы атаулары архаизмдер деп аталады.
Энергияны құқықтық тұрғыдан зерттеу ең алдымен энергия ұғымының қоғамдағы әлеуметтік рөлінен бастаған жөн. Адамзат қоғамының қарқынды дамуы мен өркениеттің орнауы, инновациялық технологияның қоғам өміріне енуі кезінде энергиясыз ешқандай қоғамды елестету мүмкін емес. Осы уақыт аралығында энергияны ғылыми тұрғыдан зерттеу және пайдалану тетіктерін жетілдіру жөнінде әртүрлі сала бойынша дүниежүзі ғалымдарының еңбектері де арналған. Осыдан энергетика заманауи өркениеттің негізін құрайтынына күмән келтірмейміз. Оның мыңдаған жылдардан тұратын тарихы бар. Адамзат қоғамы дамуының әрбір тарихи сатысында адам өмірі сапасын жақсарту ниетіне энергияның жетіспеушілігі кедергі болып отырды. Орын алған қиындықтарды жеңіп отыруы үшін энергияның жаңаша көздерін үнемі ойлап табу табиғи қажеттілік болып отырды.
Объяснение:
Ты казах