Оқылым. Мəтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз. Қазақ отбасындағы өте ертеден келе жатқан ерекше дəстүрдің бірі – бата беру. Бата – тілі көркем, ізгі тілек түрінде айтылатын қыска əрі мəні терең сөз. Батаның тəрбиелік маңызы үлкен. Бата берудің өз жолы, дəстүрі, рəсімдері бар.
Дастарқан басында, түрлі жиын-тойда, отбасы мерекелерінде: тұсаукесер, тілашар кезінде жастар қол жайып үлкендерден бата сұрайды. Батаны кез келген адам бермейді. Батаны көпті көрген ақсақалдар мен дана əжелер береді.
Батаның түрлері бар. Ас батасы – асты үстелге əкелгенде немесе ас ішіп болған соң берілетін бата. Ас батасы тамақ ішкен сайын беріледі. Рамазан батасы – үш күнгі ораза айтта айтылатын ізгі тілек, жақсы ниет. Жол батасы ұзақ жолға шыққанда беріледі. Жолға шығарда үй иесі көршілерге, туыстарға тамақ беріп, үлкен ақсақалдан бата алады. Тілек- бата — үлкендер жастарға риза болғанда, реті келген жерде қолын жайып беретін батаның түрі.
Қазақтар сөз өнерін өте жоғары бағалаған. «Бата адамға күш береді, жолын ашады, жаман күштерден сақтайды» деп сенген.
1.
2.
3.
Мəтін мазмұнына сай келетін тақырыпты көрсетіңіз. a) Тұсаукесер туралы
b) Ораза айты
c) Бата беру дəстүрі
1. 2. 3.
Сұрақтарға жауап беріңіз.
Мəтінде қазақ отбасының қандай мерекелері мен дəстүрлері туралы айтылған? Батаның қандай түрлері бар?
Батаны кімдер береді?
d) Ақсақалдар мен əжелер e) Тілек-бата
[3] Мəтін мазмұнына сай «дұрыс, бұрыс» ақпараттарды белгілеңіз.
[1]
Ақпараттар
Дұрыс (+)
Бұрыс (-)
1. Ас батасы тамақ ішкен сайын беріледі.
2. Батаны баланың əке-шешесі береді.
3. Ас батасы – асты үстелге əкелгенде немесе ас ішіп болған соң берілетін бата.
Оқылым. Мəтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз.​

Ерулік— дәстүрлі халықтық жоралғының жарқын үлгісі. Жаңадан көшіп келген, жапсарлас қонған отбасына бұрыннан отырған көршілері қонақасы береді, дәм-тұз татырып, ықылас-пейіл білдіреді. Ерулік беру арқылы ауыл тұрғындары жаңа көршілерін өздеріне етене жақындастыруды, бөтенсітпеуді де көздейді.

маңызы: өздеріне етене жақындастыруды, бөтенсітпеуді де көздейді. Ерулік қысқы соғымның сүбелі мүшелерінен (қазы-қарта, жал-жая, т.б.) пісіріледі немесе қой сойылып шақырылады.

Жылу жинау Бір бақытсыздыққа ұшырағанында, үй–мүлкі, малынан айырылғанында ауыл тұрғындары, көрші-көлемі, туған-туыстары мал, дүние, ақшалай көмек көрсетеді.

маңызы: Арам жолмен шығынға ұшырағандарға жылу жиналмайды. Олар: дүние-мүлкін қартаға салып ұтқызып жібергендер, зинақорлыққа салғандар, ішіп құртқандар, қоғамның, мемлекеттің дүние-мүлкін жеп қойғандар.

Асар - қазақы ортада ауқымды да күрделі жұмыстарды ауылдас-руластарының - жетіаталық экзогамиялық ру-қауымның негізгі құрамдас бөлігі біраталардың бірлесе атқару харекетінің атауы. Мысалы, егіншілік дамыған өлкелерде арық, кәріз қазу, тазалау секілді суландыру жүйесіндегі жұмыстарды, сондай-ақ, үй тұрғызу, қора-қопсы салу сияқты құрылыс жұмыстарын асар жасау арқылы атқарған.

маңызы:Ұжымдасып жұмыс істеудің үлкен бір көрінісі деп қарауға болатын тағы бір үрдіс батыс қазақтары тілінде «үме» деп аталады.

ответ:Матай Тобықтыға кісі салдырып, Кебекті өз қолдарымен ұстап берулерін талап етеді. Тағы да бір-біріне өшіккен екі рудың арасына бұл оқиға бітіспес дау салады. Жартаста тығылып жатқан қос ғашық ұлды болып, соны қызықтап өмір сүріп жатады.

Ақыры екеуін тауып алған Найман мен Тобықты адамдары ғашықтарды өлтірмек болады. Осы тұста Еңлік өлер алдында үш тілегін орындауларын сұрайды. Алдымен Кебекпен араздастыруларын, өлтірсе бірге жерлеулерін және кінәсіз балаларын Кеңгірбай биге тапсыруын сұрайды. Көпшілік Еңліктің сұрауына рұқсатын береді. Бір-бірімен қоштасып, құшақтасқан екі жасты ашулы жұрт ат құйрығына байлап, сүйреп өлтіреді.

Объяснение: