ALEX2000100

04.11.2021 13:32 •  Қазақ тiлi

Құрметті отандастар! Баршаңызды Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мерекесімен шын жүректен құттықтаймын!
Әз-Наурыз – жаңашылдық пен жасампаз рухтың жаршысы. Осы күндері Жер-ана қайта түлеп, тіршілік атаулы түгел жанданады.
Тағылымы мол бұл мереке – жаңару мен жаңғырудың, адам мен табиғат арасындағы үндестіктің, келісім мен татулықтың алтын арқауы.
Халқымыз қашанда жыл басын ізгі ниетпен, үкілі үмітпен, ақ жарма тілекпен қарсы алады.
Ұлыстың ұлы күнінде ұрпақтар сабақтастығы, достық қарым-қатынастар мен қонақжайлық салты дәріптеледі. Сондай-ақ, тереңнен тамыр тартатын құндылықтарымыз, үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсету дәстүрі ерекше салтанат құрады.
Наурыз – ұлтына, дініне қарамастан, барша жұртты ұйыстыратын жалпыұлттық мейрам. Бұл мереке халқымызды береке-бірлік пен ортақ мүддеге жұмылдырады. Біз әрдайым қиын сәтте бір-бірімізге қол ұшын созып, қолдау көрсетуге дайынбыз.
Сіздерге зор денсаулық, бақ-береке және толайым табыс тілеймін!
Әз-Наурыз әр шаңыраққа шаттық пен қуаныш әкелсін!
Ұлыс оң, ақ мол болсын!

2-мәтін

-Этнограф ғалым ретінде сіз тәжі еткен қазақ дәстүрінің озық тұстары қандай?
-Баяғы замандардан бері қарай қазақ халқы өзінің салтын, дәстүрін, әдетін, ғұрпын, ырымын-тыйымдарын, мәдениетін отбасындағы ұстанымын сақтап келді. Әр отбасы керемет еді. Арыдан емес өз бала күнімнен айтқанда біз өскен ауылдың бәрі этнографиялық ауыл еді. Менің этнограф болуыма түрткі болған дүние осы. Оның үстіне біз Қазақ мемлекеті болып құрылғаннан кейін егеменді елдікті алып жүрудің өзі өте үлкен әңгіме, қымбат дүние еді. Тіпті келер ұрпаққа елдікті сақтап, аманаттап кету бәрінен маңызды еді деп қараймын. Бұл жерде мына дүниені нақты кесіп айтуға болады. Бірден-бір ұлтты сақтап қалатын нәрсе – салт-дәстүр, әдет-ғұрып, наным-сенім. Қазақтың өзіне тән коды жеке меншігі – тілі, ділі.
– Халқымыз үшін бата-тілек, өсиеттер өте киелі ұғым. Сол себепті «Баталы құл – арымас, батасыз құл – жарымас», «Батаменен ел көгереді, жаңбырменен жер көгереді» дегенді ұрпақ жадына өсиет етіп қалдырып келеді. Әдетте бата-тілектердің берілу жағдайындағы түрлеріне тоқталсаңыз. Сонымен бата-тілек, өсиет дәстүрінің бүгінгі хәлі сіздің көзіңізбен.
– «Бата түбі май, қарғыс түбі қан» деп айтады қазақ. Батаның бақыты сөздің бақыты. Қазақта бата берудің түрлері өте көп. Торқалы тойға, өлім-жітімге, асқа, соғымға, ұзатылған қызға, отауға, дастарқанға, келінге, күйеуге, балаға, ұлға, жерге бата деген алуан түрге бөлінеді. Бата деген нәрсе дариды. Өте киелі ұғым. Мың адам бата берсе бір адамның батасы қабыл болып дариды дегенге сенімі бек халықпыз.
- Сұхбат бергеніңіз үшін рақмет!

1. Қай тақырып екі мәтінге де ортақ?
А) Құрбан айт- діни мереке
В) Наурыз мерекесі
С) Наурызкөже – дастарқан сәні
Д) Еуропаша Жаңа жыл
1 б.

2.Екі мәтіннен мына сөздердің синонимін табыңыз.

қол ұшын созу -

қасиетті -
отбасы -
түрлі -
1 б.

3-4. Мәтіндерді салыстырып, ұқсастығы мен айырмашылығын анықтаңыз, кестені толтырыңыз.
1-мәтін
2-мәтін
Түрі, жанры

Стилі

Тілі

2 б.

5. Сұраққа жауап беріңіз. Егер сіз автор болсаңыз, әңгіме мазмұнына қандай өзгеріс енгізер едіңіз?
1 б.

Жазылым

Бұл бөлімде 2 сұрақтың біреуіне жауап жазыңыз. Жауапты тиісті стильге келтіріңіз. Жазба жұмысында демеулік шылауларды тиімді пайдаланып, сөздерді орфографиялық нормаға сай жазып, қосымшаларды дұрыс жалғауға мән беріңіз, сөйлем ішінде, соңында қойылатын тыныс белгілерін орынды қолданыңыз.
Қай сұраққа жауап беретініңізді көрсетіңіз. Тиісті шаршыға қанат белгісін () қойыңыз.

1​2

1. Табиғатқа, жануарларға, құстарға адам қолынан қастандықтар көптеп жасалуда деген пікір айтылады. Бұған кім кінәлі? Осы көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқындап, эссе жазыңыз.

2. Халқымыз бала тәрбиесіне ерекше көңіл бөлген. Бала – өте нәзік те сезімтал а қалайша тәуелсіз, бірегей, мақсатты етіп тәрбиелеуге болады? Өз позицияңызды ұстанып, аргументтер келтіре отырып, эссе жазыңыз.
с 3-4, и 5, а по возможности по всем. ответы нужны сейчас, СОЧ