Сөздерді байланысу түрлеріне қарай талдаңыз. 1.Мәулен енді жаңа арманмен келді.2. Міне, мінбеге бір қарт шықты. 3.Шайдан какао жақсы ғой, мен какаоны ұнатам. 4.Ол бірінші хатында Мәуленнен кешірім сұрапты. 5.Ұшып бара жатқан қалпымен артыма қарасам, серіктерім қараңдап жырақта қалып қойыпты.

 Балқаш-Алакөл қазаншұңқырының шығысында, Алматы және Шығыс Қазақстан облыстары шекарасының қиылысында және Балқаш-Алакөл жазығында орналасқан ағынсыз тұзды көл. ХІІ және ХІХ ғасырлар арасында оның бірнеше атауы болған: Түрге - Нұр (моңғол тілінен аударғанда «көпір-көл»), Алақтакөл, Алатеңіз, Алақта. Көлге 15 өзен құяды, олардың ішінде негізгілері - Үржар, Қатынсу, Емелқұйса, Ырғайты, Жаманаткөл, Тасты. Алакөл - өте келбетті, табиғи рельефі сұлу қазаншұқырға жатады. Оған батыс жағалауындағы Тоқта тауы, шығысындағы Барлық жотасы, түстік шығысындағы Жоңғар Алатауы, сол жағындағы мұнартқан Тарбағатай жотасы, сондай-ақ, жергілікті жұрт «Арал төбе» атайтын ортасындағы аралдар айрықша әр береді.

Берілген сұрақтарға жауап.

Қазақтың отбасы дәстүрінде тыйым сөздер ненің құралы болып саналады?

Қазақ халқының тәрбие құралдарының бірі - тыйым сөздер. Тыйым сөздер балаларды тәртіпке салудың басты құралы болып табылады.

Тыйым сөздер арқылы балаларды неге үйреткен?

Бұл сөздер есі кірген балаларды жаман әдет, жат пиғыл, орынсыз қылық, теріс мінездерден сақтандырып отырған. Тізені құшақтау - жалғыз қалудың, қолды төбеге қою - ел-жұрттан безінудің, үлкеннің жолын кесу - әдепсіздіктің, асты төгу - ысыраптың белгісі деп танылған және ондай ерсі істерге қатаң тыйым салынған.

Табалдырық қазақ халқында қандай ұғым болып саналады?

Табалдырық – қазақта қасиетті ұғым.  

Табалдырық - ненің шекарасы?  

Ол үйдің сырты мен ішінің шекарасы, босағаның мықты болуының кепілі ғана емес, құт пен кедейліктің де шекарасы. Табалдырық – бақ пен сордың қарауылы екен.  

Табалдырыққа қатысты қандай тыйым сөздер айтылған?

•  «Табалдырықты баспа, бақыт қашады».

•  «Табалдырықта тұрма, үйге келетін жақсылықты қайтарма».

•  «Табалдырықта тұрып, кедейлікті шақырма, жаман ырым бастама».

Табалдырық - ненің белгісі?

Табалдырық – құттың белгісі. Табалдырығыңнан құтсыз адам аттаса – жұтайсың, құтты адам аттаса – құтаясың.

Жас келін келгенде, қандай ырым жасалады?

Жас келін түскенде босағада отқа май құйғызып барып, табалдырық аттатқан. Келін табалдырықтан аттағанда шашу шашып, құт шақырып, оң аяғымен кіргізген.