Сөздердің қосарланып, немесе қайталанып келуінен жасалатын күрделі сөздер қос сөздер деп аталады. Қос сөздер қайталама қос сөздер және қосарлама қос сөздер болып бөлінеді. Бір түбірдің қайталануынан жасалатын қайталама қос сөздердің жасалу жолы мынадай:
Қосымшасыз түбірдің қайталануы
Қамба – қамба (астық), биік - биік
Бір сыңары қосымшалы, бір сыңары қосымшасыз түбірлердің қайталануы
Өз – өзінен, ауызба – ауыз, төрт - төрттен
Бір түбірдің әртүрлі қосымша жалғанып қайталануы
Аузы – аузына, жөнді – жөнсіз, жылдан – жылға
Сөздің екінші сыңарына м,п дыбыстары қосылып, қайталанады
Ет – мет, ол-пұл, шай – пай, жігіт – мігіт, ат - мат
Еліктеуіш сөздің екінші сыңары кейбір дыбыстық өзгерістерге ұшырап қайталанады
Тарс – тұрс, тасыр – тұсыр, жарқ – жұрқ, сарт - сұрт
Түбір сөздің алдынан күшейткіш буынның үстелуі арқылы жасалады
Жап – жапырақ, әп – әдемі, тап – таза, т.б.
Көне түркі жазуы алғашқы жазулардың бірі болған.
Объяснение:
Көне түркі жазуы
Басқа тілде оқу
Download PDF
Бақылау
Өңдеу
Көне түркі жазулары (басқаша Орхон-Енесей жазулары) — б.з. В ғ. — б.з. Хғғ аралығындағы түркі тайпаларының тасқа қашап жазған жазбалары.
Орхондағы Күлтегін ескерткіші - Орхон мұражайы, Хархорин, Моңғолия
Орхон-Енисей ескерткіштері алғаш Орхон өзеніні бойынан (Екінші түркі қағандығы кезі) табылды, кейін Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым тауып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының негізінде ВЫЫЫ ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. Оның әліпбиінде 40-қа жуық графема бар. Көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі велярлық және палаталдық дауыссыздарға арналған бірнеше жұп дербес әріптер бар. Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы В. Томсен шешкен. Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы В.В. Радлов жасаған.[1]
Жазу әдісі Өңдеу
Орхон-Енисей ескерткіштеріндеі Тәңір сөзінің жазылуы
«Алтын ғасыр» кезіндегі (ВЫЫЫ ғ. б.з.) әліппеге 38 таңба және сөзбөлу нышаны кіреді. Жазу бағыты дерелей, оңнан солға. Жіңішке мен жуан дыбыстылары жазуда айырылмайды, дыбыссыздардың бір бөлшегі артынан жіңішке не жуан дыбысты келгенін сыңар нышандармен белгіленген.
Сөз бөлу нышаны сөз арасына қойылады, сөйлем соңы белгіленбейді. Бас-кіші әріпке айырылмайды.[2]
толағай нормально напиши на Қазақском ! давай хорошо учи казахский
Объяснение:
Толагай» - это народная легенда. Согласно легенде горы в Тарбагатайском районе Восточно-Казахстанской области, когда-то на большой реке жил охотник по имени Саржан, а с годами его жена Айсулу родила сына. Сети сказочные историиТолагай растет по счету дней, а не месяцев. В четыре года он стал настоящим героем, а в семь лет бороться не с кем. Он пошел на охоту с отцом и стал известным охотником. Однажды в их дом пришел голод. Не будет ни дождя, ни засухи. Погибает домашний скот и умирают люди в пустыне. Укрытый от дневной жары, Толагай поговорил с матерью и попросил у нее дождливое место. Его мать, вспоминая свою юность в далекой стране, говорит, что есть место, где никогда не бывает засухи , есть травянистое место, Тарбагатай - рай с горами и небом. рассказывает долгую историю. Он проделывает долгий путь, чтобы найти заснеженные вершины, и ему нравятся высокие горы, птицы и облака. Он обнимает гору, вздыхает, кладет ее на спину и возвращается на родину. Он долго ходит без устали. Люди видят движущуюся большую гору. Он знает, что его несет Толагай. Молнии Грозы и дождь. Люди кричат «Толагай» и радостно приветствуют. Сухая трава поднимается, животные рычат и стонут. Усталый герой не смог выбраться из-под горы и крикнул: «Апа!» Он будет вечно под горой. Счастливая мама громко плачет, люди покрыты горем, а гора не выдерживает, слезы текут из ее глаз. С тех пор эта гора называется «Толагай». Легенда записана фольклорной экспедицией кафедры казахской литературы Восточно-Казахстанского государственного университета Тарбагатайского района. Рукописный вариант хранится в специальном фонде кафедры и в отделе рукописей и текстоведения Института литературы и искусства . [1]