Жазғытұрымғы жел жардай атанды жығар. жаздың бір күні, қыстың мың күні. нөсер алдында найзағай ойнайды. жаңбыр бір жауса, терек екі жуады. күркіреген бұлттың жаңбыры аз. таулы жер бұлақсыз болмас, сулы жер құрақсыз болмас. туған ай, тураған етпен тең. қаз келсе, жаз келер, қарға келсе, қатқақ келер. су аққан жерінен айнымас. сәуір болмай, тәуір болмас. үркерлі айдың бәрі қыс. қыстың көзі қырау. шағала келмей жаз болмас. шаңқан келмей, боз болмас. жел түбі азық, жекен түбі қазық. сәуір болса, күн күркірер, күн күркіресе, көп дүркірер. мәуесі бардың әуесі бар. қараша қауыс, кәрі-құртанды тауыс. әрнәрсе уақытымен қызықты. тауына қарай тоғайы, шошқасына қарай торайы. cу басынан буылады. тау кезеңсіз болмас, өлке өзенсіз болмас. көлдің көркі құрақ, таудың көркі бұлақ. жаз сайға қонба, қыс қырға қонба. сүмбіле туса су суыр. от арық, су семіз. жаңа айдан жақсылық. тоқты тоймас, шөміш кеппес. алпыс күн тасыған су, алты күнде қайтар. таң атпайын десе, күн қоймайды. kz » қазақша мақал - мәтелдер жинағы zharar 6 787 13.04.2015 қазақша мақал - мәтел: жаз жазғытұрым жел жардай атанды жығар. қыстағы суық – жаздағы ыстық қазақша өлең: бұқар жырау (ақсаңнан биік тау болмас) ақсаңнан биік тау болмас, бауырынан қашқан күзен көрінбес, ақшам батпай түн шықпас, ажал жетпей жан шықпас. етекті кессең қазақша мақал - мәтел: 22 наурыз - наурыз мейрамы ақ мол болсын, қайда барсаң жол болсын! наурыз көже қалғанша, жаман қарын қазақша мақал - мәтел: табиғат көріністері табиғат - тал бесік. жер - ана, ел - . қара жерге халық ие. жер - ел ырысы. жер - таусылмайтын қ қазақша мақал - мәтел: табиғат, табиғат құбылыстары ң табиғатсыз күні жоқ, табиғаттың оны айтар тілі жоқ. табиғат жер байлығы, батырлар ел байлығы. нөсер алдында найзағай ойнайды. күн күркіресе, көп дүркі қазақша мақал - мәтел: тау асқар тау алыстан көрінеді. асқар таудай алып бол, әппақ күндей жарық бол. асқар таудың айбыны қарыменен (орынбай ақын). бұлбұлға бау жақсы, кекілікке тау жақ лучшие никто ещё не оставил комментариев, станьте первым. жаңалықтар өлеңдер тасмағамбетов мәскеуде су жаңа үш қабатты ғимаратқа көшіп келді (фото) мұғалімдердің жалақысы қаншаға артады - білім министрлігінің жауабы 2018 жылдан бастап жәрдемақы кімге беріледі және қаншаға өседі? белгілі журналисті қорқытқан төреғалидың тағы бір былығы ашылды (фото, видео) медальдарынан айырылған илья ильин әйелімен ажырасып кетті прихожане мечети в вко заявили, что имам занял у них миллионы и сбежал (фото) бқо-да жұмыссыз жүрген азамат қалай өз зауытын ашып алғанын айтып берді (фото) кеңестер анекдоттар илон маск болашаққа қалай дайындалу керектігі жайлы үш кеңес берді тойға кеңес: тойхана, құдалық, көрпе-төсек, ұзату той ағылшын тілін қалай үйренуге болады? емізгенде жалаң бас отырмаңыз, себебі… болашақ жарды қалай таңдау керек? ер азамат жұбайынан не күтеді? жыныстық қатынаспен қанша рет айналысу керек
Ұлыстың Ұлы күні Ұлыстың Ұлы күні – «Наурыз» мерекесімен байланысты концептуалды ұғымдардың бірі. Ұлыстың ұлы күні деген сөз орамындағы Ұлы күн, Жылдың бас күні. Ең абзал, ең мәртебелі болып ұғынылғандықтан қазақтар Ұлы күн деп атаған. Ал ұлыс сөзі жұрт, ел, халық білдіретін жиынтық ұғымның атауы. Ұлыс оң болсын дегендегі ұлыс осы аталған мағынаны білдіреді. Қысқасы, сөз бір-бірімен байланысып, тіркесіп барып «Наурыз» мейрамы дегенді білдіреді. Мәшһүр Жүсіп: «Қазақта Наурыз деген кісі аты болған. Келін-кепшіктер атай алмай «Ұлыс күні» деп, Ұлыстың ұлы күні деп кеткен. «Ұлыс» - Түркінің ата-бабаларынан қалған ескі тіл. Біздің қазақта Ұлыстың ұлы күні – «Наурыз» - дейді.
Наурыздама тойы – «Наурыз» мерекесіне қатысты негізгі ұғымдардың бірі, наурыз көжеден басқа. Әдетте, ел ішіндегі аса бай, дәулетті адамдардың наурызды той қылып өткізуін наурыздама дейді. Наурыздама тойы бір аптаға созылып, сегізінші күні тойға келгендер тарай бастайды. Арқа еліндегі дәулетті Тәтидің наурыздама тойын өткізген деп, арғынның атақты биі Едігені жүз кісісімен күткендігі жөнінде Мәшһүр Жүсіп жазбаларында мынадай дерек бар: Сіз бір жақтан бір жаққа бара жатқан жолаушы емессіз, әдейін наурыздама қылдыра келдіңіз! Ұдайымен сегіз күн қылмаған соң, мұның қылуға не сәндігі бар?! – деп, сегіз күн күтіп, сыйлап, бір күнінен бір күнін асыра беріпті.
Тәти мырза алдырған түлкілерінің ішінде бір қара түлкісі бар, наурыздаманың үстінен келіп қалыпты. Қара түлкі алдырып келгеніне бір қуанып, «Наурыздама қылдырамын!» - деп, Едігенің келгеніне қуанып:
«Бұл наурыздама Баяудікі болды. Мен ұрғашы наурыздамасына ортақтаспаймын!» - деп, басы Едігенің өзіне түйе бастатқан тоғыз, онан кейінгісіне: біріне ат, жүз кісіден бір кісіні құр қойған жоқ. Ең аяқ атшыларға бір-бір матадан үлестіріп: - Міне, менің наурызым! – деп, сый қылыпты.
Міне, сондай жақсы күнде тасып кетіп алған дуа ұрпағынан Шорман шығып, Мұса шығып, байлық, беклік таласа қоса шығып, жалпақ Сүйіндікке құт ауыл, ұйытқы ауыл болып тұр. Бұл күндегі пәленшекем, түгеншекемнің пейіліне қарағанда, тағалы торы тай ұстап тұра алмайтұғын пейіл бар. Атасына, бабасына тиген осы екен. Оңған, ілгері басқан біреуді: «Шіркін атасына, бабасына дуа тиген тұқым ғой!» - дейді.
Халықтың Наурыз мейрамындағы салт-ғұрыптардың бір алуаны табиғатпен «тіл табысу», оны қасиеттеу мағыынасында болса, енді бір алуаны адамдар арасындағы этикалық-моральдық қатынастарды реттеу, нормаларын нығайту, жолға қою мақсатына бағытталады. Жүректе // көңілде өткен күннен дақ, реніш, өкпе-қалдықтың қалмауы, бұларды дер кезінде жүректен // көңілден кетірмесе, аяғы араздыққа, дау-жанжалға, қатыгездік пен қастандыққа апарып соқтырады. Сондықтан Наурыз мейрамында кешірім сұрау, кешіру тәрізді адамгершілік акциясы өткізілген. Мұның өзі жүректі таза ұстау, кір шалырмаудың халық ұғымында соншалықты маңызды екенін көрсетеді.
Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. – Алматы. РПК «СЛОН», 2013. 4-том. 489-490-бет.
Ұлыстың Ұлы күні – «Наурыз» мерекесімен байланысты концептуалды ұғымдардың бірі. Ұлыстың ұлы күні деген сөз орамындағы Ұлы күн, Жылдың бас күні. Ең абзал, ең мәртебелі болып ұғынылғандықтан қазақтар Ұлы күн деп атаған. Ал ұлыс сөзі жұрт, ел, халық білдіретін жиынтық ұғымның атауы. Ұлыс оң болсын дегендегі ұлыс осы аталған мағынаны білдіреді. Қысқасы, сөз бір-бірімен байланысып, тіркесіп барып «Наурыз» мейрамы дегенді білдіреді. Мәшһүр Жүсіп: «Қазақта Наурыз деген кісі аты болған. Келін-кепшіктер атай алмай «Ұлыс күні» деп, Ұлыстың ұлы күні деп кеткен. «Ұлыс» - Түркінің ата-бабаларынан қалған ескі тіл. Біздің қазақта Ұлыстың ұлы күні – «Наурыз» - дейді.
Наурыздама тойы – «Наурыз» мерекесіне қатысты негізгі ұғымдардың бірі, наурыз көжеден басқа. Әдетте, ел ішіндегі аса бай, дәулетті адамдардың наурызды той қылып өткізуін наурыздама дейді. Наурыздама тойы бір аптаға созылып, сегізінші күні тойға келгендер тарай бастайды. Арқа еліндегі дәулетті Тәтидің наурыздама тойын өткізген деп, арғынның атақты биі Едігені жүз кісісімен күткендігі жөнінде Мәшһүр Жүсіп жазбаларында мынадай дерек бар: Сіз бір жақтан бір жаққа бара жатқан жолаушы емессіз, әдейін наурыздама қылдыра келдіңіз! Ұдайымен сегіз күн қылмаған соң, мұның қылуға не сәндігі бар?! – деп, сегіз күн күтіп, сыйлап, бір күнінен бір күнін асыра беріпті.
Тәти мырза алдырған түлкілерінің ішінде бір қара түлкісі бар, наурыздаманың үстінен келіп қалыпты. Қара түлкі алдырып келгеніне бір қуанып, «Наурыздама қылдырамын!» - деп, Едігенің келгеніне қуанып:
«Бұл наурыздама Баяудікі болды. Мен ұрғашы наурыздамасына ортақтаспаймын!» - деп, басы Едігенің өзіне түйе бастатқан тоғыз, онан кейінгісіне: біріне ат, жүз кісіден бір кісіні құр қойған жоқ. Ең аяқ атшыларға бір-бір матадан үлестіріп: - Міне, менің наурызым! – деп, сый қылыпты.
Міне, сондай жақсы күнде тасып кетіп алған дуа ұрпағынан Шорман шығып, Мұса шығып, байлық, беклік таласа қоса шығып, жалпақ Сүйіндікке құт ауыл, ұйытқы ауыл болып тұр. Бұл күндегі пәленшекем, түгеншекемнің пейіліне қарағанда, тағалы торы тай ұстап тұра алмайтұғын пейіл бар. Атасына, бабасына тиген осы екен. Оңған, ілгері басқан біреуді: «Шіркін атасына, бабасына дуа тиген тұқым ғой!» - дейді.
Халықтың Наурыз мейрамындағы салт-ғұрыптардың бір алуаны табиғатпен «тіл табысу», оны қасиеттеу мағыынасында болса, енді бір алуаны адамдар арасындағы этикалық-моральдық қатынастарды реттеу, нормаларын нығайту, жолға қою мақсатына бағытталады. Жүректе // көңілде өткен күннен дақ, реніш, өкпе-қалдықтың қалмауы, бұларды дер кезінде жүректен // көңілден кетірмесе, аяғы араздыққа, дау-жанжалға, қатыгездік пен қастандыққа апарып соқтырады. Сондықтан Наурыз мейрамында кешірім сұрау, кешіру тәрізді адамгершілік акциясы өткізілген. Мұның өзі жүректі таза ұстау, кір шалырмаудың халық ұғымында соншалықты маңызды екенін көрсетеді.
Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. – Алматы. РПК «СЛОН», 2013. 4-том. 489-490-бет.
12 Наурыз 2015 ж.