Можно начать с традиционного вступления о внимании бунина к теме любви. затем — анализ рассказа по . первая часть — до сцены узнавания. портретная характеристика героев. роль деталей. описание горницы как часть характеристики хозяйки. социальные роли героев чётко определены: к герою обращаются “ваше превосходительство”, к героине — “эй, кто там! ”. общение в рамках ролей. часть вторая . сцена узнавания. первые впечатления героя. надежда — бывшая крепостная, выросшая при господах, которую тридцать лет назад обольстил и бросил господский отпрыск. рассказ надежды о своей жизни. противопоставление основных мыслей героев: “всё проходит, мой друг… < …> любовь, молодость — всё, всё. пошлая, обыкновенная” — “молодость у всякого проходит, а любовь — другое дело”. надежда не простила николая алексеевича — почему? чувство её к нему было настолько сильным и чистым, что изменить ему значило изменить самой себе. она сохранила внутреннюю цельность. николай же ощущает свою жизнь бесцельной, ненужной, чувствует её обыкновенность и пошлость. прощание — социальные перегородки сломаны: “она подошла и поцеловала у него руку, он поцеловал у неё”. третья часть . отъезд и разговор с ямщиком. постепенное восстановление сословных перегородок: герой стыдится своих слов и того, что поцеловал у некогда любимой женщины, а теперь содержательницы постоялой гостиницы руку. оценка ситуации, как часто у бунина, даётся не автором и не главными героями, а как бы со стороны — в словах ямщика: “и она, говорят, справедлива на это. но крута! не отдал вовремя — пеняй на себя”. за измену любимой николай расплатился впоследствии разрушенной личной жизнью. случайная встреча даёт ему возможность подняться над ситуацией, увидеть истинную ценность своей жизни, но герой пугается осознания и вновь прячется в привычные границы социальных условностей. любить — значит сохранять верность себе. измена любви влечёт за собой расплату, ценой которой может стать вся жизнь, и в первую очередь ощущение ненужности, отчуждение человека от самого себя. человеку даётся в жизни возможность осознания, но он страшится её и прячется в границах привычного мирка.
Дыя "пінская шляхта" пісалася пасля адмены прыгоннага права і пасля паўстання 1863 года. паўстанне закончылася паражэннем, і ў краіне наступілі часы жорсткай рэакцыі. душылася любая дэмакратычная думка. царская вярхушка, баючыся новага ўздыму прагрэсіўных сіл, была толькі тым і занята, што адсочвала любыя павевы бунтарства з мэтай назаўсёды вытравіць у людзей дух непакорнасці. гэты час прыйшоўся на руку царскім прыслугачам, чыноўніцтву і асабліва тым, хто прывык з усяго на свеце рабіць грошы, не звяртаючы ўвагу на тое, сумленным ці несумленным шляхам гэтыя грошы зароблены. менавіта гэта - бессаромныя паводзіны царскай судовай бюракратыі - імкнуўся паказаць у сваім творы в. дунін-марцінкевіч. царскі суд і законнасць паўстаюць перад намі ў вобразе станавога прыстава кручкова і яго памочніка пісулькіна, якія прыязджаюць у мястэчка для разборкі сваркі паміж двума шляхцічамі. першае, што адразу кідаецца ў вочы пры знаёмстве з кручковым, - яго неадольная цяга да чужой кішэні. яшчэ не пачаўшы "разбірацельства", кручкоў ужо загадвае шляхце несці хабар: "няхай аддадуць хурману, ды спакуйце там харашэнька ў возе". за час, што цягнулася "разбірацельства", кручкоў выцягнуў са сваіх падсудных усё, што толькі мог. загады даваць хабар гучалі з яго вуснаў часцей, чым якія іншыя словы. кручкоў - чалавек хітры. акрамя таго, ён добра ведае псіхалогію сваіх кліентаў - пратасавіцкага, цюхай-ліпскага і падобных да іх шляхцічаў. яны гатовы будуць аддаць усё, што маюць, абы толькі не быць бітымі лазой. але і гэта для іх не самая страшная абраза. самае абразлівае, лічаць пратасавіцкі і цюхай-ліпскі,- быць бітымі не на дыване, як таго заслугоўваюць сапраўдныя шляхцічы, а на голай зямлі. нахабства - вось яшчэ адна з асноўных рыс кручкова. карыстаючыся цемнатой, забітасцю, абмежаванасцю і запалоханасцю мясцовай шляхты, ён гаварыў розную бязглуздзіцу, абсалютна ўпэўнены ў тым, што ніхто нічога не заўважыць: "па ўказу всеміласцівейшай гасударыні елісаветы пятроўны 49 апрэля 1893-га года і всеміласцівейшай екацерыны вялікай ад 23 сенцябра 1903-га года". паводзіны станавога прыстава - пародыя на царскае правасуддзе. менавіта такія людзі - хабарнікі, злодзеі, хітруны - вяршылі правасуддзе. гэта моцна хвалявала в. дуніна-марцінкевіча, і як пратэст была напісана камедыя "пінская шляхта".
