Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі Қазақ қоғамында әдетте жас отау иелерінің тұңғыш баласын әжесі бауырына салады. Бала ата-әженің кенжесі саналып, немерені әжесі тәрбиелеп, бағып-қағады. Әже мен немере арасындағы туыстық байланыс өте нәзік әрі берік. Балажан қазақ үшін ата мен әжеге жас сәби жай ғана ермек емес, тәрбиеленуші ерекше субъект. Тарихта күллі рулы елге ана болып саналған Айпара әже, Домалақ ене, Зере, Айғаным секілді әжелердің бейнесі аңыз-әңгімелерде, әдеби шығармаларда сомдалған.
Алдымен әже тәрбиесі арқылы бала жақсы-жаманды ажыратып, үлкен-кішіні тани бастайды. Мінез-құлық, тіл тәрбиесі қалыптасып, бала үй шаруасына бейім, елгезек тілалғыш, мейірімді болып өседі. Әженің алдын көрген балаға былайғы жұрт тәрбиелі бала деп баға береді. Әже тәрбиесі көбіне «олай істеме, былай істе», «бүйтсең жаман, өйтсең жақсы»деген вербалды сипатта, ақылгөйлік мазмұнда болып, әженің мейірімі мен жүрек жылуына бөленіп өседі.
Мен емханада. Алғаш рет, аз қамтылған, ауыруы аяқ саусақтары. Ал түсіну-бұл анам шешті повесі мені жүгіну қажеттігі туралы хабарлаймыз. Біз емханаға, набитой толпами пациенттер. Және мұнда сезіндім бізге үйреншікті иісі дәрі-дәрмек. Мен огляделся бойынша тараптарға, қайдан болса, таңсәріден плачь және дауыс, қайдан болса, күлкі бақытты сәбилер. Кезек ұзын, бірақ мен байқамай қалай қаласа біздің. Бұл хирургтің кабинеті екінші қабатта. Әрбір қадам вселял маған көбірек қорқыныш қарағанда, жақын біз кабинетке күштірек кетпейтін менің қорқыныш. Өзімнің болды қашып кете, бірақ кеш болды. Сіз енді кабинеті бізді қуаттап, жылы шырайлы дәрігер. Ол көріп, менің саусақтары мен деді, бұл жүргізу қажет шағын рәсімін үстінен бірі саусақ. Әрине жоқ шаншуды келмеді. Мен әрдайым қорықтым уколов, әсіресе , сол жерде маған тағы да жоқпыз. Маған жатуға жедел үстел және демалуға. Қорқыныш емес, минут емес, оставлял. Бірақ маған бәрі-бір сәті сәл тыныштандырып медсестре, ол көмектесті жүгіну қажеттігі туралы хабарлаймыз. Міне, маған укол, ауырады, бірақ ішінде рәсімнің сезініп, көп ештеңе. Медбике обвязала бинтпен менің саусақ. Ақырында, хирург, - деді тұруға болады. Осындай жағдай көп шөкеев, ол кеңес маған киіп еркін аяқ киім және қырағы болуы. Біз алғыстарын білдірді шықты кабинетінен. Анам маған қуанышты, ал мен вздохнул жеңілдету.
Объяснение:
Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі Қазақ қоғамында әдетте жас отау иелерінің тұңғыш баласын әжесі бауырына салады. Бала ата-әженің кенжесі саналып, немерені әжесі тәрбиелеп, бағып-қағады. Әже мен немере арасындағы туыстық байланыс өте нәзік әрі берік. Балажан қазақ үшін ата мен әжеге жас сәби жай ғана ермек емес, тәрбиеленуші ерекше субъект. Тарихта күллі рулы елге ана болып саналған Айпара әже, Домалақ ене, Зере, Айғаным секілді әжелердің бейнесі аңыз-әңгімелерде, әдеби шығармаларда сомдалған.
Алдымен әже тәрбиесі арқылы бала жақсы-жаманды ажыратып, үлкен-кішіні тани бастайды. Мінез-құлық, тіл тәрбиесі қалыптасып, бала үй шаруасына бейім, елгезек тілалғыш, мейірімді болып өседі. Әженің алдын көрген балаға былайғы жұрт тәрбиелі бала деп баға береді. Әже тәрбиесі көбіне «олай істеме, былай істе», «бүйтсең жаман, өйтсең жақсы»деген вербалды сипатта, ақылгөйлік мазмұнда болып, әженің мейірімі мен жүрек жылуына бөленіп өседі.